Bevangen door kunst

Vraag een verzamelaar om een favoriet kunstwerk mee te nemen om over te praten en je vraagt het onmogelijke. Toch gingen vier Limburgse verzamelaars in op onze invitatie om in de Maastrichtse Jan van Eyck Academie langs te komen met een object dat zou dienen als conversation piece. Albert Groot verwoordde het trefzeker met de woorden ‘Ik doe het voor de kunst, om mensen ermee in aanraking te laten komen.’ In zekere zin gaf dat argument ook voor Kiki Niesten, Tineke Gubbels en Jo Crutzen de doorslag om met een draagbaar object van hun keuze langs te komen voor een foto en gesprek over de betekenis van kunst.

De collecties van deze verzamelaars zijn even verschillend als de personen die ze vertegenwoordigen. Daar waar Tineke Gubbels vooral waarde hecht aan de decoratieve kant van de kunst ‒ ‘kunst versiert het leven’ ‒ is gewezen huisarts Jo Crutzen bovenal geïnteresseerd in de ontwikkeling van z’n eigen smaak op kunstgebied en beschouwt hij kunstwerken als vriendschap, een gevoel en als een wederzijdse uitdaging. Kiki Niesten blijft in haar keuze dicht bij haarzelf als ondernemer in de modebranche door een object te kiezen- een IT-bag van The Row (Margaux, door de Olsen twins) ‒ die ze door haar favoriete auteur, Bart Moeyaert, liet voorzien van een gedicht uit de bundel Verzamel de Liefde. Hierdoor heeft ze een exclusief gebruiksvoorwerp in samengestelde vorm laten promoveren tot een autonoom en uniek kunstwerk. Bij Albert Groot speelt als psychiater de reflectie die kunst aanjaagt een bepalende rol. „Je moet eerst een drempel over. Bereid zijn je open te stellen. Als je nieuwsgierig bent vormt die drempel geen belemmering en gaat er een nieuwe wereld open. Je komt in aanraking met het onbekende.”

Kiki Niesten

Modeondernemer

„Ik ben geen kunstverzamelaar. De waarde van kunst in economische zin interesseert me niet. Ik koop enkel wat ik om me heen wil hebben, wat ademt in mijn bestaan. Kunst is verweven met mijn identiteit, een particuliere passie. Toch kan mijn band met kunstenaars soms een last zijn. Kunst en maker zijn voor mij twee werelden. Soms wil ik de kunstenaar niet kennen, om mijn relatie met het werk niet te vertroebelen. Mijn keuzewerk moest een connectie hebben met mijn vak. Deze tas, een IT-bag van The Row, kwam beschadigd aan in mijn winkel; een kras, een litteken. Ruilen lukte niet. Dus besloot ik haar te houden en van dat litteken een verhaal te maken. Ik vroeg mijn favoriete schrijver Bart Moeyaert om een gedicht op de tas te schrijven. Zes maanden bleef ze in zijn bezit, tot ik haar terugkreeg, verrijkt met woorden uit Verzamel de Liefde (2003).

De tas blijft in zekere zin een gebruiksobject, geen kunst. Maar met dat gedicht erop overstijgt ze toch haar functie. Ze is een unicaat geworden en in mijn beleving een kunstwerk met een geschiedenis; iets dat ik altijd dicht bij me wil dragen.”

Albert Groot

Psychiater / kunstverzamelaar

„Voor mij als psychiater zijn kunstwerk en mens synoniem. Elk individu is een kunstwerk, raadselachtig, gelaagd, vragend en soms onthullend. Reflectie vormt de essentie van kunst. Om haar werkelijk te ervaren, moet ik een drempel over, een nieuwe wereld betreden. Kunst raakt aan intimiteit, maar ook aan humanisme. Relaties zijn daarbij fundamenteel: tussen mensen, tussen kunst en kunstenaar, en bovenal in de zoektocht naar wat het betekent mens te zijn. Ik benut elke kans om mensen met kunst in aanraking te laten komen. Daarom ben ik vandaag naar de Jan van Eyck Academie gekomen. Kunst maakt onze wereld groter, meer empathisch. En ontvankelijk voor het onbekende.

Mijn keuzewerk is Misstrauisches Tier van de Zwitserse kunstenaar Miriam Cahn. Dit werk is een confrontatie, onverbiddelijk en direct. Het dwingt je in de ogen te kijken, je eigen menselijkheid te bevragen. Er schuilt iets antropomorfs in, een echo van onze emoties. Cahns werk is rauw en compromisloos, maar ook doordrongen van mededogen, activisme en verbondenheid. Het belichaamt de essentie van het mens-zijn. Het daagt uit, ontregelt, opent werelden. Alleen kunst bezit dat vermogen. En als de wereld iets kan gebruiken dan wel kunst die menselijkheid uitdraagt en de spankracht van het hart vergroot.”

Jo Crutzen

Niet meer praktiserend huisarts

„Kunst is voor mij een dialoog, een voortdurende uitwisseling van gedachten en gevoelens. Ik ben door kunst bevangen. Mijn reis begon bescheiden, via de kunstuitleen of gespreide betalingen, maar al snel werd kunst een onlosmakelijk deel van mijn leven. Niet de schoonheid trekt me aan, maar de denkkracht die een werk uitstraalt. Kunst is een vorm van vriendschap, een wederzijdse uitdaging. Soms wringt het, en juist dat maakt het des te boeiender. Een goed kunstwerk is een verhaal, een vraag, een geschiedenis. Het verveelt nooit. Ik merk hoe werken op elkaar reageren: sommige verdragen elkaars nabijheid niet en moeten wijken. Toch geloof ik in autonome kunst, elk werk staat op zichzelf. Mijn keuzewerk is The Rope van Mark Wanders. Ik zou er uren over kunnen spreken, over wat het bij me oproept. Maar uiteindelijk moet kunst voor zichzelf spreken. Ik voel me verwant met Goethes gedachte dat kunst en wetenschap samen een religie vormen. Kunst is als religie een bindende kracht, maar dan zonder dogma’s of verboden. Een open uitnodiging om een ongetemde, onbekende wereld te betreden.”

Tineke Gubbels

Samen met echtgenoot Pierre oprichter van MediReva en Gubbels-Huijnen Foundation

„Mijn man en ik verzamelen kunst op basis van intuitie en gevoel. Onze passie begon in de jaren tachtig, en sindsdien hebben we een uitgebreid netwerk van galeriehouders opgebouwd, vooral in België. Abstracte kunst heeft ons nooit echt aangesproken; wij voelen ons meer verbonden met kunstwerken van hout en glas. In zekere zin weerspiegelen die materialen de kernwaarden van het bedrijf dat wij hebben opgebouwd: solide en transparant. Voor mij is kunst de decoratie van het leven. Elk werk dat we aanschaffen is een gezamenlijke keuze. Het moet bij ons passen, en in onze smaak zijn we volledig in harmonie. Kunst brengt rust, roept gevoelens op en beweegt met ons mee ‒ geen enkel werk heeft een vaste plek in ons huis. Mijn keuzewerk is een ontmantelde Brillant Delvaux-tas van Guy Leclef. De binnen- en buitenzijde zijn doorzichtig, waardoor je in de doormidden gesneden tas kunt zien wat een dame zoal met zich meedraagt. Dit spanningsveld tussen de iconische, begeerde tas en de alledaagse objecten die zij verbergt, fascineert mij. Het thema raakt kwesties rondom duurzaamheid, mode en absurditeit. Er zijn slechts drie exemplaren van deze tassen gemaakt; ze maakten deel uit van diverse internationale exposities en publicaties.”