Seksueel misbruik in naam van God
Het was deze week weer raak. Wellicht duizenden kinderen zijn seksueel misbruikt de afgelopen jaren in de katholieke kerk in de Verenigde Staten. De betrokken kinderen die dat meldden aan ouders, onderwijzers en anderen, werden niet geloofd want de kerk was heilig en sprak altijd de waarheid. En die ontkende, dus was de kous af. In Nederland begint een justitieel onderzoek naar seksueel misbruik bij de Jehova’s Getuigen.
Ik kijk er niet van op, maar het is wel heel pijnlijk als je bedenkt wat al die kinderen hebben moeten meemaken. Aan de hand van de berichtgeving kun je niet complete religies verantwoordelijk stellen, en lang niet elke priester of andere dienstdoende religieuze maakt zich schuldig aan pedofilie of andere vormen van gedwongen seks. Maar onmiskenbaar is het zo dat machtsmisbruik en dus ook seksueel misbruik in religies veelvuldig voorkomt. Religie en seks, dat is kennelijk een heel lastige combinatie. Bij de katholieke kerk, de protestantse met alle richtingen, de Jehova’s, de Islam, het Hindoeïsme en allerlei kleinere religieuze stromingen en sektes.
Het is net als in de politiek, het gaat om macht. Met dat verschil dat je in een redelijk open politieke samenleving veel gedoe hebt, maar dat degenen die aan de macht zijn zich niet alles kunnen permitteren. Want daar heb je nog de vrije pers, een parlement, verkiezingen en nog een aantal van die controle-stations. factoren waarvoor je als machthebber toch een beetje voor moet oppassen.
Bij religies is dat veel minder. Het zijn in feite gesloten gemeenschappen ook al kunnen ze heel groot zijn, zoals het katholicisme, het hindoeïsme en de islam. Het zijn niet echt democratische bewegingen, het gaat om het geloof. En het woord zegt het al, je gelooft in iets, zeker weet je het niet. Ook de hoogste in rang, de paus of de grootmoefti, zij geloven in een bepaald verhaal uit de historie, met daaraan verbonden een aantal geboden . Maar bewijzen van wat ze verkondingen kunnen ze niet leveren, ze hebben het van oude boeken en andere geloofsgeleerden. Niet één van hen kan een direct contact met een bovenaards personage of anderszins laten zien. Wat niet wegneemt dat ze daar wel hartstochtelijk in mogen geloven.
Tot op de dag van vandaag vervullen religies enerzijds een zinvolle taak als het gaat om hoop en barmhartigheid. Maar anderzijds blijkt veel te vaak dat er binnen die organisaties om de macht wordt gestreden. Daarmee zijn het heel aardse bewegingen, met alle goed en kwaad dat in de mens zit. In bijna al die religies weten ze geen raad met de menselijke natuur oftewel de seksualiteit. En dat levert heel scheve situaties.
In het katholieke geloof heb je het celibaat, dat gaat al in tegen de menselijke natuur. Op een of andere manier moet de geestelijke in ambt de lichamelijke gevoelens zien te onderdrukken. Dat lijkt me een heel lastige opgave en dan vraag je om stiekem gedrag om daar onderuit te komen. De machtsverhoudingen zoals die vroeger waren, gaven de geestelijke bovendien de mogelijkheid vergaande invloed te hebben op mensen, zeker op kinderen.
In een geloof als de islam en een aantal andere godsdiensten heb je gelukkig geen celibaat, dus de geestelijke kunnen daar hun natuurlijke behoeften kwijt binnen een of meerdere relaties. So far so good. Maar, ook hier is de machtsfactor helaas bepalend. De eigen seksualiteit van de vrouw wordt nagenoeg niet erkend, zij stelt zich in dat opzicht ten dienste van de man. Ik kan me niet voorstellen dat een God, Allah of wie dan ook in deze opperste regionen, dat zo bedacht zou hebben. Veeleer vermoed ik dat de doorgaans mannelijke geestelijken op die truc kwamen, om zo gemakkelijk aan hun gerief te komen. Kortzichtig overigens, want uiteindelijk kan het toch niet echt een pretje zijn om seks te hebben met iemand die daar eigenlijk geen zin in heeft. De mannen die de vrouwen onderdrukken, nemen zich uiteindelijk zelf te grazen.
Dit fenomeen speelt zich ook af buiten religies, daar waar het om machtsverhoudingen gaat. Maar in ieder geval is dit een smet op bijna alle religies. Het wordt tijd voor een grote schoonmaak. Geen oorlog tegen religies, die vechten onderling al genoeg oorlogen uit. Maar wel veel meer transparantie en een einde aan de machtsverhoudingen binnen die religies die veelvuldig leiden tot seksueel misbruik. Het zal in alle religies grotendeels ontkend worden, met een beroep op God de Almachtige. Maar die weet in dit geval van niks.
Ik zat vroeger af en toe in de biechtstoel in de kerk. Dat ging toen zo. ‘Ja, mijnheer pastoor, ik heb mijn zusje gepest’. En dan kreeg je als boetedoening drie Wees je Groetjes. Maar ging die pastoor zelf ook weleens te biecht, vraag ik me nu af.
