Twee werelden: Den Haag / Hilversum en het platteland
Jawel, ze zijn zeker geschrokken in Den Haag van de verkiezingsuitslag deze week. Maar, ze gaan wel gewoon door waar ze mee bezig waren, zo bevestigden enkele landsbestuurders. Want ze hebben zichzelf al lang gelijk gegeven, dus dan hebben ze dat ook. Dat ‘het volk’ anders denkt, brengt hen niet van de wijs.
Wat er nou het beste is voor het land in alle moeilijke dossiers, daar kan uiteraard heel verschillend over gedacht worden. Maar duidelijk is dat bestuurders en ambtenaren in het regeringscentrum Den Haag eigenlijk geen idee hebben van wat er buiten de Randstad speelt. Ze komen er zelden, het is niet hun belevingswereld. Je zou het ze bijna ook niet kwalijk kunnen nemen, ze weten niet beter. Als je op en neer pendelt van je appartement in slaapstad Zoetermeer naar je ministerie in Den Haag, dan is de wereld vrij overzichtelijk. Vrij saai ook.
De tijd dat er heel wat volksvertegenwoordigers in het parlement uit de provincie kwamen, is al lang voorbij. Het zijn nu vooral politici en hun ambtelijk gevolg uit de Randstad die de dienst uitmaakten. In de tijd dat bijvoorbeeld de KVP en daarna het CDA vanuit het zuiden een stevige leverancier van ministers was, werd er voor Limburg nog heel wat gedaan. Het gaat me even niet om de politieke signatuur, maar om de evenredige vertegenwoordiging. Zo’n partij was een grote machtsfactor in de regering en vanwege de roots werd er dan vanzelfsprekend veel rekening gehouden met de achterban.
Dat is niet meer. De andere partijen die daarna (mee) aan de macht kwamen, hebben dat vacuüm vanuit de regio niet kunnen opvullen. De landelijke politici hebben het zicht op het buitengebied verloren. Mark Rutte kent de weg in Washington en Brussel heel goed, maar Venlo en Sittard zijn tamelijk vreemd voor hem. Sigrid Kaag hoef je niets te vertellen over Beiroet, de Westelijke Jordaanoever en Tel Aviv. Maar Roermond en Kerkrade, dat is voor haar toch echt een andere wereld.
wee werelden: Den Haag / Hilversum en het platteland (hoofdkop)
Parallel aan de politiek zie je dat ook in de media. In Hilversum ligt vooral in de nieuwsprogramma’s en de talkshows de focus op de Randstad.
Een mondaine blik valt zeer toe te juichen, maar je moet wel regelmatig de thermometer in ‘het platteland’ steken. En dat wordt vergeten. Door die psychologische afstand is er een bestuursstijl gekomen waarbij die regio’s er niet zo toe doen, en waarbij het eigen intellectuele gelijk niet ter discussie staat. Met die attitude raak je uiteindelijk vervreemd van je eigen land en dan is het niet raar dat met name de mensen van buiten de Randstad uit protest anders gaan stemmen, dan ze in Den Haag gedacht hadden.
Ik betwijfel of ze er op korte termijn veel van gaan leren, want die regionale volksvertegenwoordigers blijven nog steeds fors in de minderheid. En die ambtenaren blijven gekluisterd aan Den Haag en Zoetermeer.
Parallel aan de politiek zie je dat ook in de media. In Hilversum ligt vooral in de nieuwsprogramma’s en de talkshows de focus op de Randstad. Ook daar hebben de programmamakers en journalisten niet zo gek veel zicht op de regio. Zelf ben ik jaren correspondent in Limburg geweest voor het NOS-journaal, voor de komst van de regionale televisie. Het waren aardige collega’s, niks mis mee. Maar in hun ogen was ik een soort van buitenlands correspondent. Zeker, als er rampzalig nieuws viel te melden, zoals de overstromingen, de IRA-aanslag en de aardbeving, dan toonden ze veel interesse. Maar anders?
Aan het begin van de kunstbeurs TEFAF 2023 werd ik gevraagd voor een kort live-verslag vanaf de beursvloer voor NPO-regio. Want kennelijk is in hun ogen de grootste kunstbeurs ter wereld vooral regionaal nieuws. Als diezelfde beurs in Amsterdam zou worden gehouden, dan was het geheid een vast item in het grote journaal. Maar goed, de invalshoek van de presentator van dienst was de overval van vorig jaar en wat nu met de beveiliging. Ik heb zelf nog een vraag eraan weten te koppelen om toch ook nog 30 seconden iets te zeggen over het feit dat ’s wereld grootste kunstcollectie in de markt, nu in Maastricht te zien is. Twee dagen later voor NPO-radio hetzelfde liedje. Weer de diefstal van vorig jaar, en verder zelfs helemaal niks. Het onderwerp twee dagen tevoren in het praatprogramma Op1 was ook enkel de security, niet de wereldberoemde kunstwerken oftewel de inhoud. Terwijl de journalistieke aanknopingspunten voor het oprapen liggen. Hoe reageert de kunstmarkt op de wereldwijde financiële crisis? Hoe komt de belangrijkste internationale kunstbeurs uit de corona-crisis? Maar niks van dat alles.
Een standhouder uit Londen vroeg me of het waar was dat TEFAF geen onderwerp was geweest op de ‘national teevee’. Ik moest hem dat helaas bevestigen. Er waren veel cameraploegen, maar behalve uit de regio vooral uit het buitenland. Sowieso veel aandacht van de internationale pers, van de New York Times tot Le Figaro. Maar niet vanuit Hilversum. Voor de meesten daar is Zuid-Limburg gewoon heel ver weg, veel verder dan Tel Aviv of Washington.
