De Tarot Tuin van Niki de Saint Phalle
Als we in ons Fiatje over kronkelweggetjes door de Toscaanse heuvels scheuren, zie ik ze opeens opdoemen. Kijk! Daar! Huizenhoge kleurrijke beelden torenen boven de bomen uit. De Tarot Tuin van Niki de Saint Phalle is de aanleiding van dit tripje naar Italië. Natuurlijk genieten we ondertussen van zon, zee en de Toscaanse keuken, maar we komen voor Niki’s levenswerk.
Voor alle boeken die ik eerder schreef, deed ik soortgelijk onderzoek. Kan een schrijver beeldend vertellen zonder de plek, het kunstwerk en de omgeving gezien te hebben? Er zijn er vast bij die het kunnen, maar ik niet. En zo volgde ik – met gezin – in de afgelopen jaren de voetsporen van Picasso in Parijs, speurde ik de tuin van Monet af naar een plek om een kistje te begraven, scharrelden we uren over de rotsen rondom het huis van Dalí in Port Lligat en gingen we in een buitenwijk in Londen op zoek naar de mysterieuze Banksy.
Deze onderzoeksfase is voor mijn Blockbustersboeken, jeugdthrillers over kunst, onmisbaar. Dat die kunstenaars hun sporen altijd op de meest prachtige locaties achterlaten is voor mij als schrijver natuurlijk mooi meegenomen. Dit keer dus naar het romantische Toscane. En voor het eerst bleven de kinderen thuis.
Twintig jaar werkte Niki de Saint Phalle aan deze tuin. Toen ze in 1955 Park Güell van de Gaudí in Barcelona bezocht, wist ze het: ooit ontwerp ik zelf zo’n tuin vol vreugde. Maar eerst had Niki de Saint Phalle nog heel wat met zichzelf te dealen. Na een adellijke jeugd met een dominante moeder en een handtastelijke vader, ontworstelde zich van haar familie. Ze trouwde in het geheim, ontdekte de kunstenaar in zichzelf, scheidde van man en kinderen om zich volledig aan de kunsten te kunnen wijden. Later hertrouwde ze met beeldhouwer Jean Tinguely. In de mannen-kunstwereld maakte ze naam met schietschilderijen en daarna met haar Nana-beelden, echte power-vrouwen. Ze was onafhankelijk, spiritueel, een inspirator voor anderen, een harde werker en een voorvechter voor vrouwenrechten. Ze had dromen en daar ging ze voor.
Haar grootste droom was de Tarot Tuin. Een tuin met beelden die gebaseerd zijn op 22 grote Arcana Kaarten van het eeuwenoude Tarotspel. Sommigen noemen het waarzeggerij, Niki zag het als kaarten die symbool staan voor de levensweg die iedereen moet afleggen. Voor elk beeld maakte ze schetsen en maquettes. Vervolgens werden de beelden op zeer grote schaal gelast (natuurlijk door Jean Tinguely) en bespoten met cement. Op oude foto’s zie je de betonnen reuzen tussen de bomen staan. In de afwerking van de beelden werd ze geïnspireerd door Gaudí. Elk tegeltje, elk spiegeltje werd met de hand op maat gemaakt, gebakken en geplakt. Het resultaat is een kleurrijk en fantasievol leger van Tarotkaart-figuren.
Niki de Saint Phalle was de architect van dit megaproject in een tijd dat vrouwen nog om de handtekening van hun echtgenoot moesten vragen als ze een bankrekening wilden openen. Met een doorzettingsvermogen waar je u tegen zegt, bouwde ze twintig jaar lang met een team van lokale ambachtslieden aan deze tuin. De Tarotbeelden roepen vragen op. Wie zijn ze en wat willen ze van je? Ze willen vooral dat je blij wordt en geniet. Maar ze laten je ook nadenken: wie ben ik eigenlijk en waar sta ik in mijn leven?
