Jean-Claude Juncker temt Trump op z’n Limburgs
Het kreeg wel aandacht in de media deze week, het bezoek van de voorzitter van de Europese Commissie Jean-Claude Juncker aan het Witte Huis in Washington. Maar toch veel minder dan bijvoorbeeld de hittegolf en de Tour de France.
En toch was de uitkomst van de trip van groot belang voor de komende jaren. Donald Trump had gedreigd om Europa een kopje kleiner te maken met allerlei importheffingen op Europese producten. En dat zou dan vermoedelijk leiden tot een complete handelsoorlog. Op termijn zou dat kunnen leiden tot een nieuwe, wereldwijde economische crisis, en daar zit niemand op te wachten.
Alle ‘deskundigen’ waren pessimistisch over de kans van slagen van deze missie. Trump is iemand van de harde lijn en die laat zich niet ‘piepelen’ door Europese politici, zo klonk het. En al zeker niet door Juncker, die een week ervoor nog door onder meer Mark Rutte overeind gehouden moest worden bij de NAVO-top in Brussel. Openlijk werd gespeculeerd dat hij wellicht te diep in het glaasje had gekeken, een imago dat hem achtervolgt en waar onze voormalige minister van financiën Jeroen Dijsselbloem nog aan heeft bijgedragen. Maar het bleek nadien dat Juncker een aandoening aan z’n rug had, en daardoor meer strompelde dan liep.
Twee keer heb ik de baas van de Europese Commissie, en dus ook de baas van vice-voorzitter Frans Timmermans, gesproken. Een keer bij het afscheid van Leon Frissen als gouverneur in Maastricht. De twee waren en zijn bevriend.
En de andere keer was nog geen twee jaar geleden, toen zat ik op de werkkamer van Juncker bij de EU in Brussel voor een interview voor het boek en de tv-documentaire ‘Het Verdrag van Maastricht, 25 jaar later’.
Die tweede ontmoeting was aan de vooravond van de uitslag van de Amerikaanse presidentsverkiezingen. Off the record zei Juncker me toen dat hij er vanuit ging dat Clinton zou winnen. „Dat mogen we toch hopen”, zei hij terwijl hij me op de schouders klopte. Daaraan toevoegend dat wij ‘Luxemburgers en Limburgers’ onder elkaar waren, elkaar begrepen en zo’n beetje dezelfde cultuur hadden. Dat hij regelmatig in Limburg kwam, met groot genoegen.
Hij trok destijds dubbel zoveel tijd uit voor het interview dan was voorzien. Het feit dat ik uit Maastricht kwam, was blijkbaar een pré. En ook dat we gezamenlijk een aantal Limburgers kenden. En dat we beiden al bij de historische Eurotop in Maastricht van 1991 waren.
Het lijkt me niet onwaarschijnlijk dat Juncker af en toe inderdaad een goed glas drinkt. Dat de Europese Commissie zetelt in Brussel komt hem dan goed uit, want de Belgen houden wel van een stevige lunch, besprenkeld met wijn.
Maar het leek mij toch was simpel om zijn bezoek aan geheelonthouder Trump bij voorbaat kansloos te achten, zoals journalisten en politieke waarnemers toch al deden. Dat is het nadeel tegenwoordig in de journalistiek. Iedereen beschouwt zich als een ‘duider’ en dan krijgen we veel meer de mening van de journalist te horen dan van wat er nou werkelijk gebeurt.
En warempel, Juncker was bijzonder succesvol in Washington en kwam met een resultaat naar buiten, waar niemand op had gerekend. Daar waar Merkel en Macron met lege handen thuis kwamen, daar scoorde Juncker. Een ‘deal’, een compromis. Het gevaar van een handelsoorlog was voorbij. Hij had het vertrouwen van Trump gewonnen. Europa was ineens niet meer de vijand van Amerika, maar de vriend.
De enorme ervaring van Juncker had gewerkt en ook het feit dat hij een zeldzaam sluwe vos is, van alle markten thuis. Charmant daar waar het moet zijn, zelfs met een kus. Ook voor iemand van wie hij nooit had gehoopt dat hij president zou worden.
Europa gaat nu meer Amerikaanse sojabonen en aardgas invoeren, zo zei Trump. Hij glom van trots. Mooi dat Juncker hem die joker gaf. In de praktijk bepaalt de markt dat, en niet de Europese Gemeenschap. Maar het gaat om de beeldvorming.
De commentatoren waren stomverbaasd. Ze moesten erkennen dat het resultaat veel positiever was dan verwacht. De beurzen schoten omhoog. Maar om toch het eigen gelijk nog een beetje binnen te halen, werd door de duiders meteen aangevoerd dat Trump wel vaker iets belooft, en er dan weer op terugkomt.
Dat zal zo zijn, maar dat niet neemt niet weg dat Juncker met zijn ‘Limburgse cultuur’ van voorzichtig masseren en navigeren, een staaltje van topdiplomatie heeft laten zien, waar Europa nog lang plezier van kan hebben. Waarbij zijn mensenkennis cruciaal is geweest.
Daar mag best op getoost worden. Proost Jean-Claude.
Jo Cortenraedt
