Marres toont wereldvermaarde Braziliaanse beelden van het onderbewuste
In Marres, Huis voor Hedendaagse Cultuur in Maastricht, is vanaf 22 maart een tentoonstelling te zien van kunstwerken die tussen 1946 en 1998 zijn gemaakt door patiënten van het Braziliaanse nationale centrum voor psychiatrie in Rio de Janeiro. De werken maken deel uit van de collectie van hetMuseu de Imagens do Inconsciente (Museum van Beelden van het onbewuste) Braziliaanse metropool en zijn voor het eerst te zien in Nederland.
De kleurrijke werken – ze worden in Maastricht gepresenteerd onder de titel Images of the Unconscious, zijn vervaardigd onder begeleiding van de vooruitstrevende psychiater Nise da Silveira. Zij geloofde dat de werken inzicht konden in de innerlijke belevingswereld van haar patiënten. Ze kreeg daarbij steun van de beroemde Zwitserse psychiater Carl Gustav Jung. Die zag in de kunstwerken een bevestiging van zijn theorie van het collectief onbewuste.

De werken zijn extra bijzonder, omdat ze zijn gemaakt in een tijd dat het de gewoonste zaak van de wereld was om psychiatrisch patiënten te behandelen met bijvoorbeeld elektroshocktherapie en lobotomie. Psychiater Nise da Silveira was daar geen voorstander van. Ze was er heilig van overtuigd dat psychiatrisch patiënten geholpen werden door hun verdriet te uiten in plaats van het te verdoven. In 1946 startte ze de afdeling Activiteitentherapie aan het Centro Psiquiátrico Nacional in Rio de Janeiro. Haar creatieve therapie bleek een krachtig middel om patiënten met schizofrenie te kalmeren. Tegelijkertijd gaf haar methode toegang tot hun innerlijke belevingswereld.
Da Silveira stuurde een aantal van de kunstwerken op naar Jung. Die zag in de creatieve uitingen van haar patiënten een bevestiging van zijn theorie van de universele symbolentaal. Ook critici waren onder de indruk van de kwaliteit van de werken. De Braziliaanse kunstcriticus Marcio Doctors zag het werk als een renaissance van de Braziliaanse kunst.
Door de jaren heen groeide de bijzondere verzameling uit tot een collectie met circa 400.000 werken die wordt gerekend tot beschermd Braziliaans erfgoed.

‘Images of the Unconscious’ is te zien van 22 maart t/m 6 juni. Dit is een aangepaste datum in verband met oponthoud van verschillende kunstwerken.