Miljonairs die meer belasting willen betalen
Een opvallend bericht deze week in het nieuws. 121 miljonairs en miljardairs hebben een open brief naar al hun collega’s wereldwijd gestuurd, met de boodschap dat de allerrijksten op aarde in het land waar ze wonen meer belasting moeten gaan betalen.
In de brief wordt zelfs gesproken over ‘twee soorten’ mensen, namelijk zij die belasting willen betalen en zij die belasting willen ontwijken. Zij, de ondertekenaars van de brief, geven de voorkeur aan belasting betalen. Onder hen onder meer Paul Polman (voormalig Unilever-topman), filmmaker Abigail Disney en regisseur Richard Curtis.
Van de week sprak ik een miljonair en vroeg hem naar z’n reactie. Hij vond het een goed idee, ook al was hij niet kapot van hoe veel regeringen met belastinggeld omgaan. Maar geven aan minder bedeelden noemde hij een plicht voor rijke mensen.
Mooi. Maar dat zijn er niet zoveel, die dat ook vinden en uitdragen. Het probleem is dat het al heel gauw een politieke kwestie wordt. En dan kom je in de discussies over linkse en rechtse standpunten. Links zou dan meer voor de minder bedeelden zijn en rechts voor de rijkeren. Ik vind dat een wat achterhaald beeld. In mijn jonge jaren dacht ik ook dat het zo eenvoudig was. Ik kwam uit de afdeling ‘minder bedeeld’ en dus was ik links. Wereldwijd hadden linkse regeringen mijn voorkeur. Totdat ik er in de praktijk – door er zelf naar toe te gaan – vaak achterkwam dat die ‘progressieve’ regeringen weliswaar met de mond voor ‘het volk’ zijn, maar in de praktijk vaak toch vooral voor zichzelf. Voorbeelden te over: Nicaragua, Cuba, Venezuela, de voormalige DDR en Sovjet-Unie, Zimbabwe en China niet te vergeten.
Deze week nog de dochter van de Angolese president. Die is door macht en corruptie zelfs miljardair geworden, terwijl het regime voor de bühne toch links is. Dus daar geloof ik niet meer in. In mijn wereldbeeld is het ook niet meer zo dat elk rechts idee per definitie te verfoeilijken valt. Het is in de praktijk allemaal veel genuanceerder en dus ook moeilijker. De dure mode- en horlogemerken zetten tegenwoordig de meest luxe en kostbare producten af in het communistische China. Hetgeen weer bewijst dat de mens in principe vooral aan zichzelf denkt en inhalig is. In het wilde dierenbos is het niet anders.
Toch vind ik het een positieve geste van de rijken die zich achter deze brief hebben geschaard. Ik was laatst bij een bijeenkomst waarbij DSM-baas Feike Sijbesma een indrukwekkend verhaal hield. ‘Eén procent van de wereldbevolking verbruikt de helft van de grondstoffen op aarde, en 99 % die andere helft. Dat kan niet zo door blijven gaan’, zo hield hij zijn in doorsnee vermogend gehoor toe. Ik denk dat hij gelijk heeft.
De impuls in de samenleving moet je wel houden. Degene die extra z’n best doet, mag ook wat meer krijgen. In die zin ben ik nogal kritisch over het soms wat al te gemakkelijk verstrekken van relatief ruime uitkeringen. Aan het opstropen van mouwen is niets verkeerd, en iemand die daar geen zin in heeft, hoeft niet automatisch mee te liften op degenen die dat wel doen.
Maar we zullen er met z’n allen wel voor moeten zorgen dat iederéén überhaupt de kans krijgt om zich te bewijzen. Dus de basisvoorzieningen in een samenleving zoals voldoende voeding, onderwijs, gezondheidszorg en infrastructuur, dat moet wel op orde zijn. En daar moet iedereen aan mee betalen, de rijken liefst wat meer. Want uiteindelijk hebben ook zij er niks aan als die samenleving verloedert, als mensen creperen. In een wereld die enkel is opgedeeld in arm en rijk, is het eigenlijk niet fijn wonen. Het zorgt voor heel veel problemen.
En op een gegeven moment maakt het ook niet meer zoveel uit, of je nog vier of twaalf mooie bolides hebt, of je vijf of zeven vakantievilla’s hebt. Daar word je niet gelukkiger van. Dogma’s helpen niet in de hele discussie. Immigratie is bijvoorbeeld wel degelijk een probleem, Europa kan niet alle arme Afrikanen opnemen. Maar je kunt wel nadenken over hoe je de economie terplekke mee aanzwengelt zodat die mensen liever thuis blijven.
Belasting betaalt niemand graag. En teveel is teveel. In België is bijvoorbeeld het duurste van heel Europa door alle sociale heffingen. Uit de hand gelopen. De gemiddelde zelfstandige en uiteindelijk ook de werknemers hebben daar last van. Terwijl de allerrijksten via ingewikkelde constructies (vroeger Luxemburg, nu pakweg de Kaaiman-eilanden) nauwelijks nog belasting betalen. Dat voelt niet lekker. Dus een goede brief.
