DSM, Heerlen en Maastricht
Het verhuisbericht van het hoofdkantoor van DSM van Heerlen naar Maastricht was bijna even ‘breaking’ dan de watersnood, althans in de regionale media. Vooral het emotionele, negatieve aspect kreeg veel aandacht. Heerlen zou in de steek zijn gelaten door deze multinational. Sommige Heerlense bestuurders hadden het over ‘kapitalisten in maatpak zonder geweten’.
Ik zat met mijn beleving vanaf de eerste seconde aan de positieve kant. Immers, ik vreesde dat DSM in navolging van andere multinationals zoals Philips de geboortegrond zou verlaten en zou kiezen voor Amsterdam. En dat is verrassenderwijs niet gebeurd, ze kiezen voor Maastricht. Dus voor Limburg, dus voor ons.
Ik begreep van insiders dat DSM aanvankelijk dezelfde keuze wilde maken als andere multinationals zoals Philips: de Zuidas in Amsterdam. Als alternatief werd nog gekeken naar Basel. Dat waren de twee kandidaten. Heerlen was sowieso geen optie, dus zou het bedrijf Limburg gaan verlaten, althans met de hoofdzetel. Maar als door een wonder kwam daar toch nog Maastricht bij als derde kandidaat. En warempel, de outsider won ook nog. Joepie zou je zeggen. Maar nee, de teleurstelling vanuit Heerlen overheerste.
Ik snap die emoties zeker. DSM komt voort uit de mijnindustrie en die zat allesbehalve in Maastricht. Dus zien de mensen in de regio Heerlen DSM als hun bedrijf. Zoals Maastrichtenaren de Sphinx-Céramique en de ENCI destijds ook als hun fabriek beschouwden. Daar waren ze trots op. M’n vader heeft in aardewerkfabriek nog vele jaren geploeterd voor dun belegd brood.
Maar die fabrieken zijn er niet meer, Maastricht is ze kwijt.
Dat soort beslissingen heeft alles te maken met de wereldmarkt waarop die bedrijven opereren. En jawel, dat gebeurt volgens de wetten van een kapitalistisch systeem. Hoewel, de Chinezen spelen op diezelfde markt het spel gewoon mee. En die zijn officieel communistisch. Het is maar welk etiket je erop plakt.
Het valt te betreuren dat de DSM-verhuizing nu vooral een discussie tussen Heerlen en Maastricht is geworden, als twee oude rivalen. Terwijl het maar een kwartier rijden is tussen beide steden. Zuid-Limburg is een postzegel op de wereldkaart, meer niet. Veel gemeentebestuurders blijven maar kijken en denken binnen de gemeentegrenzen. Het grotere Limburgse belang staat niet op het vizier.
Een internationaal opererend bedrijf vindt het aantrekkelijk om de internationaal georiënteerde werknemers vertier en ontspanning te bieden in een levendige stad waar vele nationaliteiten samenkomen. Dat is in de Limburgse hoofdstad het geval. En om op het briefhoofd een internationale stad te zetten. Dat werkt makkelijker. De naam Maastricht is wereldwijd bekend, veel meer dan de naam Heerlen, ook meer dan de naam Limburg. Dat is nu eenmaal zo en krijg je ook niet veranderd, hoeveel budget je ook in het ‘branden’ wilt stoppen. ‘The roman old city’, Het Verdrag, TEFAF, André Rieu, de universiteit, internationale iconen genoeg. Loop dezer dagen voor d e aardigheid eens door de binnensteden van Maastricht en Heerlen. In Maastricht struikel je over de toeristen en hoor je alle talen, in Heerlen is dat veel minder het geval.
Jaloezie levert niks op, pak het slimmer aan. Speel je eigen troeven uit en versterk die.
Máár, in plaats van afzetten tegen zou ik als Heerlense bestuurder juist anticiperen op die internationale uitstraling van Maastricht. Jaloezie levert niks op, pak het slimmer aan. Speel je eigen troeven uit en versterk die. De regio Parkstad is aan het vergroenen en dat is aantrekkelijk in het kader van duurzaamheid, en de woningprijzen zijn er veel meer betaalbaar. Er is ruimte voor meer toerisme. Niet zozeer in de binnenstad, maar wel op kwalitatieve locaties. Gaia ZOO en de SnowWorld geven het goede voorbeeld. Daar zouden best nog een paar goede trekpleisters bij kunnen. Toerisme is sowieso een troef die meer moet worden uitgespeeld voor deze regio, nu de industrie krimpt. Je zult de nieuwe generatie meer vooruitzichten moeten bieden, om een nog grotere uitstroom naar de Randstad tegen te gaan.
Er is wel eens de vergelijking gemaakt tussen Maastricht en Heerlen enerzijds, en Amsterdam en Rotterdam anderzijds. Daar bestaat ook al lang die rivaliteit, niet alleen in het voetbal. Maar in Rotterdam beseffen ze wel dat Amsterdam nu eenmaal veel bekender is, elke Amerikaan of Chinees heeft er wel eens van gehoord. Profiteer ervan, zoals Noordwijk dat doet met ‘Amsterdam beach’. En dat is langer dan een kwartier rijden.
Pinkpop-stichter Jan Smeets heeft me wel eens verklapt dat hij de agenten van de grote artiesten altijd verteld heeft dat zijn muziekfestival in de ‘Maastricht-area’ gehouden wordt. Dan wisten ze tenminste waar het lag, vlakbij Amsterdam, Germany en France. Hij noemde Landgraaf of Heerlen niet eens, dat had geen zin. Terwijl het festival wel degelijk gehouden werd en wordt in Landgraaf dat op die manier de vruchten van de naam Maastricht plukt. Heel slim.
