De eetbare schilderijen van Henk Helmantel
Schilderijen die je hongerig maken als je ernaar kijkt, en opgemaakte borden in de betere restaurants die doen denken aan kleurrijke schilderijen. Schilderkunst en gastronomie staan dichter bij elkaar dan je in eerste instantie zou denken. Zeker als je het hebt over gedekte tafels die zijn gevangen in prachtige stillevens, waardoor de uitgestalde etenswaren er tot in de eeuwigheid fris uit blijven zien.
Op verzoek van het Limburgs Museum in Venlo ging de van oorsprong Franse chef-kok Philippe Mattioni vanmorgen aan de slag met fruit, groenten en andere ingrediënten van de stillevens van de kunstenaar Henk Helmantel. Het resulteerde in ‘De Eetbare Helmantel’, een tongstrelend ensemble van kleine gerechten.
De bijzondere kooksessie vond plaats in het kader van de tentoonstelling ‘Helmantel – Verstild Licht’ die van 16 januari tot en met 1 mei in het Limburgs Museum in Venlo is te zien. De expositie brengt stillevens en kerkinterieurs van de figuratief werkend kunstenaar uit Groningen samen met middeleeuwse sculpturen van heiligen, afkomstig uit de privécollectie van de schilder en zijn vrouw.
Henk Helmantel (Westeremden, Groningen 1945) is vooral bekend van zijn stillevens. Eenvoudig tafelgerei, bijvoorbeeld een glas, houten nap of versleten mes, gevouwen tafellinnen, vruchten en groentes zijn in een horizontale lijn gegroepeerd. Vanaf de rechterkant strijkt verstild, devoot licht op de tafel. Zo nu en dan verschijnt een voorwerp van deze tijd.
Helmantels stillevens ademen evenwicht, schoonheid en rust. Het beschouwelijke van zijn werk keert terug in de interieurs van romaanse en gotische kerken. De gebedsruimten zijn sereen en sober. De kerkinterieurs van Helmantel zijn een geschilderd lofdicht op de sacrale architectuur uit de late middeleeuwen.
De beelden uit de privécollectie van de schilder zijn vrouw zijn in de dertiende tot en met de zestiende eeuw vervaardigd in wat we nu de Euregio noemen, de Zuidelijke Nederlanden en het Maas- en Rijngebied. De oorspronkelijke opdrachtgevers waren kloosters, kerken en particulieren. Het zijn voorstellingen van Christus, Maria en heiligen. De sculpturen zijn een inspiratiebron voor de kunstenaar en keren in zijn werken terug.
Het werk van Helmantel wordt door een breed, internationaal publiek gewaardeerd. Het overzicht van exposities en publicaties is eindeloos lang. Hij exposeerde in tal van landen, waaronder Taiwan, de Verenigde Staten, Duitsland, Tsjechië, Indonesië, Engeland, Frankrijk en Zwitserland en natuurlijk op tal van plaatsen in Nederland en België. In 2008 werd hij uitgeroepen tot kunstenaar van het Jaar.
