De puinhoop in het Nederlandse onderwijs
Op het St. Maartenscollege in Maastricht heb ik ooit nog gezeten. Nu speelt zich daar het schandaal af met het examen waarvoor eerst 354 leerlingen geslaagd waren, en nu gezakt. De leraren bleken de verplichte registratie niet goed te hebben gedaan.
Eén grote puinhoop is het daar. Met woedende ouders en leerlingen. Die leerlingen roepen overigens niet de fraaiste dingen, maar dat ze gefrustreerd zijn, snap ik. De komende dagen moet alles bekeken worden en dan wordt bekend wie opnieuw en wanneer examen moet doen. Je geboekte vakantie, je vakantiebaantje en de eventueel al vastgelegde vervolgstudie, alles is nu onzeker geworden.
Wat mij vooral opvalt is dat de directie heel wazig reageert, ook op de speciale avond in het MECC, om de ouders en leerlingen te informeren. Ze weet het zelf eigenlijk ook niet. En dat is tamelijk symbolisch voor het huidige Nederlandse onderwijs.
Ik denk dat er op universitair niveau goed gepresteerd wordt. Maar daaronder is het een allegaartje. De oorzaak is volgens mij dat de politiek de afgelopen decennia van het onderwijs één groot experiment heeft gemaakt. Elke partij roep dat het onderwijs zo belangrijk is, maar helaas willen die politici dan oh zo graag ‘iets nieuws’ bedenken. Dat begon al met de mammoetwet in de tijd dat ik op de middelbare school zat. Toen kreeg je al de keuzevakken en konden leerlingen naar eigen goeddunken vakken als Frans en Duits schrappen, als ze daar geen zin in hadden.
Sindsdien is de kennis daarvan enorm teruggelopen en plukken we daar zeker in onze grensregio elke dag de wrange vruchten van. In de jaren die erop volgden zijn de systemen herhaaldelijk overhoop gehaald vanwege ‘nieuwe inzichten’. Voor de leerling kwam er steeds minder houvast.
Inmiddels hebben we een hele rits aan onderwijssystemen, van de openbare school tot de vrije school, van de Montessori-school tot de islamitische school. Dat die uiteindelijk allemaal hetzelfde niveau halen en vanuit dezelfde westerse waarden functioneren, lijkt me hoogst twijfelachtig.
Alles moest anders, vond men telkens in het onderwijs. Het moest ook vrijer. Voortaan mocht de leraar gewoon met Piet of Jan worden aangesproken. Lekker gezellig. De vaste vakantieperioden gingen zelfs op de schop. Anders dan in de meeste andere Europese landen weet je als ouder en leerling in Nederland nauwelijks nog wanneer je vakantie hebt, want dat verandert elk jaar voor elke regio. We hadden van de week een jongen te logeren die leerling is op een basisschool in Amsterdam. Die had deze week vakantie. Maar die moet wel de hele maand juli weer naar school en krijgt dan in augustus vakantie. Als het in juli 30 graden plus wordt, heeft ie pech gehad.
Van de week hoorde ik op de radio dat op een school in Den Haag nu geëxperimenteerd gaat worden met een boek waarin een aantal basisbegrippen wordt uitgelegd, maar op een ‘vrij interpreteerbare manier’. Als voorbeeld werd genoemd dat de aarde rond is. Wetenschappelijk al vele eeuwen bekend. Maar het schijnt dat veel islamitische leerlingen dat niet willen geloven. Want de imam heeft hen verteld dat de aarde plat is. Dat dachten ze ver voor de middeleeuwen ook. En nu hoorde ik een lerares op school zeggen dat het beter is om die leerlingen niet te zeggen: ‘hoor eens, dat is mooi wat die imam zegt, maar hij zit ernaast. De wetenschap is veel verder, hier zijn de bewijzen dat ie rond is’. Neen, het was volgens de lerares beter om met de leerling ‘in gesprek te gaan en gedachten uit te wisselen’. Dus voortaan kan het zijn dat je van een Nederlandse school afkomt met de gedachte dat de aarde wellicht plat is. Of misschien als compromis de vorm van een hamburger, half bol, half plat. Moet kunnen.
Nederland is een mooi land. Maar ik begrijp wel waarom een steeds groter aantal ouders hun kinderen in een grensstreek zoals Limburg naar België op school laat gaan. Daar krijgen ze vakantie met Kerstmis en Pasen, en in juli en augustus. Elk jaar weer. Ze zeggen niet Piet tegen de leraar maar op z’n minst meester Piet (op de lagere school) of meester Gorissen (op de middelbare school). Ze mogen er ook niet met schriften en pennen naar het hoofd van de leraar gooien. En de aarde is daar nog rond. Een gegeven.
Net als de bal rond is. Daar weten de Rode Duivels alles van.
Jo Cortenraedt
