Theater aan het Vrijthof viert heropening met grootse coproducties

Begin juni sluit het doek in de Papyruszaal in Theater aan het Vrijthof om op 4 oktober pas weer te open te gaan. Na 26 jaar trouwe dienst wordt de zaal gerenoveerd: akoestiek, techniek en bekleding voldoen niet meer aan de eisen van deze tijd. Theater aan het Vrijthof viert de heropening met twee coproducties met de huisgezelschappen philharmonie zuidnederland en Toneelgroep Maastricht. Concrete plannen voor de renovatie werden in 2016 gemaakt, al werd er natuurlijk al langer over renovatie van het monumentale pand aan het Vrijthof gesproken. De verbouwing is een ingrijpende klus en wordt daarom in drie fasen uitgevoerd. De eerste fase, de artiestenfoyers, kleedkamers en alle sanitaire voorzieningen in de publieke ruimtes, is inmiddels afgerond. „Die waren niet meer van deze tijd. Musici en acteurs moet je maximaal faciliteren, zodat ze met een goed gevoel het podium opgaan,” zegt Jean Boelen, directeur van Theater aan het Vrijthof. Deze zomer wordt de tweede fase uitgevoerd: de akoestiek en nieuwe bekleding van vloer, muren en stoelen in de Papyruszaal. In de laatste fase draait het om de ontvangst van de theaterbezoeker. „Alsof je in een stadspaleis bent, die uitstraling moet Theater aan het Vrijthof krijgen.”

KUNSTAKOESTIEK
De renovatie van de zaal is niet alleen een groot onderhoud, maar ook een verbetering van de huidige akoestiek. „Het geluid blijft nu op het podium,” legt Stefan Rosu, intendant van philharmonie zuidnederland uit. „Je kijkt als het ware vanuit een luie stoel naar een film. Als luisteraar mis je dat je niet midden in de klank zit. Een goede akoestiek is echt een voorwaarde om meer publiek te trekken.” Akoestiek is een heel specifiek vak, een wonder, waar je je als orkest niet in moet mengen. Pas vlak voor het openingsconcert repeteert philharmonie zuidnederland in de zaal en kunnen de musici aanpassingen laten doorvoeren. „We spelen verschillende stukken, een deel van de musici luistert, terwijl het andere deel speelt. Samen met de akoestici halen we het optimale uit de zaal.” Maar hoe goed kan de akoestiek in de Papyruszaal, die een multifunctionele en geen specifieke concertzaal is, worden? „We zitten nu op een 7 min,” antwoordt Jean Boelen. „Er is ons beloofd dat we naar een dikke 9 gaan.”

Servé Hermans, Jean Boelen en Stefan Rosu.

MULTIDISCIPLINAIR OPENINGSCONCERT
Theater aan het Vrijthof omarmt en verbindt, als centrale spil in het culturele leven in Maastricht, culturele partners in de stad en de regio. „Het was meteen duidelijk dat in het openingsprogramma twee van onze belangrijkste spelers de hoofdrol krijgen: philharmonie zuidnederland en Toneelgroep Maastricht.” Huisgezelschap Opera Zuid zal op 9 november met de première van A quiet place van Bernstein zijn entree maken. De honderdkoppige philharmonie zuidnederland en acteurs van Toneelgroep Maastricht tonen het publiek op donderdag 4 oktober de mogelijkheden van de gerenoveerde zaal: een totaalervaring van klank, licht, kleur en toneel. Alexander Skrjabin componeerde Prometheus honderd jaar geleden als een Gesamt- kunstwerk. „Heel bijzonder is de lichtcompositie die Skrjabin bij dit stuk schreef,” zegt Stefan Rosu. „Zoals hij kleuren in muziek componeerde, wilde hij ook echte kleuren zien. In zijn tijd was het technisch onuitvoerbaar.” Sindsdien is de vraag: wat had Skrjabin voor ogen? De philharmonie zuidnederland is hiervoor een samenwerking met de lichtkunste-naars van Blauwe Uur aangegaan. „Zij interpreteren de lichtpartituur van Skrjabin en realiseren die met moderne technieken.” Zo staat de gerenoveerde zaal van Theater aan het Vrijthof voor een avond zelf in de spotlights. Acteurs van Toneelgroep Maastricht verbeelden de mythe over de Griekse titanenzoon Prometheus, die het vuur stal van de Olympische goden en het aan de mensen schonk, op theatrale wijze.

KING LEAR
De feestelijke heropening wordt voorgezet met maar liefst acht voorstellingen van King Lear door Toneelgroep Maastricht, met Huub Stapel in de hoofdrol. „Het wordt een stuk over de eindigheid,” vertelt Servé Hermans, artistiek leider van Toneelgroep Maastricht. „We maken van King Lear een sterfhuis met een oudere cast. Alsof je naar het Engelse Koninghuis kijkt, waar een bejaarde Prins Charles nog altijd moet beginnen aan zijn eerste baantje. De jonge dochters van Lear zijn bij ons tegen de zestig, King Lear vijfentachtig. Door deze ingreep in het originele stuk van Shakespeare creëer je karakters met lang opgekropte emoties. Als er dan een beweging in het koninkrijk komt, omdat King Lear afstand neemt van de troon, ontploft alles.” Het klinkt ambitieus, acht voorstellingen in zo’n grote zaal. Volgens Servé Hermans is het makkelijker iets in beweging te zetten als je de ambitie heel groot maakt. „Daarom geen drie maar acht uitvoeringen. Die ambitie versterkt de band tussen Toneelgroep Maastricht en Theater aan het Vrijthof en brengt een dynamiek in onze organisaties. We kunnen niet meer terug en mede daarom gaat het lukken.” Jean Boelen bevestigt dat. „Een theater moet ook buiten zijn vaste paden kunnen en durven gaan. Het openluchtconcert West Side Story – Film with live orchestra, een coproductie met philharmonie zuidnederland, was vorig jaar ook een sprong in het diepe. „Negenhonderd kaarten zullen jullie wel verkopen,” werd er gezegd. Samen met de plaatsen op de terrassen werden het er meer dan tienduizend.” 

Fotografie: Richard Stark