Friedrich Fröbel en de moderne en hedendaagse kunst en architectuur
Vorige week vertelde een vriendin me dat ze ’s avonds zo lekker aan het fröbelen is. ,,Wat moet ik anders in deze tijd? Musea dicht. Theaters dicht. Bioscopen dicht. En straks ook nog een avondklok. Dan maar fröbelen met papier en verf.”
Toen ik haar vroeg of ze wist waar het woord fröbelen vandaan komt, antwoordde ze: ,,Heetten de eerste kleuterscholen niet Fröbelscholen?”
Laat ik me het afgelopen halfjaar nou net verdiept hebben in de oprichter van deze kleuterscholen: Friedrich Fröbel (1782-1852). Deze Duitse opvoedkundige startte rond 1840 de eerste Kindergarten; een tuin die de ideale omgeving was voor het kinderspel. Tot die tijd deden kinderen onder de zes niet echt mee in de samenleving en gingen ze niet naar school.
In de Kindergarten van Fröbel draaide alles juist om het kind. Speciaal ontworpen leermiddelen – Spielgaben (speelgaven) – maakten het voor kinderen aantrekkelijk om al spelend te leren. Denk aan houten blokkendozen om mee te bouwen of doosjes met gekleurde vormen om mozaïeken te leggen. Alle ‘gaven’ hadden vormen en kleuren waaruit de natuur is opgebouwd. Fröbel stimuleerde kinderen met hun handen bezig te zijn, in de tuin of in de klas. Te creëren. Te onderzoeken. Te bewegen.
Hele volksstammen groeiden op in deze Kindergartens, zowel in Europa als in de Verenigde Staten. Onder hen ook kunstenaars, ontwerpers en architecten. Bijvoorbeeld de Amerikaanse architect Frank Lloyd Wright die met de opmerking ‘de esdoorn houten blokken… zitten tot op de dag van vandaag in mijn vingers’, rechtstreeks aan Fröbels materialen refereert.
Sporen van speelobjecten als blokken, naaikaarten en mozaïektegels zijn onder meer terug te vinden in kunsthistorische stromingen als het Futurisme, Bauhaus en het Minimalisme. Via deze kunstenaars is het gedachtengoed van Fröbel op mijn bordje terecht gekomen.
Sinds enige tijd ben ik projectmanager in buitenplaats Kasteel Wijlre. Mijn eerste project is de internationale groepstentoonstelling Spirit of Kindergarten, die de relatie tussen het gedachtegoed van Friedrich Fröbel en moderne en hedendaagse kunst en architectuur laat zien. Aan mij de eer om de werken van acht beeldend kunstenaars en bruiklenen uit collecties van kunstverzamelaars, musea en galeries veilig en op tijd in het Hedge House in Wijlre te krijgen. Verzekerd, gedocumenteerd en gepresenteerd. Best een uitdaging in deze tijde van Brexit en corona.
Deze week richt ik samen met de gastcurator de tentoonstelling in. En als de lockdown straks voorbij is, kan iedereen zich laten inspireren door de tentoonstelling Spirit of Kindergarten. Tot die tijd vrees ik dat we thuis nog even verder moeten fröbelen.
Spirit of Kindergarten is vanaf 10 maart te zien in buitenplaats Kasteel Wijlre
