Welkom vluchtelingen. En toen?
Naastenliefde is een grote deugd. Iets betekenen voor een ander, dat is de toegevoegde waarde van de mens. Egoïsme geeft geen voldaan gevoel.
Na een aanvankelijke aarzeling is er nu een massale empathie op gang gekomen in West-Europa voor de tienduizenden vluchtelingen uit oorlogslanden als Syrië, Afghanistan en Irak. De foto van het aangespoelde jongetje ‘Aylan’ heeft de harten van vele Europeanen gebroken. Begrijpelijk, want het was een treffend beeld van het menselijke drama dat zich af daar speelt. Hoewel bij nader inzien is gebleken dat de vader van het jongetje onverantwoorde en onnodige risico’s heeft genomen. En er ook nog flink over gelogen heeft. Dat maakt het voor het verdronken kind niet minder erg. Maar zoals vaak in momenten van massale emotie, is er geen of nauwelijks plaats voor nuance.
Ik heb gezinnen gezien op televisie, die je inderdaad gunt dat ze het westen bereiken en dat ze hier een nieuw leven kunnen opbouwen. Mensen die niet langer de dagelijkse gruwelen in Syrië konden verdragen. En dan heeft de internationale gemeenschap zo z’n plichten, om iets voor die mensen te betekenen.
Toch mag je je in alle nuchterheid afvragen, of West-Europa inderdaad de deuren wijd open moet zetten voor honderdduizenden vluchtelingen. Is bijvoorbeeld Duitsland, ondanks de bloeiende economie, wel in staat om zoveel mensen op te vangen? De eerste dagen en weken gaat dat nog wel. Maar daarna? Scholing, huizen, werk. In Nederland bijvoorbeeld staan sociaal zwakkere gezinnen of jonge huishoudens soms al zeven of acht jaar ingeschreven voor een huurwoning en ze zijn nog altijd niet aan de beurt. Nu gaat het waarschijnlijk nog veel langer duren, omdat asielzoekers voorgaan.
In Duitsland zijn de eerste salafisten (zeer radicale moslims) gesignaleerd bij asielzoekerscentra om zieltjes te winnen en de vluchtelingen op te roepen om zich vooral af te zetten tegen de ‘bedorven’ westerse cultuur. In sommige plaatsen in Duitsland heeft de plaatselijke overheid zelfs de autochtone vrouwen gevraagd om ‘rekening te houden’ met de cultuur van de asielzoekers, en zich decent te kleden. Een verkeerd signalen naar de buitenlandse gasten, alsof we onze eigen cultuur en gewoonten blijkbaar niet zo van belang vinden. Er zijn ook berichten dat IS-sympathisanten onder de vluchtelingen zitten. En, wat mij dan opvalt als je de grote stroom aan vluchtelingen ziet, dat het in heel veel gevallen om jonge mannen gaat. Ik had liever gezinnen gezien, eerlijk gezegd. Want wat gaan al die mannen hier doen, zeker als er geen banen zijn? Want op Prinsjesdag gaat de regering bekendmaken dat het met de economie goed gaat, maar niet met de werkloosheid. Ook niet in de krimpregio’s zoals Limburg. En al die mannen uit de Arabische cultuur, zullen die zich snel gaan aanpassen en de westerse vrouwen anders – en wellicht meer respectvol – benaderen dan ze in hun eigen cultuur gewend zijn? Overigens, was het geen optie geweest om hun eigen land te verdedigen tegen de barbaren?
We kunnen ons nog allemaal goed herinneren hoe juichend onze media berichtten over de Arabische lente. Verslaggevers en tv-ploegen trokken triomfantelijk mee met de rebellen in Libië die dictator Gaddafi van zijn troon stootten en als een bloedend rund door de straten trokken. Amerikaanse en Europese gevechtsvliegtuigen hielpen een handje. Ook in Syrië is dictator Assad in het nauw gedreven door westerse steun aan ‘gematigde rebellen’. Het resultaat is nu dat grote delen van het land in handen zijn van de allesbehalve gematigde IS. Het is een geschiedenis die zich herhaalt. Dankzij westers goeddunken kon destijds de ayathollah Khomeini aan de macht komen in Iran. De sjah van Perzië moest van zijn troon af. Inmiddels is ook Iran een dictatuur naar religieuze maatstaf, waar de vrouwen hun jurken hebben moet inwisselen voor de nikaab en soortgelijke door de religieuze politie goedgekeurde gewaden. De hoogste ayatollah van Iran heeft deze week verklaard dat Israël over 25 jaar niet meer zal bestaan. Want dat is lastig, een land met een democratie naar westers model, in een regio waar dat niet gebruikelijk is.
En omdat het westen vond dat er in het Midden-Oosten meer democratieën moesten komen, zijn zowat alle dictators er verdwenen. So far so good, zou je zeggen. Maar wat we ervoor terug hebben gekregen is vele malen erger: een totale destabilisatie in de hele regio waar allerlei extremistische en zeer bloeddorstige groeperingen de dienst uit maken. Met als gevolg dat we overspoeld worden door vluchtelingen.
We hebben het aan ons zelf te danken en we zijn er nog niet klaar mee.
Jo Cortenraedt
