TEFAF Maastricht lakmoesproef voor internationale kunstmarkt
Voorzichtig optimisme ondanks kwakkelende wereldeconomie. Zelden is de internationaal dominante kunstbeurs TEFAF Maastricht in zo’n onzekere periode gehouden als nu in maart 2025 het geval is. Geopolitiek staat de wereld op z’n kop en economisch is er in nagenoeg alle werelddelen tegenwind. Hoe verhoudt de top van de kunstmarkt zich tot deze ontwikkelingen? De hele kunstwereld kijkt naar wat de stemming in Maastricht in maart zal worden.
De grote veilingen in januari bij onder meer Christies en Sotheby’s in New York zorgden niet voor veel optimisme. De verkopen waren lauw en dat na een toch al tegenvallend 2024. Is dat een voorbode voor minder goede verkopen op TEFAF Maastricht? Nanne Dekking, de oprichter van het bedrijf Artory, dat wereldwijd data verzamelt van kunstwerken en die rubriceert, ziet het niet somber in. De Nederlander, die ook enkele jaren chairman van TEFAF is geweest, werkt vanuit zijn woonplaats New York en houdt de ontwikkelingen nauwlettend in de gaten. „Natuurlijk staat zeker ook in Amerika een en ander ondersteboven na het aantreden van president Trump. In die zin moet iedereen nog een beetje bekomen van de storm van de eerste weken. En de economie helpt op dit moment niet mee. Maar op de veilingen zag ik eerder dat voor echte kwaliteit wel degelijk voldoende belangstelling was en er ook goed geboden werd. Een schets van Rubens bijvoorbeeld bracht maar liefst 1,8 miljoen dollar op. En dan hadden we eind vorig jaar nog die uitschieter van 121 miljoen dollar voor een Margritte. Maar dat zijn natuurlijk uitzonderingen, in de breedte was het aanbod minder dan anders, dus de mensen die kunst kwijt willen, zijn kennelijk voorzichtiger in deze periode.”
Beste stukken
Volgens hem hoeft dat op TEFAF Maastricht niet het geval te zijn. „Ik denk dat in de huidige situatie een beurs met zoveel tophandelaren in het voordeel is ten opzichte van de veilinghuizen, omdat die handelaren er veel langer over doen om hun collectie voor TEFAF bijeen te vergaren. En ze profiteren van de meestal persoonlijke contacten met de verzamelaars, dat zorgt voor vertrouwen. De handelaren bewaren hun allerbeste stukken voor TEFAF Maastricht, dus ik verwacht dat het gemiddelde aanbod daar hoger ligt dan op de veilingen. De grote verzamelaars wereldwijd weten dat en die zullen ook nu weer daarvoor speciaal naar Maastricht komen.” Dekking constateert dat degenen die veel geld uitgeven aan kunst, wel meer dan ooit gegarandeerde kwaliteit willen hebben, en minder op zoek zijn naar avonturen. „Dat kan ten koste gaan van minder bekende namen in de hedendaagse kunst, daar zie je dan ook een correctie in de prijzen. Maar de klassiek-moderne kunst bijvoorbeeld gaat heel goed. Daarnaast zie je dat jonge, vermogende verzamelaars ook andere kostbare zaken zoals bijzondere juwelen willen aanschaffen. Welnu, ook dát kunnen ze bij TEFAF vinden. Vooral het zeer brede aanbod van TEFAF – van klassiek tot modern in alle perioden – maakt de beurs tot de sterkste ter wereld, zeker nu. En het grappige is dat de naam Maastricht in de kunstwereld staat als een huis. Bij de insiders noemen ze zelfs de TEFAF-editie in New York al de Maastricht Fair. Kun je nagaan.”
Psychologie
Zijn opvolger Hidde van Seggelen, tevens standhouder in de sectie modern, ziet een onrustige markt. „De designbeurs van Art Basel Miami werd onlangs zelfs gesloten. Mijn galerie werkt met hedendaagse kunst en daarin zie je dat de kunstenaars inhaken op de onzekere gebeurtenissen waarin we leven. Dat zal ook te zien zijn in mijn collectie. Enerzijds lijkt de markt op dit moment minder gunstig, maar anderzijds krijg ik wel signalen dat er veel belangrijke verzamelaars – ook uit Amerika – naar Maastricht zullen komen. Het wordt extra spannend deze keer.” Kunsthandelaar Floris Vanderven heeft positieve verwachtingen. Hij staat er andermaal met oriëntal art. „In onrustige tijden vinden mensen het nóg belangrijker dat ze thuis te midden van alle schoonheid de boze wereld om hen heen kunnen vergeten. Natuurlijk zijn ze op de hoogte van al het wereldnieuws, waar ze niet vrolijk van worden. Maar als ze eenmaal in het MECC binnenstappen, te midden van al die bloemen, dan komen ze in een andere wereld. De psychologie is op zo’n beurs heel belangrijk.” Robert Landau, een van de grootste handelaren in moderne kunst, die elk jaar topstukken brengt van grote kunstenaars zoals Picasso, Kadinsky en Miro, kijkt met vertrouwen naar de beurs in maart. „Er is genoeg geld in omloop, dat is het probleem niet. Natuurlijk, het is voor de internationale verzamelaars wat lastiger om naar Maastricht te vliegen dan naar bijvoorbeeld Parijs, maar als je de beste stukken presenteert, dan komen de meesten wel.” Met 266 tophandelaren uit twintig landen, van de Verenigde Staten tot Australië, bereikt TEFAF een zeer groot speelveld en ook dit jaar worden naast veel verzamelaars ook veel curatoren en museumdirecties uit heel de wereld verwacht. De allerduurste werken zijn enkel voor enige topmusea bereikbaar want kostenbeheersing is tegenwoordig in de museumwereld een zeer actueel thema met onder meer hogere verzekeringspremies en transportkosten. Toch willen de internationale museummensen de beurs in Maastricht niet missen, want dat is de plek waar ze elkaar jaarlijks ontmoeten.
Verzamelaars
De internationale collectioneurs zijn de grote spelers op de beurs, maar dat wil niet zeggen dat lokale verzamelaars niet aan hun trekken kunnen komen. Ad Veenhof uit Maastricht bezoekt met zijn vrouw elk jaar een paar dagen de beurs in het MECC. „We zijn vooral geïnteresseerd in mooie stukken uit de veertiende, vijftiende en zestiende eeuw. Nee, niet om te beleggen, puur om er dagelijks naar te kijken. Dus het moet wel ergens in ons huis passen. We hebben van een aantal handelaren uit onder meer Italië wel al brochuremateriaal ontvangen van wat ze gaan aanbieden dit jaar. Maar we wachten altijd totdat we het zelf kunnen zien. Je moet er een gevoel bij krijgen. En als we er echt verliefd op raken, dan gaan we in gesprek. Over het verhaal achter het kunstwerk, maar natuurlijk ook over de prijs.”
