Een nieuwe wereld vol oude archetypes: Die Dreigroschenoper bij Opera Zuid
Op donderdag 14 november gaat Die Dreigroschenoper van Opera Zuid in première. De voorbereidingen zijn ruim anderhalf jaar geleden gestart. We gaan in gesprek met Lobke Houkes, die de kostuums ontwierp, en Joep Hupperetz, die samen met Ludo Costongs van Toneelgroep Maastricht verantwoordelijk voor de dramaturgie.
Lobke Houkes: „Officieel speelt het stuk zich af in Victoriaans Engeland. We gaan er geen period piece van maken. We hebben de kostuums meer gespitst op de mensen dan op de periode. We willen een nieuwe wereld creëren die echt kan bestaan, Ze zien er nog steeds uit als echte mensen maar het is wel een andere wereld. Je kan ook niet persé de vinger erop leggen waar en wanneer het zich afspeelt.”
„We hebben toestemming van de erven gekregen om een eigen versie te maken. Een drastische keuze die we gedaan hebben, is om de dialogen in het Nederlands te spelen en de gezongen teksten in het Duits. In het script en de partituur zijn dat geïsoleerde momenten en die gaan we meer benadrukken”, zegt Joep Hupperetz.
Die Dreigroschenoper uit 1928 is geschreven Bertolt Brecht en gecomponeerd door Kurt Weill. Maarten Heijmans, Maartje Rammeloo en Huub Claessens nemen de hoofdrollen voor hun rekening in het verhaal over de gangster Macheath die trouwt met Polly Peachum en zo haar vader, de bedelaarskoning, tegen zich in het harnas jaagt.
Joep Hupperetz: „Ik heb veel gelezen over de periode van het stuk en de Weimarrepubliek. Er zijn veel parallellen met de hedendaagse tijd. De personages zijn archetypes geworden, het zijn symbolen voor macht, afpersing of misbruik.”
Lobke Houkes vult aan: „We maken geen politiek theater. Het is wat je er zelf uithaalt. Het is een spiegel, maar het is afhankelijk van hoe je er zelf in kijkt.”
Die Dreigroschenoper is een artistieke samenwerking tussen Opera Zuid en Toneelgroep Maastricht.
Joep: „Het liep eigenlijk vrij organisch en we zijn redelijk snel een team geworden waarin we met elkaar hebben gezocht naar een juiste toon en vormgeving.” Lobke bevestigt dat: „Ik denk dat iedereen een vrij snel op een lijn zat. Wij hebben gepoogd een onderwereld te creëren, hoe ziet die eruit en hoe verhouden die mensen zich tot elkaar. Het zijn allemaal nare mensen maar we hebben gezocht naar de menselijke invalshoek.”
Joep: „Het zijn theatrale karakters die we een menselijkheid geven doordat je de acteur onder het personage ook nog kan zien.”
Lobke: „Ik denk dat we niet proberen te verhullen dat we een voorstelling aan het spelen zijn.”
Joep Hupperetz: „Het is echt een Gesamtkunstwerk alhoewel Brecht er absoluut geen fan van was. Het is heel toegankelijk omdat het tussen opera en theater in hangt.”
Opera Zuid ontvangt al jaren structureel minder subsidie dan de andere operagezelschappen in Nederland. Die Dreigroschenoper is mogelijk dankzij een krachtinspanning van velen, een coproductie met Theater aan het Vrijthof en PLT Theaters en eenmalige genereuze steun van onder andere André en Marjorie Rieu.
Joep Hupperetz: „In het voorwoord in het programmaboekje refereert artistiek directeur Waut Koeken aan de vraag die Brecht ooit heeft gesteld, ‘Wordt er in donkere tijden nog gezongen?’. Ondanks dat wij als Opera Zuid donkere tijden in gaan, blijven wij altijd volmondig zingen. We zullen altijd de meest creatieve manier vinden om een opera te maken.”
Lobke Houkes: „Het is toch een plek waar ook veel zangers ooit zijn begonnen. Waar mensen een kans krijgen om zich te ontplooien en hun eigen weg te vinden in het operalandschap.”
Joep Hupperetz: „Wij zijn hier ooit ook binnengekomen als echt piepjonge talenten. “We hebben ooit zeven jaar geleden samen stagegelopen bij A Quiet Place.”
Lobke Houkes: „Op het moment dat Opera Zuid veel minder kan, dan is dat echt een verlies is.”
Die Dreigroschenoper is in Limburg te zien op vrijdag 14, zondag 16 november en zondag 14 december Theater aan het Vrijthof Maastricht en dinsdag 25 november in PLT Theater Heerlen.
