De NATO op je balkon
Op 27 april – Koningsdag in Nederland – installeert de NATO zich op het balkon van ons Chapeau-kantoor midden in Maastricht. Een grapje? Nee, het gaat echt gebeuren. Het wordt geen kanon of anti-tankraket die ze bij ons gaan neerzetten, ook al geven onze ramen een vergezicht in oostelijke richting. Er komt een vrouwelijke militair, althans zo uitgedost, en achter haar een man met een trompet. Dat komt dan in het draaiboek van de NOS voor de live-uitzending.
Hebben wij dat zo bedacht? Neen, deze creatieve geste is van de organisatie van Koningsdag in Maastricht. Dat is een werkgroep met vooral mensen van de Provincie Limburg en de Gemeente Maastricht, met in een uitvoerende rol Toneelgroep Maastricht.
De leden van het Koningshuis zullen op de Koningsroute langs ons pand komen, in het centrum van de stad met uitzicht op de Maas. Wij hadden gedacht dat we dan gevraagd zouden worden of we nog creatieve ideeën zouden hebben hoe we er een feestelijk accent aan zouden kunnen geven. Immers, met creativiteit zijn we het hele jaar bezig, het is ons vak.
Maar er werd ons niks gevraagd. Het organisatiecomitié had al voor ons gedacht. Zoals de overheid steeds vaker voor ons denkt in plaats van met ons.
Ik heb nog even getwijfeld. We hadden immers zelf al van alles bedacht en wilden dat inbrengen. Maar dat moment kwam niet, de race was al gelopen. In ons pand gaat het in feite niet zozeer om de NATO, maar om gemeente Brunssum. Die moet namelijk samen met een aantal andere Limburgse gemeenten uitgebeeld worden. En Brunssum is vooral bekend van het hoofdkwartier van de NATO aldaar.
In deze tijden van oorlog is het belang van deze Noord-Atlantische verdragsorganisatie toegenomen, dus om die symbolische reden heb ik gedacht, oké, laat maar komen. En je wil ook geen dwarsligger zijn. Maar gek is het eigenlijk wel dat als een bepaalde stad of dorp wordt uitgekozen als locatie waar de Koninklijke familie het jaarlijkse oranjefeest komt vieren, dat dan opeens ook allerlei andere gemeenten erbij gehaald moeten worden. Dat is normaal niet zo.
Als Koningsdag in Amsterdam wordt gehouden, dan gaat de organisatie echt niet Den Helder, Purmerend en Volendam uitbeelden. Maar hier moet het wel, om de eenvoudige reden dat de Provincie Limburg pakweg de helft van het budget meebetaalt. En als ze in het gouvernement ergens bang voor zijn, dan is het wel het verwijt dat ze teveel gericht zijn op de hoofdstad Maastricht. Daarom is die verhouding al vele jaren moeizaam. Terwijl je om praktische redenen zou verwachten dat juist dankbaar gebruik wordt gemaakt van de uitstraling van Maastricht. Dat is de naam die ze overal in het buitenland kennen, Limburg niet.
Maar aangezien de politiek lang niet altijd praktisch en realistisch is denkt, krijg je dit soort geforceerde situaties. Dat leidt er bijvoorbeeld ook toe dat op het Onze Lieve Vrouweplein niet het bekende wijndomein Apostelhoeve uit Maastricht – het oudste wijnhuis van Nederland – zich mag manifesteren, maar wijndomein Martinus uit Vijlen. Want dan hebben we ook weer iemand van buiten Maastricht, dat wordt als een pre gezien. Niets ten nadele van andere Limburgse wijnboeren, maar het is doodzonde voor wijnboer Mathieu Hulst van de Apostelhoeve die met zijn echte kwaliteitswijnen tot in Frankrijk zeer gelauwerd wordt, en wiens fantastische locatie al vele jaren door de toeristische instellingen van de gemeente Maastricht gebruikt wordt om het Bourgondische karakter van de stad te onderstrepen.
Er valt natuurlijk altijd wel wat aan te merken en vanwege de financiering moeten er kennelijk allerlei compromissen gesloten worden. Maar toch. Wat mij opvalt is dat op het pleintje pal voor de ingang van de Onze Lieve Vrouwe basiliek ‘Sterre der Zee’ een culinair mini-evenement houden, maar dat er geen concrete link met de kapel van die basiliek zelf wordt gelegd. Ik begrijp wel dat de Oranje-familie van oudsher protestants is, maar Koningin Maxima heeft nu eenmaal katholieke roots. Maar los van religie, die kapel met al die brandende kaarsen is een van de krachtigste culturele en sociale symbolen van Maastricht. Veel inwoners en bezoekers van de stad lopen er even naar binnen – gelovig of niet – om er een kaars op te steken om zo hoop in het leven te behouden. Zó veelzeggend in deze tijd. Volgens mij moét je daar iets mee, daar kun je niet met de rug naar toe gaan staan, alleen maar genietend van zuurvlees, vlaai en wijn, hoe lekker ook.
Dus als ik dan toch nog even creatief mag meedenken, laat Mathieu Hulst met z’n prachtige wijn aanschuiven naast de wijnboer uit Vijlen, en laat de pastoor van de OLV-basiliek een minuutje feestelijk de klokken luiden. Een mooiere opmaat naar het concert van André Rieu 20 meter verderop is niet denkbaar. En het kost niks extra.