Anya Niewierra nu wél ‘ein vaan os’
De lofuitingen vlogen haar deze week om de oren, toen ze de NS Publieksprijs won voor haar boek De Camino. Anya Niewierra was terecht helemaal in de wolken maar ook bijna verlegen met het winnen van deze prestigieuze titel. Zij is namelijk niet het type ‘roeptoeter’ die zichzelf graag op de borst klopt.
Uit heel het land en zeker ook uit Limburg kwamen de talloze felicitaties binnen. Terecht uiteraard, want ze had de stem van tienduizenden lezers gewonnen. Dat betekent dat haar naam als schrijver van boeiende thrillers staat als een huis.
Hoe anders was dat aan het begin van haar schrijverscarrière, tien jaar geleden. Ik herinner het me nog goed. Haar debuut kreeg de titel Vrij Uitzicht en werd gepresenteerd in Valkenburg, wat logisch was, want daar werkt zij ook al vele jaren full time als directeur van Visit Zuid-Limburg, vroeger de VVV Zuid-Limburg genoemd.
Er waren zeker wel mensen die haar complimenten maakten, maar ik hoorde ook andere geluiden die me helaas in deze regio niet vreemd voorkomen. Menigeen mompelde iets van ‘Oh, nu denkt ze ook nog dat ze ineens kan schrijven’. Zelfs sommige journalisten die zich maar al te graag ‘kritisch’ wilden tonen, meldden op hun redactie dat het boek ‘niet veel voorstelde’. Die conclusie was niet gebaseerd op een diepgaande en onderbouwde studie, maar werd toch maar geventileerd.
Het valt volgens mij in het kader van de instelling ‘Eine vaan os, dat kint niks zieen’. Het past ook wel in de gedachte dat je maar beter niet de kop boven het maaiveld kunt uitsteken, want dan stel je je alleen maar aan. De getalenteerde schilder Evert Thielen merkte dat ook tijdens zijn grote tentoonstelling, enkele jaren geleden in het Limburgse Museum in Venlo. De expositie trok enorm veel bezoekers, zijn werk was verschillende jaren ook te zien op TEFAF Maastricht. Maar de regionale criticasters vonden het toch allemaal wat dunnetjes en ook te figuratief, dat was blijkbaar ook geen positieve eigenschap.
Eerst moet je buiten de provincie succes behalen, wil je hier ook gewaardeerd worden.
Zelfs André Rieu heeft er vroeger mee te maken gehad, die wat zure houding die hier wel eens opduikt. Ik herinner me nog de periode dat hij maar met pijn en moeite zijn muziek hier in Limburg kon slijten. Een optreden met zijn Salonorkest op aswoensdag in Maastricht of door het jaar heen in een bejaardentehuis in het heuvelland, dat kon nog wel, maar verder zou het toch niet veel worden, zo meenden de nodige ‘kritische Beobachters’. Toen ik in 1997 voor de toen opstartende Limburgse tv-omroep de eerste reportages maakte over het opkomende succes van Rieu in Duitsland, werd daar aan deze kant van de grens nog wat vreemd naar gekeken. Of zo’n uitgebreide reportage van pakweg tien minuten niet wat teveel eer was, zo beet een alweer zo kritische collega mij toe. Terwijl ik aan mijn klompen aanvoelde dat er iets gaande was, het begin van een veel grotere carrière.
Deze soms wat negatieve houding die je her en der in de regio tegenkomt, heb ik altijd een mix gevonden van provinciaal denken en ordinaire jaloezie. Doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg. Een adagium waar ik nooit wat mee kon.
Nu Andre Rieu een wereldster is, ja, nu moeten zelfs de grootste zeurpieten toegeven dat de man toch wel iets bereikt heeft. En nu Anya Niewierra in heel het land gelauwerd wordt om haar schrijverskwaliteiten, ja, dan zal ze tóch wel iets kunnen. Eerst moet je buiten de provincie succes behalen, wil je hier ook gewaardeerd worden.
Alleen bij Max Verstappen ging het niet zo. Dat had waarschijnlijk te maken met het feit dat zijn vader Jos al de Formule I had bereikt. En Max zelf is zó snel, dat de criticasters helemaal geen tijd krijgen om hun azijn uit te kiepen.
Anya Niewierra is niet alleen een begenadigd auteur, maar ook een hoog intelligente vrouw, integer in haar doen en laten, zo is me vaak gebleken. Ik was het bij maatschappelijke discussies soms niet met haar eens, maar door haar ‘open mind’ kon ze vlot schakelen. Bijna zo snel als Max.
