Wim Smeets: Muziekfestivals met lef
Wim Smeets vormt samen met Richard Loomans de directie van de Muziekgieterij in Maastricht. Vanuit die muzikale broedplaats zet het duo festivals op als 043, South of Heaven en Midsummer Prog. Bij Smeets staan culturele lef en grensoverstijgend denken centraal. Hij is een man met wortels in de stad en een blik voorbij de grenzen. Zijn pleidooi: laat Maastricht weer ademen. Ruim baan voor muziek, jong talent en internationale uitwisseling – zonder te vervallen in nostalgie of economische bijziendheid.
„Niets mis met het Vrijthof – begrijp me niet verkeerd. Wél met het Vrijthof-denken: een benepen, op koopmansgeest gestoelde visie op cultuur die Maastricht al jaren in een houdgreep houdt. Alles wordt gereduceerd tot rendement. Alsof cultuur pas bestaansrecht heeft als de terrassen vol zitten en de horeca tevreden knikt. Dat is, met permissie, een verschraling van wat kunst vermag. Kunst is geen decor, het is zuurstof. En voor de goede orde: ik bewonder André Rieu. Maar zijn succes heeft hier bijna iets verstikkends gekregen. Alsof alles in Maastricht zich daartoe moet verhouden. Alsof Rieu het ijkpunt is geworden voor culturele relevantie.” „Maastricht kijkt te vaak naar zichzelf. We spiegelen onszelf voortdurend, maar vergeten naar buiten te kijken. Terwijl onze ware kracht ligt in het overstijgen van grenzen, letterlijk én figuurlijk. Wij liggen op een kruispunt van vijf cultuurregio’s en drie landsgrenzen. Dat is geen complicatie, dat is een cadeau. Ik geloof in de Euregio. In samenwerking met Luik, Aken, Hasselt. Steeds vaker zien we bezoekers van daar. Dat geeft hoop.”
„Als geboren en getogen Sjeng raakt het me dat alles wat rauw was, wat schuurde, uit deze stad verdween. De Kombi, Berghmans, de bands die doorbraken. Weggeveegd. We hebben nu een toneelacademie, een conservatorium, een kunstacademie. Maar we benutten dat potentieel nauwelijks. Waarom geen plekken creëren waar jong talent zich kan ontwikkelen, kan falen ook, kan groeien? Geen nieuwe Rieu ontstaat uit ‘spreadsheet-denken’. Die ontstaat uit ruimte. Uit vertrouwen. Uit lef. Als je de basis voedt komen de vruchten vanzelf.”
„Waarom blijven we mensen toch indelen in hokjes? Waarom zou een metalhead niet ook van een oester genieten? Of een indie rock-liefhebber niet geraakt worden door de Matthäus Passion? Ik zie ze bij ons binnenkomen, die culturele alleseters. Ze bestaan. Sterker nog: ze zijn de toekomst. Dat is precies wat ik bedoel als ik zeg dat cultuur weer mag ademen. Niet voorsorteren, maar verwonderen. Niet kiezen tussen klassiek of alternatief, maar het hele spectrum omarmen.”
„Dat is de geest achter 043. Geen entree, geen drempels. Muziek als uitnodiging. Als feest voor iedereen. Samen met Richard Loomans en ons team bouwen we aan een festival dat teruggaat naar de kern: geen luxeproduct, maar een noodzakelijkheid. Muziek is adem. Wat we hier doen is meer dan programmeren. Het draait om gastvrijheid – en dat nemen we serieus. Artiesten voelen dat. Bezoekers ook. Maastricht heeft op dat vlak een reputatie: gemoedelijk, stijlvol, met oog voor detail. We leggen mensen in de watten. Niet opzichtig, niet overdreven, maar met overtuiging. Dat zit in het eten backstage, het geluid, de ontvangst. Bands die hier gespeeld hebben – en dat zijn er intussen honderden van over de hele wereld – worden haast vanzelf ambassadeurs van dat gevoel. Ze praten over het goede leven, maar dan niet als cliché. Ze hebben het geproefd, soms letterlijk. Die kwaliteit hoef je niet uit te leggen. Die voel je. En dat maakt ook het artistieke verschil.”
„Onze koers is niet de makkelijkste. We kiezen niet voor de veilige namen van 3FM. We willen grensoverstijgend zijn – in taal, genre, mentaliteit. Onze programmering is hospitality in de breedste zin: mensen moeten zich thuis voelen, artiesten ook. Dan pas ontstaat er iets. Dan resoneert muziek op een diepere laag. Gelukkig voel ik dat ook bij het stadsbestuur het besef groeit hoe waardevol dit is – voor Maastricht, maar ook daarbuiten. Dat stemt hoopvol. We moeten het samen doen. Samen over de grenzen heen. Grenzen van land en Vrijthof overstijgen. Alleen dan ademt muziek. Alleen dan leeft de stad.”
