Artilleriekazemat Maastricht 2 na 84 jaar opengesteld

In het fort van Eben-Emael in het Waalse Bassenge (provincie Luik) werd artilleriekazemat Maastricht 2 na 84 jaar opengesteld voor het publiek. “Een unicum”, zegt Tom Hendrikx, conservator van het fort. Tegelijk werd een infolokaal rond de seismometer EBN van de Koninklijke Sterrenwacht van België geopend.

Voor een goed begrip: een kazemat is een kleine bunker in een vesting tegen vijandelijk vuur met schietgaten voor zware wapens, doorgaans mitrailleurs of luchtafweergeschut. In Eben-Emael waren er zo vier: Visé 1 en 2, Maastricht 1 en 2. Het fort werd gebouwd tussen 1932 en 1935 om drie bruggen over het Albertkanaal (Vroenhoven, Kanne en Lanaken) te beschermen en werd als oninneembaar beschouwd.
Die reputatie bleef niet lang overeind: op 10 mei 1940 veroverde de Duitse vijand de vesting in amper anderhalve dag. Vanuit geluidloze zweefvliegen werden 86 parachutisten – zij bereidden zich zeven maanden in het grootste geheim voor – op het dak van het fort gedropt. Kazemat Maastricht 2 werd zwaar beschadigd met een holle lading, een tot dan ongekend wapen. De capitulatie van de 1200 manschappen betekende het begin van de Tweede Wereldoorlog voor West-Europa.

3000 graden

„Om veiligheidsredenen was kazemat Maastricht 2 altijd ontoegankelijk voor het publiek”, verduidelijkt Tom Hendrikx. „Na maandenlange restauratiewerken kan iedereen zich nu een idee vormen van wat zich daar op die 10de mei afspeelde. De Duitsers bliezen de observatiekoepel boven de bunker op met 50 kilogram explosieven, voor de bunker zelf gebruikten ze 12,5 kilogram. Daarbij vielen vijf doden en achttien zwaargewonden. De kazemat spatte als een luciferdoosje uiteen. In de totaal vernielde ruimte liep de temperatuur op tot 3000 graden Celsius.”

Tegelijk met de openstelling van de kazemat werd een lokaal geopend met info over de seismometer van de Koninklijke Sterrenwacht van België. Dat toestel bevindt zich sinds 1986 in het vijf kilometer lange gangenstelsel van het fort en meet aardschokken over de hele wereld. De aardbeving van 2011 in het Japanse Tohoku werd haast op het ogenblik zelf in Eben-Emael geregistreerd. De immense schok veroorzaakte de tsunami die leidde tot de kernramp van Fukushima.

En een derde nieuwigheid: het fort voegde aan zijn oorlogscollectie een rupsvoertuig toe waarvan er in België maar twee exemplaren bestaan, een Vickers Utility Tractor. „We konden het overnemen van een privéverzamelaar uit Waterloo en zijn daar vanwege de unieke waarde uitermate blij mee”, preciseert Tom Hendrikx.