Kippenvel bij meeslepende Un Ballo in Maschera
‘Wij maken geen opera voor operakenners, wij maken opera voor iedereen’, zei Waut Koeken vorig jaar vlak na zijn aantreden als nieuwe zakelijk en artistiek leider van Opera Zuid in Chapeau. ‘Men mag van Opera Zuid verwachten dat het topkwaliteit neerzet. Het is mijn opdracht om vandaag de talenten te ontdekken die ik morgen niet meer kan betalen. Opera Zuid is niet geïnteresseerd in sterren, wel in wat ze in Duitsland Sternstunden noemen: intense momenten waarin alles bij elkaar komt: de complexe synergie tussen de zangers, het orkest en de theatrale waarachtigheid.’
Spektakel
Met Un Ballo in Maschera (1859) van Giuseppe Verdi – de opera beleefde zaterdagavond zijn Nederlandse première in het Parktheater in Eindhoven – heeft regisseur Koeken opnieuw alles uit de kast gehaald om te laten zien wat hij in zijn mars heeft. Een perfecte rolbezetting, schitterende decors, mooie kostuums en niet te vergeten een enscenering – compleet met spectaculair lichtontwerp en andere speciale effecten; het past helemaal bij de meeslepende wijze waarop Verdi – bijna 160 jaar nadat het stuk in Teatro Apollo in Rome in première ging – zijn verhaal vertelt. De dame die gisteren naast mij op rij 5 zat bleek slechts aan één woord genoeg te hebben om het bovenstaande te beschrijven: ‘kippenvel!’
Moordcomplot
Met een productie als deze – deels fictief, maar deels ook historisch onderbouwd – over het even beroemde als beruchte complot rond de moord op de Zweedse koning Gustav III in 1792, gaat Opera Zuid aanzienlijk verder dan de relatief bescheiden rol die het Maastrichtse gezelschap tot voor kort voor zichzelf zag weggelegd: een springplank voor jong talent richting de grote Europese podia.
Je hoeft geen groot kenner van het genre te zijn om te zien en te horen dat dit laatste goeddeels een gepasseerd station is, al was het maar omdat hier – zeker voor Nederlandse begrippen – iets groot tot stand gebracht is. Het mag dan ook niet verbazen dat we hier te maken hebben met een internationale coproductie tussen Opera Zuid, L’Opéra national de la Lorraine (Nancy) en Les Théâtres de la Ville de Luxembourg (waar de productie al in maart van dit jaar te zien was) en Angers Nantes Opéra. Zij tekenden mede voor de decors en de kostuums. Daarnaast deed ook Nationale Opera en Ballet in Amsterdam een duit in het zakje gedaan met het ter beschikking stellen van de boventitels.
Tweestrijd
De ‘stemmen’ in deze Un Ballo in Maschera zijn in overeenstemming met het internationale niveau van deze productie. De Italiaanse tenor Adriano Graziano (bij Opera Zuid eerder te bewonderen in de Puccini-meesterwerken Madame Butterfly en Tosca) schittert in zijn rol als Koning Gustavo van Zweden. Hetzelfde geldt voor Jason Howard (bariton), die diens steun en toeverlaat en uiteindelijke moordenaar Renato Anckarström speelt. De nog jonge sopraan Jannelieke Schmidt neemt de stevige rol van Amelia Anckarström voor haar rekening. Ze vertolkt de tweestrijd waarin ze gaandeweg terechtkomt – liefde voor de koning Gustav en gevoelens van trouw voor haar echtgenoot Renato en tevens latere moordenaar – op een wijze die niet alleen geloofwaardig is, maar ook bij tijd en wijle aangrijpend. Zeer de moeite waard is ook de Sloveense sopraan Kristina Bitenc die in haar rol van page Oscar de dramatische geschiedenis van de nodige luchtigheid voorziet.
Alchemie
Waut Koeken doet precies wat hij bij zijn aanstelling heeft beloofd: een mysterieuze alchemie tot stand brengen tussen het publiek en de bühne. De coup de foudre die hem trof toen hij als 15-jarige scholier voor het eerst een opera bijwoonde, weet hij op miraculeuze wijze over te brengen op zijn publiek. Opera Zuid maakt geen opera voor operakenners, maar opera voor iedereen. Alleen al daarom zou de komende weken geen stoel onbezet mogen blijven.
Un Ballo in Maschera is de komende weken nog te zien in onder meer in Theater aan het Vrijthof in Maastricht (22 mei), Theater De Maaspoort in Venlo (7 juni), Stadsschouwburg De Domijnen in Sittard (9 juni), Cultuurcentrum Hasselt (12 juni), en Openluchttheater Valkenburg (16 juni). Kijk voor de volledige speellijst en aanvullende informatie op https://operazuid.nl/
