Het leukste gesprek dat ik ooit gevoerd heb
Gezien mijn spannende jeugdboeken over kunst, ben ik veel op basisscholen. Kijken, praten, voorlezen, spelletje doen en zo kinderen inspireren om naar kunst te kijken. Ik durf het bijna niet te zeggen, maar die kinderen hangen aan mijn lippen. Zelfs de snotapen achterin de klas, die onderuitgezakt duidelijk maken dat kunst heel erg saai is. En toch knaagt er wel eens wat: doe ik het goed? Hoe kan ik ze nog meer betrekken? Ze laten doorkijken?
Een leven lang leren. Iedereen roept het en iedereen doet het. Maar de laatste keer dat ik een opleiding volgde was zeker acht jaar geleden. Het was een feestje om een jaar lang naar de Schrijversvakschool in Amsterdam te gaan en met gelijkgestemden samen te werken. Hoog tijd weer voor een bijscholing. Mijn oog viel op de cursus Visual Thinking Strategies in het Van Abbemuseum.
VTS is een leermethode die is ontwikkeld in het Museum of Modern Art in New York met open vragen over kunst, waarbij vaardigheden als waarnemen, kritisch denken en (visuele) geletterdheid verbeteren door middel van geleide groepsdiscussies. De gespreksleider is geen bron van kennis, maar faciliteert het gesprek volgens een vast patroon. Dat vaste patroon bestaan maar uit drie vragen. Drie magische vragen. Twee dagen lang oefenden we op deze techniek. En moeilijk dat het is! Maar drie vragen mogen stellen, opmerkingen van de deelnemers parafraseren en zelf geen mening hebben.
Maar het werkt. Door als gespreksleider alle deelnemers het gevoel te geven dat ze iets kunnen bijdragen – en dat alle antwoorden goed zijn, ontstaat er een diepgaand groepsgesprek over een kunstwerk. Echt geweldig om te zien wat je met elkaar in een kwartier in een kunstwerk kunt ontdekken.
‘Veel oefenen’ werd er na de diploma-uitreiking gezegd. Met een heleboel schoolbezoeken in het vizier, zou dat wel goedkomen. Diezelfde avond zat ik aan een dinertje bij vrienden. Spontaan werd er geopperd direct een VTS-gesprek over het kunstwerk aan de muur te hebben. Ik probeerde er onderuit komen: abstracte kunst is veel te moeilijk voor een eerste VTS-gesprek. Maar mijn tafelgenoten hadden er zin in en zo spraken wij met een glas champagne in de hand over het schilderij.
Mijn vrienden staken keurig hun hand op. Ze benoemden uitbundig de meest originele aspecten. En ze luisterden ook nog eens naar elkaar. Ik weet niet of het door de champagne of mijn gespreksleiding kwam, maar het was het leukste gesprek dat ik ooit met vrienden over een schilderij gevoerd hebt.
Nu afwachten wat de uitgezakte jongens op de achterste rij in de klas van VTS vinden.
