Voice of Holland bij Chapeau?
Een mannelijke freelancer kwam van de week op kantoor en vroeg enigszins cynisch aan een paar vrouwelijke collega’s of er bij Chapeau ook een situatie à la de Voice of Holland was. Er werd door de betreffende vrouwen vrolijk ontkennend op gereageerd.
Ik schrok niet van de vraag, want wist dat er binnen ons kleine bedrijf op dat vlak geen vreemde dingen aan de hand zijn. Maar toch heb ik in al die jaren in de journalistiek wel degelijk rare fratsen op dat terrein meegemaakt.
Soms was ik niet in de positie om echt in te grijpen, omdat ik dan bijvoorbeeld niet in de rol van opdrachtgever was. Dan kon ik er hooguit iets van zeggen, hetgeen ik ook wel deed. Maar dat werd dan meestal weggelachen in de sfeer van dat je ‘ruim’ moet denken.
Nou, met ruim denken heb ik geen probleem, iedereen moet maar doen waar die zin in heeft, ook op seksueel vlak. De natuur heeft er immers voor gezorgd dat mensen fysiek tot elkaar aangetrokken worden., Alleen, er is wel één belangrijk uitgangspunt: de beide personen (of voor mijn part meerdere) moeten dat prettig vinden. Dan zou ik zeggen: ‘have fun’ en voer alle capriolen uit die je desgewenst wilt bedenken. Uiteraard geldt het bijkomende principe dat daar géén kinderen bij betrokken zijn, daar wil ik al helemaal niet aan denken.
Maar er zijn wel een paar gevallen geweest, onder meer in de beginjaren van Chapeau, dat je in de rol van opdrachtgever zit, en dat je verantwoordelijkheid groter is dan enkel het bestellen van foto’s en teksten. In die tijd hebben we bijvoorbeeld afscheid genomen van een paar fotografen die naar mijn idee een bepaalde grens overschreden. Geen verkrachtingen of aanrandingen gelukkig, dan was ik naar de politie gestapt, maar wel soms situaties waarin meestal jonge vrouwen zich kennelijk onprettig voelden, zo bleek dan achteraf. Dat je dan bijvoorbeeld vroeg om een serie foto’s met de nieuwe trend in zonnebrillen, en dat je achteraf van het model of haar moeder opmerkingen kreeg waarom de meid daarvoor haar truitje moest uittrekken. Nee, ik was er niet bij en had er ook geen antwoord op. Een zonnebril hoort meestal op het hoofd, niet op de borstpartij of op de rug. Op enig moment kreeg ik meer argwaan en heb de fotograaf voorgesteld dat er bij dat soort shoots voortaan altijd iemand van het Chapeau-team mee zou komen, bij voorkeur een van onze vrouwen op kantoor of een styliste die wij zouden sturen. Een assistente zogezegd. Daarmee konden wij naar mijn idee ervoor zorgen dat zo’n model zich wat comfortabeler zou voelen. Maar dat weigerde de fotograaf met de historische woorden dat dan zijn ‘artistieke vrijheid’ in het geding zou komen. Daar heb ik toen een streep getrokken. Vervelend en zakelijk mogelijk nadelig, maar moreel kon en wilde ik niet anders.
Alles waar dwang bij komt kijken, is onwenselijk. Uiteraard geweld, maar ook geestelijke dwang of manipulatie.
In de jaren erna is het thema bij ons nooit meer actueel geworden, er was gelukkig geen aanleiding voor. Maar het is natuurlijk zo dat (ook) in de creatieve sector situaties kunnen ontstaan waarbij deze of gene zijn of haar hormonen niet onder controle heeft. In de ‘hippe jaren’ was het een en al vrijheid blijheid, naakt was heel gewoon en de sfeer was vooral van zoveel mogelijk plezier maken, ook seksueel. Daar kun je nu, in deze preutsere tijd, van alles van vinden, maar het was toen zo en naar mijn idee gold dat adagium zowel bij de mannen als bij de vrouwen.
Maar of je nou voor meer losbandigheid bent of voor trouwheid aan een partner tot aan de dood, het principe blijft voor mij overeind dat er alleen een seksuele relatie kan ontstaan als de betreffende personen dat fijn vinden. Dat biedt ook in de beleving het meeste plezier.
Alles waar dwang bij komt kijken, is onwenselijk. Uiteraard geweld, maar ook geestelijke dwang of manipulatie. Zeker ook als dat uit een machtsverhouding ontstaat en als de ene (meestal een jongere vrouw) qua carrière of financieel, afhankelijk is van de ander (doorgaans een man in een bepaalde invloedrijke functie).
Los van seksuele intimidatie heb ik me ook altijd gestoord aan mannen die grof praten over vrouwen, en dan vooral hun fysieke kenmerken. Dat wordt dan in een lacherige sfeer gedaan, maar ik heb er nooit om kunnen lachen. Of, nog erger, dat mannen opscheppen over hun bedprestaties met de vermelding van allerlei details. Dat vind ik buitengewoon beschamend en denigrerend naar de betreffende vrouw. Discretie is een mooi goed.
Ik vrees dat bij de Voice of Holland, en mogelijk ook andere talentenshows, ook vaak een sfeer heeft gehangen van ‘och, stel je niet aan, moet kunnen’. Ik heb nog nooit zo’n uitzending helemaal uitgekeken omdat het toevallig niet zo mijn smaak is qua entertainment. Ik kijk liever naar een mooie film met een goed verhaal, of ga naar een boeiend concert. Zo’n datingprogramma’s en realityshows komen op mij een beetje klef over, de deelnemers zijn toch onderhevig aan een vorm van manipulatie. Het moet dan spannend worden gemaakt om de kijkcijfers en dan krijg je naar mijn idee geforceerde toestanden, waarbij de waardigheid van de deelnemers, zeker de vrouwelijke, onder druk komt te staan.
Het vreemde is dat je enerzijds steeds meer van dat soort hijgerige programma’s op tv ziet en dat van de andere kant de MeToo-beweging oprukt. De discussies zijn nu losgebarsten maar eigenlijk is het toch niet zo moeilijk: bemin maar respecteer ook elkaar. Met Catharine Deneuve ben ik het eens dat door dit soort schandalen het natuurlijke spel van verleiding niet verloren hoeft te gaan, maar dan is het respect voor de individuele keuzevrijheid het in beton gegoten basisprincipe.
