Maker: Kazuo Shiraga
Titel: Kenju
Jaar: 1991
Locatie: Entwistle London Paris (nr. 126)
Prijs: mag niet worden gepubliceerd
Pas na zijn dood kreeg hij internationale erkenning en werden zijn doeken zeer waardevol. De Japanse kunstenaar Kazuo Shiraga schilderde niet met zijn handen, maar met zijn voeten.
Het voelt alsof hij met zijn hele lichaam heeft geschilderd en hij al zijn zielenroerselen heeft uitgedrukt in de vurige, dikke verfstreken. Dit grote, bijna agressieve doek van Kazuo Shiraga (1924 – 2008) valt meteen op in de stand van Entwistle, specialist op het gebied van kunst uit Afrika, Oceanië en Amerika.
Shiraga studeerde Japanse schilderkunst (Nihon-ga) waarbij hij de traditionele Japanse schildertechniek en materiaalgebruik leerde. De stilistische beperkingen binnen de Nihon-ga frustreerde de kunstenaar. Samen met andere studenten begon hij te experimenteren met andere materialen dan de standaard Japanse inkt en het schilderen met handen en vingertoppen in plaats van penselen.
In de jaren ’50 sloot Shiraga zich aan bij het avant-garde collectief Gutai (具体). De leden van deze radicale en invloedrijke kunstenaarsgroep maakten schilderijen, installaties en theaterperformances. Vrijheid en individualisme waren de centrale thema’s in hun werk. Het was een reactie op de periode van de Tweede Wereldoorlog waarin individuele expressie door het toenmalige Japanse regime werd onderdrukt.
Het doel van Gutai was het creëren van een nieuwe kunstvorm waarin de relatie tussen de menselijke geest en het materiaal werd blootgelegd. De kunstenaars verbonden materie zoals verf, teer en modder met fysieke actie waarbij breken en laten exploderen niet werden vermeden. Tijdens een performance in Tokyo wierp Shiraga zichzelf in een hoop klei waarin hij kronkelde en worstelde met de substantie en zodoende met zijn hele lichaam een kunstwerk creëerde.
Shiraga was voortdurend bezig met het onderzoeken van de relatie tussen lichaam en materie. De meeste olieverfdoeken maakte hij met zijn voeten hangend aan een touw, waarbij hij onderwerpen uit de Japanse geschiedenis, mythologie en boeddhisme verkende.
In 2015 schreef The New York Times dat Shiraga dé grote herontdekking is in de kunstwereld. In december 2014 werd zijn werk ‘Chijikusei Gotenrai’ geveild voor maar liefst 3.250.000 euro.
“Discarding the frame, getting off the walls, shifting from immobile time to lived time, we aspire to create a new painting” – Murakami 1957
Linda Eversteijn (Heerlen, 1986) is kunsthistoricus, kunstredacteur en museumprofessional. Dit is de laatste van een serie kunstbeschouwingen over objecten die te koop waren op TEFAF Maastricht 2016, die gisteren is afgesloten.
Foto: Frits Widdershoven
