Solidariteit in bange dagen 

De lente is dit weekeinde voor het eerst al aardig voelbaar. Nog niet echt warm maar de knoppen aan sommige bomen beginnen te ontluiken, andere staan al in bloei. Het gras begint voorzichtig te groeien, de planten lopen uit. De natuur wordt wakker.

Ik vind dit altijd een van de mooiste tijden van het jaar. Dan beleef ik normaal gezien de laatste dagen van de kunstbeurs TEFAF Maastricht. Zit en loop dan weliswaar zo’n twee weken lang voornamelijk binnen, maar vertoef wel tussen de mooiste kunst waartussen ik helemaal kan wegdromen. En als ik dan eindelijk naar buiten kom, dan ruik ik de lente en vier ik feest met de natuur.

Maar dit jaar is alles anders. Op TEFAF heb ik inclusief de laatste fase van opbouw wel een dag of tien gewerkt en de kunst was minstens even mooi als andere jaren. Maar vanaf het weekend vóór de opening hing er een spanning, die met de dag meer voelbaar werd. Zouden de vier weken van opbouw – door honderden medewerkers – niet voor niks zijn geweest, zo vroeg menigeen zich af.

De dinsdag voor de opening had ik premier Rutte in Heerlen nog voor de camera, die was optimistisch zoals altijd. „Ik geef iedereen nog gewoon een hand.” En dat deed ik in de eerste dagen in het MECC ook, al ging ik dan wel om zowat het uur m’n handen wassen. Je weet maar nooit, dacht ik. Maar de meesten dachten, och, het is maar een griep. Ik deed er ook niet al te moeilijk over, teveel paniek is nooit goed.

Er was opluchting onder de internationale kunsthandelaars dat de beurs toch was opengegaan en in de eerste dagen deden ze zelfs behoorlijke zaken. Veel echte verzamelaars kwamen toch en bovendien was er een sfeer van ‘beter beleggen in kunst dan nu in aandelen’.

Maar na die openingsdagen, toen het corona-nieuws alsmaar dichterbij kwam, nam de stemming elke dag wat af. Minder bezoekers en meer zorgen, vooral ook over het thuisfront van de handelaren.

Bij Chapeau steeg de spanning of we het TEFAF-concert met harpiste Anneleen Lenaerts op dinsdagavond nog wel konden laten doorgaan. Van de overheid kwamen er geen belemmeringen, maar terwijl ik met de sympathieke muzikante ‘s middags over de beurs liep, kwamen er een aantal annuleringen binnen van mensen die bang begonnen te worden dat ze in de St. Janskerk misschien besmet zouden kunnen worden.

Zouden we daar die avond misschien met een handvol mensen komen te zitten, zo vroeg ik me af. Maar uiteindelijk kwam driekwart van de geboekte mensen toch opdagen, waardoor de kerk nog aardig gevuld was. Zij genoten van een smetteloos en indrukwekkend concert, dat zorgde voor een ZEN-achtige sfeer. Het leek wel een geestelijke schuilplaats.

De dag erna bleek al dat we organisatorisch door het oog van de naald waren gekropen. Een avond later zou het concert zeker niet zijn doorgegaan. En voor Anneleen Lenaerts was het meteen het laatste concert van deze maand, want ze kreeg het ene na het andere bericht van de afgelasting van al haar concerten in Europa en Amerika.

De dag na haar concert sloot TEFAF ‘s avonds de poorten, vier dagen eerder dan gepland. Dus moest ik daarmee aan de slag, met gespannen mensen voor de camera die zich verslagen voelden, maar wel het hoofd koel hielden om de enige juiste beslissing van dat moment te nemen.

TEFAF Maastricht 2020 is geen fiasco geworden, omdat er toch zeven dagen ‘gedraaid’ is. Een feest was het ook niet. En nu, in de dagen erna, lijkt wel de oorlog te zijn uitgebroken. Niet letterlijk gelukkig, maar iedereen zit in de modus van niet bewegen en schuilen totdat het zware maar onbekende onweer is overgetrokken. Een onweer zonder donderslagen, maar ogenschijnlijk wel gemeen.

Het enige positieve is dat ik voel dat de mensen weliswaar fysiek meer afstand tot elkaar moeten nemen, maar dat ze geestelijk en moreel dichter bij elkaar komen. Kennelijk is daar een noodsituatie als deze voor nodig, om meer menselijkheid te tonen. Laten we die winst dan alvast meepakken, want daar staan al genoeg verliezen tegenover.