Blog Jo Cortenraedt|Society

Weerzien met Calatrava, het gemis van Maastricht

Weerzien met Calatrava, het gemis van Maastricht

Van de week was ik een paar dagen in Valencia voor een mix van ontspanning en inspiratie. In wat ‘de meest Spaanse stad van Spanje’ wordt genoemd, lukt dat alleszins. Het is vooral een heel authentieke, levendige stad, waar het leven volop geleefd wordt, door jong en oud.

De stad wordt, anders dan forse delen van de Costa Blanca, niet gedomineerd door het toerisme en daardoor is beton hier niet het allesbepalende beeld. Toch is er heel wat beton gebruikt voor de realisatie van het spectaculaire stadsdeel  ‘Ciudad de las Artes y las Ciencias’.  Oftwel de ‘stad van de kunst en de wetenschap’. 

Hier staat een hele rits aan gebouwen van de fameuze architect Santiago Calatrava, het ene nog spectaculairder dan het andere. Staal, glas en wit beton vormen de basismaterialen. Jaren terug was ik ze al komen bewonderen en het weerzien geeft plezier. Hoewel, je merkt ook waarom niet alle inwoners van de stad zo blij zijn met deze meesterwerken van hun internationaal gelauwerde voormalige stadsgenoot. Niet alleen omdat de kosten flink uit de hand zijn gelopen, maar ook omdat er hier en daar wat technische mankementen zijn gebleken. Zo staat het gebouw Agora momenteel grotendeels in de steigers omdat er lekkages aan de grote glaspartijen zijn ontstaan.

De architectonische kunstwerken van Calatrava in de jardines del Turia in Valencia blijven niettemin  adembenemend om te zien, zeker in combinatie met de afwerking van de waterpartijen. De man heeft werkelijk aan alles gedacht, aan elk detail. Dat boekhouden niet z’n sterkste kant is en dat budgetoverschrijding bij hem nogal eens voorkomt, dat is natuurlijk ook een kwestie van hoe de opdrachtgevers er al dan niet bovenop zitten.

En nog eens langs en door deze megagebouwen lopend, denk je wel, goh, het hadden er best een paar minder mogen zijn, dan nog was het totale plan een geweldige aanwinst geweest voor Valencia. Het neigt nu een beetje naar overdaad, in contrast met de oude, zeer sierlijke binnenstad. Maar het positieve gevoel blijft bij de bezoeker hangen, het zijn unieke ‘landmarks’, de kathedralen van de 21e eeuw.

En dan denk ik toch, Maastricht had er ook zo een kunnen hebben. Net als New York nu bij de plek van de Twin Towers een heuse Calatrava heeft. Het was in september 2009 bij de opening van het treinstation van Luik-Guillemins dat ik met de tegenwoordig in Zürich wonende ‘superarchitect’ sprak. Daar heeft hij een prachtig gebouw gerealiseerd dat doet denken aan en grote zeeschelp, hoewel sommigen er ook een haaienbek in zien. Zeedieren zijn sowieso het synoniem voor zijn gebouwen trouwens, ook in Valencia.

Destijds ging Calatrava er nog vanuit dat de door hem ontworpen studentencampus in Maastricht gerealiseerd zou worden, ondanks de eerste berichten toen over financiële problemen bij opdrachtgever Servatius. De funderingen waren al gestort en de Spaanse ontwerper hoopte nog dat  dat de problemen zouden worden opgelost. Maar niets van dat alles. Verder dan de funderingen is hij in Maastricht niet gekomen.

Jaren later vind ik dat nog altijd spijtig. Waar Calatrava komt, daar is discussie over geld en over zijn hoge eisen en verlangens. In Luik was dat ook zo. Hij wilde aanvankelijk het plan doortrekken van het station naar de Maas. Dan waren er prachtige waterpartijen gekomen tussen het treinstation en de rivier en was het project echt ‘af’ geweest. Nu staat het fenomenale stationsgebouw er eigenlijk moederziel alleen te schitteren, tussen de Luikse chaos aan oude vervallen panden en half opgebroken straten.

Het stadsbestuur van Luik durfde de stap niet te zetten. Nochtans hadden ze het stationsgebouw voor niks gekregen van de spoorwegmaatschappij, dus zelf hadden ze ook wel een duit in het zakje kunnen doen. Maar visie is niet iedereen gegeven, zeker niet in een gemeenteraad.

En in Maastricht ging de kans op zo’n internationale ‘landmark’ dus ook verloren. Het betreffende terrein ligt nog altijd braak. Natuurlijk, budgetten zijn niet makkelijk en in 2009 was er nog volop crisis. Maar soms moet je als stad een grote stap vooruit duren zetten, om daarmee geschiedenis te schrijven. In dit geval is dat niet gelukt. Geen Calatrava aan de Maas hier. Met enige weemoed denk ik daar, al wandelend in Valencia, aan terug.

 

Jo Cortenraedt

Deel dit artikel:
Meer artikelen over:
Blog Jo Cortenraedt, Society

Gerelateerd nieuws