Gure wind houdt bezoekers weg op laatste TEFAF-dag

Het extreem koude weer en met name de gure wind is er zondag waarschijnlijk de oorzaak van geweest dat er die dag minder mensen naar de kunstbeurs TEFAF in MECC Maastricht kwamen dan gebruikelijk. Zaterdag waren er nog 8.000 mensen op de beurs (10 procent meer dan vorig jaar), maar zondag waren dat er een paar duizend minder, terwijl de laatste dag traditioneel juist heel druk is. In de parkeergarage was er zondag zelfs nog plek vrij, terwijl zaterdag veel bezoekers nog moesten uitwijken naar andere parkeergelegenheden. 

Net als andere evenementen en winkelgebieden had ook TEFAF last van het onaangename weer, waardoor veel mensen er blijkbaar voor kozen om thuis achter de kachel te blijven. Daardoor kwam het totale aantal bezoekers uiteindelijk uit op ruim 68.000 in plaats van de eerder uitgesproken verwachting van 72.000. Dat zou ietsje meer zijn geweest dan vorig jaar, terwijl TEFAF zelf er dit jaar voor gezorgd heeft dat bij de opening maar liefst 5.000 mensen minder worden uitgenodigd.

Voor de TEFAF-organisatie maken een paar duizend meer of minder bezoekers overigens niets uit. „Natuurlijk heeft zo’n beurs wel een kritische massa aan bezoekers nodig, maar het gaat ons toch in de eerste plaats om de verzamelaars, de kopers. En die kwamen massaal”, vertelt Diana Cawdell, hoofd van de afdeling marketing en communicatie.

TEFAF Maastricht kijkt terug op een zeer succesvolle editie, met verkopen over de hele breedte van de beurs aan zowel particuliere als institutionele verzamelaars. TEFAF verwelkomde maar liefst 100 nieuwe musea bovenop de musea voor wie TEFAF al een vast onderdeel op de kalender is. „Zo kwamen bijvoorbeeld de directies van alle musea uit het middenwesten van de Verenigde Staten naar Maastricht. En dat zijn voor de handelaren heel belangrijke klanten.”, aldus Diana Cawdell.

Opvallend veel jonge bezoekers 

Opvallend was dit jaar ook de komst van veel jonge bezoekers. In het verleden was er enige vrees onder de handelaren of het publiek niet te oud werd en de nieuwe generatie weg zou blijven. Door sommige handelaren werd dat zelfs argument gebruikt om te pleiten voor verhuizing naar een grotere internationale stad, in de hoop zo ook jonge, beginnende verzamelaars aan te trekken. Maar nu is gebleken dat ook de beurs in Maastricht die aantrekkingskracht op de nieuwe generatie kan hebben.

Verkochte werken

TEFAF Maastricht kon dankzij de met veel zorg samengebrachte collecties een opvallend groot aantal belangrijke verkopen noteren. De jonge galerie Lullo · Pampoulides (Stand 368), die wordt gerund door Andreas Pampoulides en Andrea Lullo, moest hun stand tijdens de beurs twee keer opnieuw inrichten na verkopen aan vooral nieuwe verzamelaars. Zo verkochten ze TheAssumption of Saint Mary Magdalene, van Francesco Albani (1578 – 1660), olieverf op koper, ca.1630-1640, aan een openbare culturele instelling in de Verenigde Staten. Een van de topstukken uit hun collectie was Saint Francis Paola, een olieverfschilderij op doek, ca.1625- 1626 van Simon Vouet (1590-1649), dat voor een vraagprijs van € 250.000 werd geboden. Er was voor werk serieuze interesse van onder meer vier musea, maar het werd uiteindelijk verkocht aan een particuliere verzamelaar.

De door Stoppenbach & Delestre (Stand 333) gepresenteerde speciale tentoonstelling Brittany from the Pont-Aven school to Post-Impressionism bleek vooral bij Amerikaanse verzamelaars op beurs zeer in trek. Dit resulteerde in de verkoop van Pont Aven, Sortie de la messe à sept heures, 1923, olieverf op canvas van Gustave Loiseu (1865-1935), en La Moisson, c.1890, olieverf op hout door Émile Bernard (1868-1941). Beide werken werden gekocht door een particuliere verzamelaar uit de Verenigde Staten.

