Kunst en Cultuur|Living|Mode en Beauty|Travel

Kunst in Keulen is hochkarätig

Auteur: Ludo Diels

Hochkarätig’, zo typeren de Museumdienst en het toeristenbureau de musea, galerieën en beurzen van Rijnmetropool Keulen. Foldertaal of niet, Keulen heeft ontegenzeglijk een rijke culturele diversiteit binnen zijn stadsgrenzen en musea en kunstgalerieën op hoog niveau. Keulen is echter geen stad die zich gemakkelijk prijsgeeft door te verleiden met oogverblindende monumentaliteit, oppervlakkig amusement of opgepoetste architectuur. Nee, wie de stad wil doorgronden, moet haar ondergaan. De schoonheid dient te worden ontdekt.

Wie per trein aankomt wordt onthaald door de onvermijdelijke trots van Keulen: de gotische Dom. De twee 157 meter hoge torens zijn van grote afstand op de Rijnvlakte zichtbaar en domineren de skyline. Het mag misschien wat obligaat klinken, maar een bezoek aan Keulen is niet compleet zonder deze meest bezochte kerk van Duitsland van binnen te hebben gezien. En dan niet enkel voor schatkamer, het Kruis van Gero, de vier imposante orgels of de enorme gebrandschilderde ramen, maar ook vanwege het raam aan de zuidelijke dwarsbeuk van Gerhard Richter uit 2007. Oud en nieuw, religieus of carnavalesk profaan, Keulen heeft het, Hochkarätig.

Broeiplaats van expressionisten

Het glas-in-loodraam van één van Duitslands bekendste kunstenaars bestaat uit 11.263 handgemaakte gekleurde stukjes glas. Geen afgebeeld bijbels verhaal, enkel een ongeordend spel van kleur en licht. Het voegt in zijn afwezigheid van figuratie een modernistische en speelse dimensie toe aan deze oude dom die zeker niet uit de toon valt bij de aanwezige kerkelijke kunst.

Keulen geldt als één van de broeiplaatsen van de Duitse expressionisten. Al vanaf de Sonderbund Austellung in 1912 wist de stad grootheden als Emil Nolde, Max Pechstein, Ernst Ludwig Kirchner, Oskar Kokoschka, Max Beckmann, Erich Heckel en Otto Mueller voor het internationale voetlicht te brengen. De stad groeide uit tot het cultureel centrum van de wereld. Deze Sonderbund Austellung was de eerste beurs die omvattend beeld gaf van de Europese contemporaine kunst van die tijd en als inspiratie diende voor andere beurzen, waaronder in 1913 de Armory Show in New York. Nog steeds is Keulen van belanghebbende betekenis als het gaat om toonaangevende kunstbeurzen. De kunstmarkt werd, zo wordt beweerd, in Keulen uitgevonden. De Art Cologne, de Photokina en de Cologne FineArt zijn beurzen die een internationaal publiek trekken.

Van Picasso tot Schumacher

Ook de galeriescène is in Keulen bovengemiddeld vertegenwoordigd met meer dan zeventig galerieën binnen de stadsring.

Dat er ook achter betrekkelijk betekenisloze façaden interessante objecten schuilgaan, kan men bijvoorbeeld ontdekken bij galerie Boisserée  die gehuisvest is  in een pretentieloos kantoorgebouw met een lange gevel en grote ramen. Binnen ontvouwt zich een andere, marmeren wereld waarin veelal museaal aandoende foto’s en schilderijen te koop worden aangeboden over een aantal stijlvol ingerichte etages. Een paar deuren verder bevindt zich galerie Karsten Greve in alweer een enorme ruimte. Bij Karsten Greve kan men terecht voor zowel een Picasso als voor grafiek van enkele toonaangevende Duitse schilders waaronder Emil Schumacher.

Door het grote aantal galerieën is men gewend aan kijkers die niet noodzakelijkerwijs diep in de buidel tasten voor een aankoop. De Stadt Köln geeft een handzaam boekje uit waarin de diverse binnen de stad gelegen galerieën en tentoonstellingen elke drie maanden worden opgenomen.

