De vitale stad van de toekomst: schoon, veilig en groen

Wie van mening is dat het thema mobiliteit in de Maastrichtse binnenstad geen boeiend onderwerp is, heeft waarschijnlijk nog nooit met Jelle Ummels gesproken. Zij werkt sinds 2017 voor het programmabureau Zuid-Limburg Bereikbaar (voorheen Maastricht Bereikbaar) en stort zich vol overgave op de uitdagingen in het centrum. Of het nu gaat over de wijze waarop toeleveranciers hun waar bezorgen bij kroegen en winkels of over het reguleren van bezoekersstromen: Jelle vertelt er met een aanstekelijke geestdrift over. Ze weet feilloos de vinger op de zere plek te leggen, maar is vooral gericht op oplossingen. ,,We hebben de stad in bruikleen. Dat betekent dat we er goed voor moeten zorgen.”

Ruimte

,,We leren veel in deze hectische tijden (de coronatijd, red)”, steekt ze meteen van wal. ,,We zien vooral welke kansen er liggen en wat het belang is van leefbaarheid in de stad. En met met ‘we’ bedoel ik zeker ook onze partners zoals de gemeente, Maastricht Marketing, het centrummanagement en ondernemers- en vervoersorganisaties. Samenwerking is essentieel. We hebben geleerd dat we niet op de oude wijze kunnen doorgaan. Het kan niet alleen maar méér en groter. Voor een vitale toekomst moet de stad schoner, veiliger en groener.”

In Maastricht is het, net als in veel andere (historische) steden, voortdurend schipperen met de beperkte ruimte. Iedereen claimt een deel van de openbare ruimte en die is, zeker nu de anderhalvemeter-samenleving van kracht is, schaars. ,,We willen uiteraard ruimte bieden aan bezoekers, want die zorgen voor werkgelegenheid”, zegt Jelle. ,,Ook moeten ondernemers de ruimte krijgen om hun zaak te runnen. En natuurlijk ook aan de bewoners van de binnenstad. En dat allemaal op die paar vierkante meters.”

Gedragsverandering

Maastricht Bereikbaar is nog steeds een belangrijk project van het Zuid-Limburgse programmabureau. De gebiedsgerichte aanpak is vooral gericht op het stimuleren van een wezenlijke gedragsverandering bij alle gebruikers van het centrum. Dat klinkt voor een buitenstaander wellicht abstract, maar dat is het volgens Jelle zeker niet. Als voorbeeld noemt ze de problemen die er ontstaan bij toelevering door de grote aantallen vrachtwagens en bestelbusjes die ’s ochtends door de binnenstad trekken om winkels en horeca te bevoorraden. ,,Wat we concreet proberen te doen is het aantal vervoersbewegingen terugbrengen”, vertelt ze. ,,Ondernemers kunnen daaraan bijdragen door bijvoorbeeld niet dagelijks goederen te laten leveren, maar bestellingen te bundelen. We hebben gelukkig een aantal heel goede horecaondernemers die bereid zijn om deze kar te trekken.”

Stop & drop

Niet alleen zorgt de zwerm van hinderlijke vrachtwagens ’s ochtends voor de nodige verkeersproblemen; de wagens stoten ook nogal wat uit omdat ze hun motor moeten laten draaien om hun koelinstallaties gaande te houden. Dat leidt tot vervuiling en hinderlijk geluid. Onnodig en onwenselijk, stelt Ummels. Daarom coördineert ze het initiatief Stop & Drop: ondergrondse stroompunten rond het Vrijthof en op de Markt waarop horecagroothandels de koelinstallatie van hun wagens op kunnen laten draaien. ,,Op die manier reduceer je uitstoot en geluidsoverlast. Inmiddels doen Sligro, Hanos, Bidfood, Becker Royen en Daily Fresh al mee aan dit initiatief. Daar ben ik echt trots op.”

Toeristen

Ook aan de zijde van bezoekers en toeristen is er veel te winnen. Maastricht heeft, net als andere Nederlandse steden, een grote toeloop van toeristen. Dat zorgt natuurlijk voor gezonde economische activiteit en reuring, maar legt ook druk op de bereikbaarheid van de binnenstad omdat veel bezoekers nog altijd met de auto komen. ,,We informeren bezoekers van evenementen in een vroeg stadium en stimuleren hen op een andere manier naar het centrum te  reizen. Parkeren kan ook makkelijk en goedkoper aan de rand van de stad. Vervolgens ben je te voet of met de bus binnen pakweg tien minuten in het centrum. Met een event als Magisch Maastricht (het kerstevenement, red.) zorgden we dat bezoekers vanuit Heerlen, Sittard of het Heuvelland voor twee euro met de bus of trein naar Maastricht kunnen.”

Vuurtje

Het verbeteren van de bereikbaarheid en verduurzamen van de mobiliteit in de binnenstad is een project van de lange adem, geeft Jelle toe. ,,Het gaat met kleine stappen.” Uiteindelijk gaat het vooral over ‘het opstoken van het vuurtje’, zoals ze het zelf noemt. Ze is voortdurend op zoek naar actieve bewoners- en ondernemerscollectieven met goede ideeën. ,,Er is energie en expertise. En als je een goed idee hebt: bel me, dan drinken we een kop koffie. En kijken we samen waar we ideeën en expertise voor mobiliteit en logistiek kunnen combineren.”

Tijdens de online Zuid-Limburgse MobiliteitsArena, een webinar op donderdag 17 september, tekende Koninklijke Horeca Nederland (afdeling Maastricht en Heuvelland) een ‘akte van ambitie’. Daarmee werd de branchevereniging voor horecabedrijven officieel partner van Zuid-Limburg Bereikbaar en committeert ze zich aan de ambitie om mee te werken aan duurzame mobiliteit van gasten, leveranciers en medewerkers.