Jorge Coll en Nicolás Cortés als directie van Colnaghi (Stand 306) deelden 19 verkochte werken mee en onderstreepten daarmee de grote vraag van verzamelaars naar werken van Oude Meesters. Onder de door Colnaghi verkochte werken was Portrait Head of an Older Woman, blauw-achtig wit marmer, naar alle waarschijnlijkheid van Luna (Carrara), Julisch- Claudische Periode, midden 1ste eeuw na Christus. Het werk dat een vraagprijs had van € 700.000 werd verkocht aan een particuliere Amerikaanse collectie.

Als reactie op de aantrekkingskracht die TEFAF Maastricht heeft, zei Rupert Maas van The Maas Gallery (Stand 335): “… dit is voor zover ik weet de enige beurs ter wereld waar musea niet alleen gericht zoeken (curatoren), maar ook kunnen besluiten tot aankoop (directeuren) en deze aankoop kunnen financieren (patronaten en sponsoren). Door dit op één plek samen te brengen kan veel sneller tot aankoop worden besloten.”

Op TEFAF Modern werd met Lilacs, een olieverf op doek uit 1887 van de Nederlandse schilder Vincent van Gogh (1853-1890), een van de meest waardevolle werken op de beurs verkocht. De koper was een particuliere verzamelaar, een nieuwe klant voor Hammer Galleries (Stand 406), die het werk voor een vraagprijs van € 7,7 miljoen had aangeboden. Dit was een bijzondere verkoop voor de galerie die dit jaar haar negentig jarige bestaan viert en die negen jaar deelneemt aan TEFAF Maastricht. Lilacs is de derde Van Gogh die Howard Shaw, President van de Hammer Galleries, tijdens zijn carrière verkocht.

Alle verkopen van Thomas Salis (Stand 404) waren aan zowel particuliere als institutionele nieuwe klanten. L’allée cavalière, Tour Eifel, een olieverf op doek uit 1898 van Pierre Bonnard (1867-1947) ging naar een Zwitserse particuliere verzameling, terwijl het in 1975 door Giacomo  Manzù (1908-1991) ontworpen bronzen sculptuur Cardinale seduto werd aangekocht door een toonaangevende Spaanse collectie. Verder overwegen twee belangrijke Amerikaanse instellingen de acquisitie van drie werken van Édouard Vuillard (1868-1940): Portrait de Misia Natansson, olieverf op hout; Modèle se déshabillant, boulevard Malesherbes, met kalkverf beschilderd papier op doek; en Les tasses noires, tempera op doek. 

Mazzoleni (Stand 500), een nieuwe exposant op TEFAF Maastricht, kan met een aantal belangrijke verkopen waaronder een werk uit 1918 van Gino Severini (1883 – 1966), terugkijken op een zeer succesvolle eerste deelname aan de beurs. Luigi Mazzoleni merkte daarbij op dat het Europese publiek zeer goed was vertegenwoordigd en dat de bezoekers veel kennis van zaken hadden en wisten wat ze zochten. 

The Bulgari Clock getoond door J. Kugel (Stand 200) was een van de meest bijzondere voorbeelden van toegepaste kunst op de beurs. Deze in Augsburg in 1637-1639 gemaakte ivoren en vergulde astronomische klok is voor een niet nader genoemde som verkocht aan een Europese particuliere verzamelaar.

Op TEFAF Antiques werden ook verkopen aan institutionele verzamelaars gemeld. Zo verkocht Christophe de Quénetain (Stand 108) bijvoorbeeld zes versierde borden en twee grote schotels ‘con architettura dell’Africa’. Deze objecten komen ofwel uit de werkplaats van Carlo Giuseppe Rampini of van Antonio Francesco Imbres en zijn geschilderd door Siro Antonio Africa. Het tin-geglazuurd aardewerk afkomstig uit omstreeks 1700 gaat naar het Metropolitan Museum of Art in de Verenigde Staten. Het Musée des Beaux-Arts d’Orléans heeft bovendien een optie genomen op het wit marmeren sculptuur Jeanne d’Arc uit circa 1840 van Auguste Trouchaud naar S.A.R. Prinses Marie d’Orléans (1813-1839). De verkopen van de toonaangevende Londense handelaar in antiek zilver Koopman Rare Art (Stand 156) lagen in lijn met eerdere verkopen van deze galerie tijdens het afgelopen half jaar. Enkele voorbeelden van de sterk aangetrokken markt voor antiek zilver waren tijdens TEFAF Maastricht de verkoop van een voor £ 175,000 aangeboden paar zilveren kannen die door Edward Farrell werden gemaakt voor de Duke of York (1763-1827). Een andere belangrijke verkoop door Koopman Rare Art was een set van vier vergulde zilveren George II kandelaars, ontworpen door William Kent en door Paul Crespin uitgevoerd; de kandelaars hadden een vraagprijs van £ 450,000. 

