Business|Health|Kunst en Cultuur|Living|Travel

Limburgse oerkip krijgt eigen ‘dorp’ in Heel

Auteur: Maarten van Laarhoven

Het Mergelland Hoen, de bijzondere hoendersoort die in Nederland bijna was uitgestorven, maar na een uitgekiend fokprogramma sinds enkele jaren terug op Limburgse bodem is, is klaar om zijn eerste grote maatschappelijke rol te vervullen. In de loop van dit jaar verrijst bij het hoofdkantoor van de Limburgse zorgorganisatie Daelzicht in Heel een ‘Mergelland Hoen Dorp’ waar mensen met een verstandelijke beperking als onderdeel van hun behandeling met de dieren in contact komen. Ze kunnen de hoenders niet alleen horen en zien, maar desgewenst ook aanraken.

Het Mergelland Hoen Dorp is een gezamenlijk initiatief van Daelzicht, het Genootschap Herve/Mergelland Hoen en de Maastrichtse architect Jo Janssen. Deze laatste heeft de afgelopen tijd – samen met een aantal collega-architecten uit de Euregio – flink gebroed op het concept, dat inmiddels klaar is om ten uitvoer te worden gebracht.

Belevenisroutes

Het ‘dorp’ – dat de omvang krijgt van een flinke achtertuin – bestaat uit een parcours van met drie belevenisroutes inclusief een of meerdere bouwwerken (bijvoorbeeld overkappingen) van waaruit cliënten van Daelzicht het Mergelland Hoen kunnen beleven.

,,Voor mensen met een beperking is het voelen van regendruppels op hun hand al een beleving, ervaringen als nat-droog, licht-donker, ruiken en proeven – hoe beperkt ook – zijn enorme belevingen”, aldus architect Jo Janssen. ,,De vraag vanuit Daelzicht en de dialoog tussen de architecten, heeft geresulteerd in een huidige concept, waarbij de cliënten van Daelzicht de gebruikers en hoofdpersonen zijn, het Mergelland Hoen de aanleiding vormt voor een bijzondere band tussen mens en natuur, en de architectuur zorgdraagt voor de oplossingen en de verbindingen.”

Volgens Jenny Buijks, lid van de raad van bestuur van Daelzicht, past het Mergelland Hoen Dorp, dat onderdeel gaat uitmaken van een belevenispark, in de ontwikkeling die de Limburgse zorginstelling een paar jaar geleden heeft ingezet. Daarbij worden verstandelijk gehandicapten, maar ook mensen met dementie recreatief, educatief, therapeutisch of via een ‘werkarrangement’ in contact gebracht met de natuur, aldus Buijks. ,,Het Mergelland Hoen past bij al die categorieën. Zo kun je denken aan spelen, beleven, het simpelweg bereiden van een ei of het onderhoud van hoenderhokken.”  

Eerste Mergelland-ei 2016

Als dank voor al zijn denkwerk en vele inspanningen mag de Maastrichtse architect donderdag 14 januari het Eerste Mergelland Hoen-ei 2016 in ontvangst nemen. De overhandiging van het ‘eerste ei’ – een Zuid-Limburgse knipoog naar de aloude Friese traditie van het eerste kievitsei (waar het eerste gevonden exemplaar elk jaar werd aangeboden aan de commissaris van de Koning) vindt inmiddels traditioneel plaats in de eerste weken van het nieuwe jaar.

Jo Janssen is de vierde ‘persoon met een warm hart voor de Euregio’ die ‘het eerste ei’ van het Mergelland Hoen op symbolische wijze in ontvangst neemt. In 2013 werd het eerste ei aangeboden aan gouverneur Theo Bovens; in 2014 was het eerste exemplaar voor Ria Oomen, tot 1 juli van dat jaar lid van het Europees Parlement. Vorig jaar viel de Waalse zakenman Bernard Piette, tevens honorair consul voor Nederland in de Belgische provincies Luik, Namen en Luxemburg, de bijzondere eer te beurt het eerste (en om die reden van een feestelijke strik voorziene) Mergelland Hoen-ei in ontvangst te nemen.

Zeer oud ras

Het Mergelland Hoen kan het beste worden omschreven als symbool voor de eenheid van de Euregionale grensregio Maas-Rijn, aldus de initiatiefnemers. Tijdens zijn relatief lange leven kan het gevleugelde dier in alle vrijheid rondscharrelen en het krijgt de beste voeding die maar denkbaar is. De kippen – althans de hennen – belonen hun eigenaar in ruil voor deze privileges met tientallen dozen verse eieren.

Het Mergelland Hoen (in België officieel erkend als Poule de Herve) is een zeer oud ras dat afstamt van de Gallische oerkip, de Gauloise. Het dier is afkomstig uit het land van Herve in de provincie Luik, waar het zich uitstekend heeft aangepast aan het leven op de boerenerven en in de weilanden.

Verspreidingsgebied

Het verspreidingsgebied van het hoen – een fraaie landschappelijke eenheid verdeeld over Belgisch en Nederlands grondgebied – kan globaal gesitueerd worden ten oosten van de Maas, ten noorden van de rivier de Vesdre (de noordelijke grens van de Ardennen) en het Zuid-Limburgse Mergelland. Het typische cultuurlandschap bestaat uit plateau’s, beekdalen, weilanden en akkers  omzoomd met hagen, struwelen en hellingbossen, verspreid liggende dorpjes en gehuchten.

Door de opkomst van productievere kippenrassen, is het Mergelland Hoen in de loop der geschiedenis naar de achtergrond verdreven. Behalve in Nederlands-Limburg – waar enkele jaren geleden een uitgebreid fokprogramma werd opgezet.

Meer dan symboliek

Voor voorzitter Ton Wanders van het Genootschap Herve/Mergelland Hoen, is het feit dat het Mergelland Hoen nu ook wordt ingezet in een zorginstelling, een hele overwinning. ,,Als stichting hebben we ons jarenlang ingezet om het dier een nieuwe plaats in de Limburgse samenleving te geven. Dat Daelzicht samen met ons de mogelijkheden aangrijpt om de symboliek te overstijgen en het hoen een plek te geven in de maatschappij, beschouwen wij als een bijzonder voorrecht. Hopelijk volgen er nog meer instellingen, waardoor het Mergelland Hoen over enkele jaren voorgoed is ingeburgerd in Limburg en andere delen van de Euregio”, aldus Wanders.  

Deel dit artikel:
Meer artikelen over:
Business, Health, Kunst en Cultuur, Living, Travel

Gerelateerd nieuws