Shoppen of naar het kerkhof
Er werd tevoren al gewaarschuwd voor de Belgen en de Duitsers, die op 1 november zouden zorgen voor een verkeerschaos in Venlo, Roermond en Maastricht. In de laatste stad noemen ze dat inmiddels ‘de belgsje daag’. Dan weet je het wel, het verkeer in de stad loopt vast, de parkeergarages zijn overvol, op de bruggen staat alles vast, de speciaal ingezette verkeersregelaars weten het ook niet meer.
Waarom dat dit op bepaalde dagen zo is, daar heeft men tegenwoordig bijna geen idee meer van. Ja, de Belgen en de Duitsers hebben vrij. Inderdaad. En ze komen shoppen. Ook waar. Fijn overigens voor al die winkels, ik gun het de Bijenkorf, het Designer Outlet Centrum en zeker ook alle Limburgse middenstanders van ganser harte. Een goede omzet, dat is wel zo prettig om je personeel en álle belastingen te kunnen betalen.
Waarom die Belgen en Duitsers ‘vrij’ hebben op 1 november, tja, het zal wel een of andere nationale feestdag zijn. Nee hoor. Het is gewoon Allerheiligen, de dag waarop de overleden herdacht worden. Althans, dat is een beetje de algemene interpretatie. Helemaal volgens de katholieke leer worden op 1 november de heiligen en martelaren herdacht, op de 2 november de ‘gewone’ overledenen. Nou ja, maakt niet zoveel uit, Allerheiligen is voor mij van jongs af aan gekoppeld aan het extra opsieren van de kerkhoven met bloemen en lichtjes.
Was in Nederland vroeger ook een echte ‘feestdag’ waarop de mensen vrij hadden. Want het herdenken van je dierbaren, eenmaal per jaar, dat is niet teveel gevraagd.
Maar in de ‘no-nonsense’- maatschappij van het moderne Nederland is daar geen ruimte meer voor. Althans, dat moeten de mensen maar in hun eigen tijd doen. Van overheidswege dus afgeschaft, die vrije dag. Dus zie je nu al jaren dat in allerlei dorpen en steden wat geïmproviseerd wordt om op de zondagen die in de buurt komen van Allerheiligen, toch nog iets te doen aan een soort dodenherdenking.
In het geval van het dorp waar ik vandaan kom, is dat nu deze zondag. ‘Officieel’ is Allerheiligen dan voorbij maar goed, het wordt dan alsnog ingehaald. Er zijn ook jaren waarop we een paar dagen vooruit lopen op Allerheiligen, net hoe het valt. Dat soort pragmatisme, ik heb er weinig mee. Eén dag in het jaar met z’n allen stilstaan bij degenen die er niet meer zijn, ik vind dat een zinvolle traditie. Al moet iedereen dat natuurlijk zelf weten en ook zelf invullen. Zeker met het toenemend aantal crematies wordt het sowieso op het kerkhof wat leger en nog wat stiller.
Ook dit jaar heb ik chrysanten naar het kerkhof gebracht, daar waar zij liggen met wie ik zo vertrouwd was, en die er niet meer zijn. Ik zet er een gesloten kandelaar neer, steek de kaars aan en ga terug in mijn herinneringen. Een religieus ritueel misschien. Maar voor mij een extra speciaal moment om stil te staan bij die mensen die veel voor je betekend hebben. Dat zo’n kerkhof er dezer dagen dan wat ‘feestelijk’ uitziet, ik vind dat een mooie gewoonte. Het maakt de dood wat natuurlijker, bijna wat vriendelijker met al die bloemen.
Inmiddels is de dag voor 1 november, de 31e oktober dus, heel populair geworden. Halloween, overgewaaid uit Amerika. Toen ik vrij recent in New York toevallig daar met dat feest geconfronteerd werd, constateerde ik dat het daar een zwoele kapstok rond het thema de dood was, met een nogal erotisch karakter. Mij ook best, misschien is dat wel een soort oerkracht als contrast met het levenloze. Maar uiteraard heel anders dan op het kerkhof.
Wat me echter het meest verbaast is dat Allerheiligen, net zoals Pasen en eigenlijk ook al kerstmis, tegenwoordig vooral gebruikt worden om te shoppen. Waarom ze vrij hebben, geen idee. Maar aha, we hebben vrij, dus gaan we shoppen.
Prima hoor, laat de economie maar draaien. Maar toch mis ik dan iets.
Jo Cortenraedt