Rupert Wace Ancient Art (Stand 428) maakte gedurende de hele beurs melding van goede verkopen. Zo verwierf een openbare collectie een bronzen Villanova-deksel met daarop een jachtscène uit de 8ste-7de eeuw voor Christus voor € 150.000. Een andere belangrijke transactie was de verkoop van het belangrijkste stuk uit de collectie van Sycomore Ancient Art (Stand 436). Zij verkochten een inlay van een in blauw glas uitgevoerd hoofd van naar alle waarschijnlijkheid de Egyptische hemelgodin Nut uit het Nieuwe Koninkrijk (1570 – 1085 voor Christus) aan een particuliere verzamelaar uit het Midden-Oosten, voor een bedrag van zes cijfers.

In TEFAF Tribal voerden privéverzamelaars de boventoon met verkopen over de hele breedte van deze sectie. Zo verkocht Galerie Meyer – Oceanic & Eskimo Art (Stand 135) op de openingsdag een zeer belangrijke Yipwon van de Korewori-rivier aan particuliere verzamelaar uit Frankrijk.

Bernard de Grunne Tribal Fine Arts (Stand 121) verkocht met een Black Uli uit Nieuw-Ierland een van de meest opvallende werken uit het aanbod op TEFAF Tribal. Een andere verkoop door deze galerie was een Kota Janus, Reliquary Guardian Figure uit Gabon; beide stukken gaan naar particuliere verzamelaars.

Binnen TEFAF Paper waren presentaties met werk van een specifieke kunstenaar eveneens zeer succesvol. De in het Verenigd Koninkrijk gevestigde dealer James Butterwick (Stand 725) had zich geheel gericht op het werk van Boris Kosarev (1897-1994), waarbij hij in zijn presentatie The Kharkov Laboratory (1918-1929) refereerde aan de bijnaam die de kunstenaar zelf aan zijn studio had gegeven. Butterwick verkocht in totaal zeven werken aan verschillende particuliere Europese verzamelaars voor bedragen tussen € 1.000 en € 25.000. 

Galerie Tanakaya (Stand 727) had een presentatie met uitsluitend werk van de kunstenaar Foujita Tsuguharu (1886-1968). Tentoonstellingen in Tokyo en Kyoto en een onlangs geopende tentoonstelling in het Musée Maillol in Parijs markeren het vijftigste sterfjaar van deze kunstenaar. Tanakaya heeft tijdens TEFAF Maastricht 23 werken van Foujita verkocht, waaronder Young girl holding three buttercups, zwarte inkt en waterverf op papier, voor €180.000.

Scandinavisch design was dit jaar zeer in trek. Dansk Møbelkunst Gallery (Stand 600) had een goede beurs met de verkoop van een aantal objecten aan voornamelijk aan nieuwe klanten. Zo verkochten ze het geweven tapijt “Park, Grön” uit 1957 van Märta Måås- Fjetterström AB voor Barbro Nilsson (1899-1983) aan een nieuwe, Amerikaanse klant. Ze verkochten ook twee zeldzame lampen van Poul Henningsen (1894-1967), gemaakt door Louis Poulsen. Een was een staande lamp van beschilderd koper, messing en gelakt ijzeren uit 1926-1928, de andere betrof een hanglamp van messing en beschilder koper uit 1926. Beiden waren in originele staat en werden verworven door een nieuwe, Duitse klant.

TEFAF-showcase maakte dit jaar wederom een sterkte indruk, waarbij alle vijf de exposanten investeerden om indrukwekkende presentaties samen te stellen. Dit resulteerde naast verkopen aan nieuwe klanten, ook in complimenten van zowel bezoekers als exposanten. Kallos Gallery (Stand 3) verkocht uitsluitend aan nieuwe verzamelaars, waarbij een Mesopotamische ring voor € 14.000 naar een particuliere verzamelaar met een bijzondere interesse in Byzantijnse juwelen ging.

TEFAF volgend jaar een week later 

TEFAF Maastricht 2019 is bijna een volle week later in maart en vindt plaats van 16-24 maart, met een Early Access Day en een Preview Day op respectievelijk 14 en 15 maart 2019. De volgende beurs van TEFAF is TEFAF New York Spring 2018, in de Park Avenue Armory, New York City, op 4-8 mei 2018, met een Early Access Day op 3 mei.