Oud herenhuis bloeit op door glazen vitrine
Door de uitbouw in een glazen vitrine te plaatsen, voegden de architecten Raymond Haenen en Roger Jungbauer ‘nieuwe monumentale waarde’
toe aan een pracht van een negentiende-eeuws herenhuis in hartje Maastricht. Vergeelde wandschilderingen in oud-Hollandse sfeer verdwenen als verborgen historische schatten achter het behang om plaats te maken voor een stijlvol, eigentijds woonhuis.

Oud-Hollandse taferelen
Als de zware deur van het monumentale, negentiende-eeuwse herenhuis in Wyck- Maastricht open gaat, overvalt je gelijk een wauw-gevoel. Prachtige vloer en wat een ruimte! Maar dat dachten de bewoners zelf niet toen ze voor de allereerste keer binnenstapten in wat nu is getransformeerd tot hun droomhuis. Op de metershoge muren van de ruime entree domineerden vergeelde wandschilderingen in een druk marmermotief. Onder de sierrand van het plafond vormden geschilderde Delftsblauwe tegels een oud-Hollands landschap. Ook de rest van het pand was zwaar gedateerd. Zo bestond de aanbouw uit de jaren ’60 uit een piepklein keukentje met bijkeuken en nul tuincontact. Toch zagen de aanstaande kopers ook: van dit huis kun je iets te maken. Maar dan moet het wel rigoureus worden aangepakt.

Elke centimeter
ZuidArchitecten kreeg de opdracht om het pand te moderniseren. Architect Raymond Haenen vertelt: „De bewoners wilden een open, ruimtelijk huis en houden van eigentijdse, stoere materialen zoals staal en beton. Vanuit dat idee zijn we samen vertrokken. Het was een mooie uitdaging. In een monument mag je niet zomaar doen en laten wat je wilt. Maar uiteindelijk is toch elke centimeter aangepakt met respect voor het oorspronkelijke pand en altijd in nauw overleg met de gemeente Maastricht.”

Glazen doos
De belangrijkste ingreep vond plaats aan de achterzijde van het huis. De aanbouw met keuken was − eerlijk is eerlijk − een beetje een onding. Toch moest het bouwsel vanwege de historische waarde blijven staan. De architecten besloten de achtergevel te verlengen met een moderne glazen pui. Zo creëerden ze een zee van licht en direct tuincontact met de open keuken en eetkamer in nieuwe stijl. „Door de pui lijkt de aanbouw als het ware in een glazen doos te staan”, licht Haenen het ontwerp toe. „Met deze transformatie is nieuwe monumentaliteit aan het pand toegevoegd.”
Open verbindingen
De oorspronkelijke buitenmuur vormt in de nieuwe context een open scheidingswand tussen keuken en eetkamer. De voormalige deur en boogjesramen fungeren nu als ruime, sfeervolle doorgangen met zwarte stalen dagkanten. Ze creëren warmte en definiëren de twee minimalistische ruimtes. Kenmerkend voor de woning is dat alle leefruimtes beneden met elkaar in open verbinding staan. Een slaapkamer is opgeofferd voor een zes meter hoge vide die eetkamer en keuken ook nog eens met de thuiswerkwerplek op de eerste verdieping verenigt. Haenen: „De vide creëert ruimte. En het mooie aan al die open ruimtes is dat je in huis overal contact met elkaar kunt hebben. Dat is hét grote verschil met de bouwstijl in de negentiende eeuw, toen waren huizen heel hokkerig ingedeeld.”

Technisch een nieuw huis
Qua technisch comfort doet het negentiendeeeuwse herenhuis niet onder voor een ultramoderne nieuwe stadsvilla. Tegen de monumentale voorgevel is bijvoorbeeld aan de binnenzijde een extra wand geplaatst met nieuwe ramen in een strak, zwart stalen frame. „Die truc passen we vaak toe in oude huizen om de ruimte beter te isoleren. De stalen kozijnen zorgen bovendien voor een modern contrast met de klassieke kamer en suite en buitenkant.” De marmeren haard in de voorkamer is gemoderniseerd tot gashaard. Verder is het huis voorzien van vloerverwarming, een ingebouwd ventilatiesysteem en dimverlichting. Moderne apparatuur en losse gebruiksvoorwerpen zijn zowel in de keuken beneden als in de twee badkamers boven volledig weggewerkt achter naadloze inbouwkasten.
Warme aardse tinten
Een pand als dit heeft verder niet veel extra franje nodig. De mooie ruimtes spreken voor zich, vinden de bewoners terecht. De inrichting is minimalistisch in warme aardse tinten als lichtbeige, donkerbruin, wit en hier en daar een vleugje oranje. Zo’n beetje al het meubilair verhuisde begin dit jaar met de bewoners mee vanuit een vrijstaande jaren ’60 villa in het Heuvelland. Verrassend genoeg blijkt de hoekbank van B&B Italia perfect te matchen met de marmeren haard in de voorkamer van het stadse herenhuis. Een kleine witleren bank doet het aardig in de achterkamer. De bewoners houden van rust zonder dat het kil wordt. De chocoladebruine parketvloer zorgt voor een warm contrast met de strakke, witte muren en deuren.

Nieuwe hal
Het donkere parket vloeit vanaf de keuken over in een lichtbeige, geslepen betonvloer, die oogt als terrazzo. Het beton loopt over in het terras buiten en sluit vanuit de eetkamer naadloos aan op de prachtige, antieke vloertegels in de entreehal. In die befaamde hal verwijzen alleen de decoratieve vloertegels en kleurrijke glas-in-lood ramen naar hoe het ooit was. De wandschilderingen zijn door de architecten ingenieus ‘gecamoufleerd’. Haenen: „We mochten ze niet verwijderen, en dus moesten we iets anders bedenken. Over de bonte schilderingen is een beschermend behang geplaatst dat zonder sporen gemakkelijk te verwijderen is.” De hal is nu een stijlvolle oase van rust waarin de historische schatten van het pand mooi bewaard zijn gebleven.