1 miljoen werklozen en 1 miljoen banen
Vanochtend was ik nog bij de boom- en plantenkweker. Een misschien wat ouderwets woord voor een tuinbedrijf, daar waar je planten kunt kopen. Hoe dan ook, de kundige man wist me zoals altijd te goed adviseren, want over planten kun je ‘m niks wijsmaken. Jawel, het ging nog goed met de zaak, ondanks de concurrentie van de luxe tuincentra die ook een soort meubelcentra zijn geworden.
Zijn vakkennis en goede prijzen weten nog voldoende mensen te trekken. Maar toch was niet alles goed. „Het wordt steeds moeilijker om ‘handjes’ te vinden. Veel mensen, jong en oud, willen die uren niet meer maken. Ik weet niet hoe ze dan aan de kost komen.”
Deze week was ik nog bij een paar horeca-ondernemers. Hetzelfde verhaal. Aan klanten geen gebrek. Maar wel aan personeel. Een zaak in Luik heeft een van de twee terrassen voorlopig maar gesloten, want de eigenaar vindt niet genoeg mensen om te bedienen.
Een gerenommeerde chef-kok in Zuid-Limburg vertelde me dan weer dat hij een paar lunches heeft afgeschaft in verband met het aantal uren voor het personeel. Er zijn nog wel talenten in de keuken maar die willen geen lange dagen meer maken.
Drie voorbeelden van de vele die er zijn. Momenteel zijn er in Nederland alleen al zo’n 1 miljoen vacatures die openstaan. Daar tegenover staan 1,1 miljoen mensen zonder werk. Er is nu een project gestart onder de ambitieuze titel ‘Samen aan het werk’. Allerlei belangengroepen en bedrijfsinstellingen doen daar aan mee. Om mensen de juiste scholing bij te brengen bijvoorbeeld. Dat is altijd goed natuurlijk en zal ook wel wat opleveren. Maar waarschijnlijk zal het probleem hierdoor niet fundamenteel worden opgelost.
We leven in een land met gelukkig goede sociale voorzieningen. Die gelden ook voor mensen die uit andere landen komen en er nog niet lang zijn. Of die wel een tijdje gewerkt hebben, maar daarna niet meer. Allemaal goed bedoeld. En zeker terecht voor diegenen die buiten de boot vallen. Door bijvoorbeeld een handicap, een ziekte of een andere vervelende situatie waarin ze beland zijn.
Maar, je mag het niet hardop zeggen, het systeem brengt ook met zich mee dat mensen die simpelweg geen zin hebben, ook betaald worden. Door de overheid en dus in feite door de werkende mensen.
Voor een aantal vakken moet je zeker een bepaalde opleiding hebben genoten. Bijvoorbeeld in de ict-sector. Maar om boompjes te verplanten, heb je echt geen diploma’s nodig. De kennis wordt de mensen terplekke wel bijgebracht. Dat geldt ook voor het bedieningsvak in de horeca. Of voor het steken van asperges, daar heb je ook geen vijfjarige opleiding voor nodig. Je moet natuurlijk wel een beetje de taal van het land waar je woont leren, mocht dat een hinderpaal zijn. Maar dat is niet teveel gevraagd.
Natuurlijk, niet elke aspergeboer of horeca-ondernemer is ook bereid om een reëel loon te betalen. En op uitbuiting zit niemand te wachten.
Maar een beetje de mouwen opstropen, dat is nu niet meer zo vanzelfsprekend. In een aantal gevallen ontbreekt toch de prikkel om dat te doen, want het komt zo ook wel goed. Uiteindelijk toch spijtig voor die mensen zélf en voor de hele maatschappij. Je kunt nog een heel leger aan psychologen, arbeidsdeskundigen, mediators, coaches, begeleiders en tutoren in stelling brengen, uiteindelijk mag de maatschappij ook wel wat eisen stellen, alvorens de portemonnee te trekken. Want iedereen is hard nodig.
Jo Cortenraedt
