Filmfestival dat uitgaat van de menselijke maat
Een uitgebreid programma met 23 films, waaronder vier premières, dertig medewerkers, tachtig vrijwilligers en ten minste 2500 bezoekers, verspreid over twee dagen. Docfest, het euregionale documentaire festival dat dit weekend wordt gehouden in het Sphinxkwartier, is een evenement dat een flinke groei doormaakt. Als het aan artistiek leider Richard Dols ligt, staat er de komende jaren nog heel wat te gebeuren.
De laatste dagen richting de aftrap zijn veruit het spannendst, weet Richard Dols inmiddels uit ervaring. ,,Kleine zaken regelen, maar ook grote, de hele dag door beslissingen nemen, je voortdurend op de hoogte houden van de voortgang, medewerkers aansturen en zien hoe je programmaonderdelen die op het laatste moment worden gecanceld opvult.”
Niet dat de documentairemaker annex artistiek leider van Docfest er helemaal in zijn eentje voorstaat, integendeel. ,,Ik kan bogen op een fantastisch team van mensen die veel harder werken dan je eigenlijk van ze zou mogen verwachten”, vertelt Dols in de kantine van De Brandweer in de Capucijnenstraat, een van de nieuwe culturele hotspots in Maastricht. ,,Wat zij allemaal voor elkaar krijgen grenst aan het ongelooflijke.”
De organisatie van het festival, dat dit weekend voor de derde keer gehouden wordt, met als speciale gast televisiemaakster en wereldreizigster Floortje Dessing (zij presenteert een viertal talkshows), houdt hem behoorlijk van de straat. ,,Wat je moet weten is dat we niet alleen een festival meer zijn, maar een organisatie die sterkt groeit, het hele jaar door evenementen houdt op allerlei locaties en de ambitie heeft om de documentairefilm een verbindende rol te laten spelen in de samenleving. Zo lopen er op dit moment projecten in de asielzoekerscentra in Heerlen en Aken, waarbij jongeren die in afwachting zijn van hun verblijfsstatus zelf een documentaire produceren. Deze films gaan na afloop van het festival in première. Het is de bedoeling dat de jonge asielzoekers uit beide landen elkaar rond die tijd gaan ontmoeten.”
Dat laatste wordt nog erg lastig, want mensen met een vluchtelingenstatus die in Nederland verblijven mogen niet in Duitsland komen. Omgekeerd geldt hetzelfde voor mensen die asiel hebben aangevraagd in Duitsland. ,,Daar zullen we iets op moeten verzinnen. Misschien moeten we iets organiseren op de grens, wellicht zelfs op het Drielandenpunt in Vaals. Het is een bijzonder gegeven: deze mensen zijn gevlucht voor hun regime, om vrij te kunnen zijn. Nu ze die vrijheid hebben gevonden, worden ze nog steeds op allerlei manieren beknot in hun vrijheid. Alleen al met dat thema kun je als documentairemaker alle kanten op.”
Daarmee is meteen een van de doelstellingen van Docfest aangehaald. Dols: ,,Wij vinden het belangrijk dat we met onze programmering aansluiten bij de actualiteit. Voor deze derde editie hebben we niet echt een thema, maar wat je wel ziet is dat de thematiek van de politieke vluchteling op verschillende manieren terugkomt in het aanbod. Zo is er de film Niemandsland, waarin vier kinderen in een asielzoekerscentrum vertellen wat het inhoudt om te moeten leven en te moeten wachten in een niemandsland. Of Ma Fille Nora, die gaat over de moeder van een jonge vrouw die afreist naar Syrië om daar deel te nemen aan de Jihad. Bijzonder indrukwekkend is de documentaire City of Ghosts, een film die door de ogen van een groepje studenten verbonden aan de verzetsgroep Raqqa is Being Slaughtered Silently (RBSS) van binnenuit laat zien hoe Islamitische Staat de Syrische stad Raqqa overneemt. Pure burgerjournalistiek in een film die laat zien wat onder normale omstandigheden voor de wereld verborgen zou zijn gebleven.”
Dat niet gekozen is voor één vast thema, heeft als enorm voordeel dat je in de programmering alle keuzevrijheid blijft houden, aldus Dols. ,,De opzet is dat wij thema’s selecteren waarin het kleine menselijke verhaal centraal staat. Wij presenteren al die kleine verhalen, al die kleine thema’s die in feite deel uitmaken van een groter verhaal. Dus kiezen wij bewust voor documentaires die niet analytisch van aard zijn, niet het grote overzicht brengen. Maar wél voor verhalen die laten zien dat al die kleine menselijke aspecten in feite vertellen hoe de wereld van nu, met al zijn grote politieke thema’s, in elkaar zit.”
Komend weekend wordt een aantal van die bijzondere menselijke verhalen bij elkaar gebracht en vertoond op diverse locaties in en rond de nieuwe Lumière Cinema, een van de grote trekkers van het Sphinxkwartier, waar Docfest overigens het eerste grote festival-initiatief is. ,,Wij verwachten zo’n 2500 mensen en hopen stilletjes op 3000. Maar na dit weekend is het wat ons betreft allerminst voorbij. Dat we sterk groeien zal vooral ook te merken zijn aan de vele activiteiten die we door het jaar heen gaan houden. Niet alleen in Maastricht, maar op diverse plekken in Limburg en in de grensregio. Want als je een podium wilt zijn voor de grensregio, dan moet je ook op diverse plekken in die regio laten zien dat je er bent.”
De grote ambities sluiten aan bij die van de provincie en de gemeente Maastricht, die eveneens van mening zijn dat het hoog tijd is dat er een goede infrastructuur gelegd wordt om alle initiatieven die er zijn op filmgebied – opleidingen incluis – met elkaar te verbinden. ,,We zijn dan ook heel blij met de structurele subsidie die we krijgen. De komende twee jaar van de provincie, terwijl de gemeente zich in eerste instantie voor vier jaar aan ons verbonden heeft. We zijn erg blij dat de gemeente meedenkt en ondersteuning geeft. Op die manier kom je verder. Zo hebben wij op verzoek van de gemeente het evenement en week verschoven om een toonaangevend festival als Musica Sacra (dat vorige week gehouden werd, red.) niet in de weg te zitten.
Waar Docfest over pakweg vijf jaar staat? Over die vraag moet Richard Dols even nadenken. ,,In de eerste plaats hoop ik dat het festival en alles daarom heen nog veel meer geworteld is dan nu. Het zou mooi zijn als iedereen Docfest tegen die tijd kent als een festival waar de menselijke maat centraal staat. In alle opzichten. Wij streven er nadrukkelijk niet naar en soort IDFA (’s werelds meest toonaangevende documentairefestival dat elk jaar in Amsterdam gehouden wordt, red.) te worden. Wij willen een goed, compact festival zijn. Een festival met eigen gezichtspunten die iets toevoegen aan de complexe wereld van vandaag. Als ons het lukt om dat neer te zetten, ben ik dik tevreden.”
Bekijk hier het volledige programma: http://www.docfest.eu/documentaires/
