Fijn, zo’n onderhoudsarme tuin
Het zal niemand zijn ontgaan dat de onderhoudsarme tuin aan een opmars bezig is. Mensen verkiezen steeds vaker de rust en reinheid van een paar bloembakken op strakke antracieten plavuizen boven het geharrewar van struiken, planten, gras en beestjes. Lekker overzichtelijk. En je hebt er weinig omkijken naar. Af en toe haal je er een bezem over en in het voorjaar kun je je uitleven met je hogedrukspuit. Snoeien, onkruid wieden, vogels verjagen, grasmaaien: het is allemaal verleden tijd.
Het dichtplavuizen van de buitenruimte mag dan een uitkomst zijn voor de mens die zich door gemak laat dienen, voor de natuur is het de zoveelste nagel aan haar doodskist. De biodiversiteit holt bijvoorbeeld met rasse schreden achteruit omdat vogels steeds minder plekken hebben waar ze hun nest kunnen bouwen en waar ze eten kunnen vinden. De onderhoudsarme tuin maakt het er niet makkelijker op. Uit de voegen van keramische siertegels en uit het grind is het nu eenmaal moeilijk wormen peuren.
Hetzelfde geldt voor bijen. De bijensterfte is, vooral dit jaar, verontrustend hoog. Waar de oorzaak ligt is nog onduidelijk, maar wat zeker meespeelt is dat er steeds minder plekken zijn waar bijen kunnen leven en eten. En de oprukkende tegeltuin is op z’n zachts gezegd ook geen paradijs voor bijen. Het is misschien esthetisch heel verantwoord om op de hoeken van je tegelzee een paar perfect rondgekipte buxussen neer te zetten, maar daar hebben bijen niets aan. Die laven zich liever aan flinke bossen lavendel en andere bloemen. En ze wroeten graag tussen de dode takken en in de grond.
Bovendien, regenwater kan nog maar nauwelijks weg als er geen grond meer aan de oppervlakte is. Klimaatverandering zorgt ervoor dat we steeds meer last krijgen van hevige buien die ervoor zorgen dat onze riolen, straten en tuinen binnen korte tijd heel veel water moeten afvoeren. Als dat water nergens heen kan, stromen riolen over en komt het water onvermijdelijk ook in onze kelders en kruipruimtes terecht. Of in de tuin van de buren, die wel nog een grasveldje hebben. Wie zijn tuin dichtlegt met steen, legt de verantwoordelijkheid voor het afvoeren van regenwater vanzelf bij de buren.
Water kan niet meer weg en ook hitte kan nergens meer heen. Tegels zijn makkelijk schoon te houden en je ziet niet ieder vuiltje, maar ze zijn ook uitermate geschikt om warmte vast te houden. En dat is precies wat je niet wil nu zomers steeds warmer worden. In verstedelijkte gebieden is er al sprake van zogenaamde hitte-eilanden; plekken waar de temperatuur enkele graden hoger ligt omdat er te veel bebouwing is en te weinig groen. Dat wordt alleen maar erger. Het is daarom beter om een (echt) grasveldje aan te leggen, daarin blijft de hitte niet hangen. En ja, die grote boom laat z’n bladeren in de herfst vallen, zodat je weer aan de slag moet met je bladblazer, maar hij houdt ook de warmte uit je woonkamer. En die diepzwarte plavuizen mogen er stijlvol uitzien, ze weerkaatsen de hitte wel je huis in. Dat kun je natuurlijk oplossen door de airco een standje hoger te zetten, maar dat voelt als dweilen met de kraan open.
Een veelgehoord argument ten faveure van de onderhoudsarme tuin is tijdgebrek. We zijn druk, met werk en sociale verplichtingen, en de zorg voor planten en grasvelden kunnen veel mensen er klaarblijkelijk niet meer bij hebben. Tegelijkertijd besteedt de gemiddelde Nederlander, die zo zwaar zucht onder het gebrek aan tijd, gemiddeld zo’n vijfenhalf uur (!) aan de smartphone. Dus het tijdsargument houdt geen stand. Het is aan te bevelen om de koddige kattenfilmpjes en de WhatsApp-groepen over op handen zijnde bachelor party’s af en toe links te laten liggen en je vingers in de modder te steken. Ik kan me zomaar voorstellen dat dat ook meer voldoening geeft. En de bijen en vogels zullen je dankbaar zijn. Als je na al dat gewroet in je tuin toch weer je smartphone in handen hebt, ga dan even naar het Instagram-account @onderhoudsarmoe (‘Bloemlezing op de ontgroening van NL.’), dan zie je waar je het allemaal voor doet.
