Actie tegen onbegrijpelijke taal van ambtenaren
De militaire dienst heb ik gemist. Nou ja, ik ben niet in het leger geweest. Maar ik zit er nu toch aan te denken om me aan te melden bij een brigade. Om alsnog het land te kunnen dienen. Niet in een groen uniform en gewapend met een mitrailleur, dat is in mijn geval misschien niet zo’n goed idee. Maar als ik me nou eens aanmeld bij de Direct Duidelijk Brigade, dan kan ik veel goeds betekenen voor het vaderland.
Deze brigade is ingesteld door staatssecretaris Raymond Knops van Binnenlandse Zaken. Een geweldig idee. Die Knops – een Limburger – maakt sowieso een goede indruk op me. Dat is er eentje van aanpakken, geen flauwekul. Had een mooie toespraak bij de herdenking van 75 jaar bevrijding in Mesch. Geen mooie praatjes maar heldere taal.
Knops heeft nu tientallen zogeheten ’taalcoaches’ naar provincies, gemeenten en andere overheidsorganisaties gestuurd met de opdracht om hun taalgebruik te verbeteren. Oftewel het verzoek of ze in het vervolg alstublieft taal willen gebruiken, die voor de normale burger begrijpelijk is.
Het werd de hoogste tijd. Voor die klus heeft de staatssecretaris 3 miljoen euro uitgetrokken. Peanuts. Het gebruik van die onbegrijpelijke overheidstaal kost ongetwijfeld vele tientallen miljoenen, zo niet meer. Hoeveel tijd er verloren gaat met het produceren van al die ambtenarentaal en in het verwerken (door de burger) van die woordenbrij, het moet immens zijn.
Het begint al bij functie-omschrijvingen voor sollicitanten. Bijvoorbeeld werd gezocht naar een ‘Raakvlakmanager Strategische Beheerorganisatie Digitaal Stelsel Omgevingswet’. Onbegrijpelijk, zo concludeert Knops terecht.
Als ik wel eens iemand bij de overheid moet hebben, dan krijg ik heel vaak te horen dat de persoon in kwestie ‘in overleg’ is. Ik hoor van kennissen die zelf bij die overheid werken, dat ze zowat de hele dag aan het vergaderen en aan het evalueren zijn, om het in huis ontwikkelde gedachtegoed door middel van consensus te implementeren in de haarvaten van de samenleving.
Jawel, echt waar.
Probleem is ook nog dat die betreffende functionarissen nooit in die ‘haarvaten’ van de samenleving komen. Die kunnen geen normaal gesprek met een loodgieter, een klusjesman of een postbode voeren. Die staan in hun optiek op een veel lagere trede qua denkvermogen. Hetgeen ik waag te betwijfelen.
Vaak wordt gedacht dat hoe ingewikkelder je schrijft en praat, hoe intelligenter je overkomt. Sterker nog, ik kreeg van collega’s vroeger wel eens het verwijt dat ik teveel in mensentaal schreef. Het was volgens hen in de praktijk allemaal veel complexer. Ongetwijfeld, maar het leek me toch zinvol om de lezers een zo helder mogelijk beeld van de situatie te schetsen.
En het schrijven van een heldere, begrijpelijke tekst, is juist veel moeilijker dan wanneer je veelvuldig gebruikt maakt van allerlei termen en zinsconstructies die voor de gemiddelde lezer niet te volgen zijn.
Natuurlijk heb je vaktaal, in bijvoorbeeld de juridische sector en in de medische wereld. Logisch dat je door middel van die vaktermen beter tot de kern kunt komen. Maar diezelfde vaktaal is niet nodig om ’s avonds aan de keukentafel of in het restaurant nog wat indruk te maken.
Ik denk dat de operatie van de Direct Duidelijk Brigade heel veel geld gaat opleveren, als ze het goed aanpakken. Je hebt dan veel minder mensen nodig bij Provincies, Gemeenten en andere instellingen, namelijk alleen degenen die het echte inhoudelijke werk moeten uitvoeren. Al degenen er omheen die zich de hele dag bezighouden met het gebruik van wollige taal, doen dat alleen omdat ze anders geen functie hebben. Dus dat systeem houdt zichzelf in stand door ingewikkeld te doen. Die mensen kunnen we dan bijvoorbeeld prima gebruiken in de zorg en in de horeca, na een cursus ‘handen wapperen’.
Ben eens benieuwd hoe ver Knops en de zijnen komen. Waar nodig wil ik graag een handje helpen, als een soort alternatieve dienstplicht.