PURE: kunst die niemand onberoerd laat

Twee mannen – of liever gezegd ‘jongens’ (garçons) – die zich als één kunstenaar presenteren en elk kunstwerk dat zij vervaardigd hebben gezamenlijk signeren. In de kunstgeschiedenis zijn er niet zo heel veel voorbeelden van, memoreerde de Brit John McLaren zondag in zijn inleiding bij de vernissage van PURE, de eerste overzichtstentoonstelling van het kunstenaarsduo Les Deux Garçons uit Landgraaf. ,,Heeft u ooit gehoord van The Leonardo Brothers? Of van Michael en Sydney Michelangelo”, aldus McLaren in zijn uiterst humorvolle speech voorafgaand aan de tentoonstelling in het Museum aan het Vrijthof. 

De communicatiestrateeg – hij werkte onder meer als hoofd communicatie bij DSM en Akzo Nobel – geldt als liefhebber van het eerste uur van het werk van Les Deux Garçons, artiesten die met hun sculpturen van taxidermie (opgezette dieren) inmiddels wereldwijd erkenning genieten. De Nederlandse Gilbert & George, zoals hij ze gekscherend noemt, of kortweg ‘The Boys’, kijken op een heel andere manier naar de wereld dan de gemiddelde mens. ,,Het laat ons niet onverschillig. Eén ding weet ik zeker: het lukt u niet naar buiten te lopen en er NIET over te praten.”

McLaren heeft gelijk gekregen: de 120 werken van Les Deux Garçons – ze vormen een dwarsdoorsnede van hun inmiddels omvangrijke oeuvre – laat geen bezoeker onberoerd.

De tentoonstelling, die loopt tot 6 juni van dit jaar, omvat behalve taxidermie (hun bekendste genre), bronzen beelden die in kleine oplages zijn gemaakt en werken van ‘objet trouvé’, een kunstvorm waarbij alledaagse voorwerpen bijzonder worden doordat ze op een niet-alledaagse manier worden gepresenteerd. 

Toch bleken het ook zondag weer vooral de sprookjesachtig opgezette dieren te zijn die de tongen losmaken. De verstilde beelden van dieren die ooit echt hebben geleefd hebben door hun presentatie zelfs menselijke trekjes meegekregen. ,,Als ons werk tot nadenken stemt en de boodschap erachter binnenkomt, hebben wij een belangrijk deel van ons doel bereikt”, aldus Michiel Vanderheijden van Tinteren (1965) en Roel Moonen, de kunstenaars die schuilgaan achter Les Deux Garçons.

Het is de eerste overzichtstentoonstelling van de twee Limburgse kunstenaars, die elkaar leerden kennen op de Kunstacademie in Maastricht en als duo naam hebben gemaakt in binnen- en buitenland. Ze zijn trots op het speciale eerbetoon dat hun met PURE ten deel valt, zeggen Moonen en Vanderheijden van Tinteren. ,,We werken nu 15 jaar samen. In feite wordt deze tentoonstelling een retrospectief van alles wat we in die jaren hebben gedaan. Het mooie is dat alle kunstwerken – die speciaal voor dit doel zijn uitgeleend door vijf Nederlandse musea en collecties uit Duitsland, België, Frankrijk en Monaco – qua thematiek en materiaalkeuze bij elkaar passen.” 

Opgezette dieren – waaronder biggetjes, muizen, lammetjes, hondjes, maar ook damherten en zelfs een ijsbeer, worden afgebeeld op een manier die tot nadenken stemt. De kleinere dieren ook wel als Siamese tweeling die door het gebruik van accessoires – kleurrijk porselein, bankbiljetten en parfumflesjes – bijzondere gevoelens oproept.

‘Kunst uit liefde voor het dier’, noemen de Nederlandse Gilbert & George hun sculpturen van taxidermie. Zelfs dierenactivisten en vegetariërs – mensen van wie je in eerste instantie zou denken dat ze zich afzetten tegen deze vorm van kunst – hebben de werkwijze van het Landgraafse duo omarmd. ,,Ze vallen voor de esthetiek of voor de boodschap achter ons werk. Neem bijvoorbeeld de gekruisigde ijsbeer, die in ons werk symbool staat voor de opwarming van de aarde en alle ellende die dit met zich meebrengt. Zoals Jezus de zonden van de wereld moest dragen, draagt dit ene dier symbolisch de lasten van de vervuiling die wij als mens veroorzaakt hebben.”

De tentoonstelling PURE is nog te zien tot 6 juni 
Museum aan het Vrijthof 
Vrijthof 18, Maastricht 
+ 31 (0)43 321 13 27 
www.museumaanhetvrijthof.nl