Chocolade van vierduizend jaar geleden

Op museum gebied heeft Keulen vrijwel alles in huis wat denkbaar is. Van een Chocolademuseum waarin de smaakvolle vierduizendjarige geschiedenis van chocolade uit de doeken wordt gedaan tot een museum voor Oost-Aziatische kunst of een museum voor archeologie.

In de directe nabijheid van de dom zijn verschillende musea op loopafstand van elkaar te vinden. Bijvoorbeeld het befaamde Museum Ludwig. Het waren chocoladefabrikant/kunsthistoricus Peter Ludwig en zijn vrouw Irene die in 1976 hun pop-artverzameling (de grootste buiten de USA) met 350 werken van o.a. Roy Lichtenstein en AndyWarhol aan de stad ten geschenke aanboden op voorwaarde dat daar een museum voor gebouwd zou worden. In 1986 ging het Ludwigmuseum open. Buiten aan rondreizende wereldklasse exposities biedt het museum permanent onderdak aan Renaissancekunst, Russische Avantgarde, de eerder genoemde Duitse expressionisten en niet te vergeten aan 180 originele werken van Pablo Picasso.

Gewild decor vor huwelijksfoto’s

Het vlakbij gelegen Römisch-Germanisches Museum biedt een mer à boire voor iedereen die geïnteresseerd is in de Romeinse historie in het algemeen en in die van Keulen in het algemeen. Ook de ingang naar het Filmforum en de Philharmonie bevindt zich in de directe nabijheid.

Wie naar het Wallraf-Richartz-Museum wil komt langs het markante oude Rathaus (stadhuis). Het Rathaus van Keulen is een historisch stadhuis dat gebouwd werd tussen 1407 en 1414. Het bouwwerk, dat vaak dienst doet als decor voor een sfeervolle huwelijksfoto bestaat uit drie delen, namelijk het gemeentehuis, het Spaans gebouw en het Pretorium. Vooral het Pretorium is het bezoeken waard, want hier kan men direct stuiten op de ruïnes van Romeinse gebouwen.

Het ‘Wallraf’ is qua gevel beslist geen architectonisch hoogtepunt van de stad. Het betreft eerder een donkere vierkante blok die echter een perfect onderkomen biedt voor zevenhonderd jaar kunstgeschiedenis. Het gebouw leidt niet af van de kunst. Wat buiten de rijke diversiteit aan kunstvormen verder opvalt is dat de kunsthistorische verwevenheid tussen de Lage Landen en het gebied rondom Keulen door de eeuwen heen altijd groot is geweest. Er zijn werken te zien van Stefan Lochner (het befaamde ‘Muttergottes in der Rosenlaube’), Dürer, Rubens, Rembrandt tot aan van Gogh en Gaughin.

Esthetisch laboratorium

Dat men in Duitsland weet hoe kunst gepresenteerd dient te worden valt verder nog te ontdekken bij het museum Kolumba. Dit door de Zwitserse architect Peter Zumthor gebouwde museum geldt als een esthetisch laboratorium waarin zingeving en verstilling centraal staan. De koele ruimtes geven de kunstwerken (van romaanse sculptuur tot hedendaagse installatie) een warme betekenisvolle gloed. Het museum is als een wandeling door een gewijde omgeving. De steile trappen lijken wel op opgaande kloostergangen. Ook is het de moeite waarde om de kapel te bezoeken.

Keulen heeft al sinds jaar en dag veel te bieden op gebied van de beeldende kunst. Ook de podiumkunsten mag men echter niet buiten beschouwing laten. De infrastructuur is op dat gebied uitermate goed. Er zijn mooie zalen voor popmuziek zoals het industrieel ogende E-Werk of clubs als Luxor waar de fine fleur van de internationale popmuziek neerstrijkt. Voor de nog grotere acts als U2 zijn de Kölnarena of het stadion van Mungersdorf zeer geschikt.

Cultuur is in Keulen echter iets dat zich voornamelijk op straten afspeelt of in de vele kroegen en bierbrouwerijen. Je moet er voor op pad gaan. Maar het is wel Hochkarätig.

Fotografie: Sergé Technau

 

Deel dit artikel:

Gerelateerd nieuws