Het verstilde licht van Henk Helmantel
Tot en met 1 mei is in het Limburgs Museum de tentoonstelling Helmantel – Verstild Licht te zien. De expositie brengt schilderijen van de figuratief kunstenaar Henk Helmantel uit Groningen samen met middeleeuwse sculpturen van heiligen. De beelden zijn afkomstig uit de privécollectie van de gelauwerde schilder en zijn vrouw Babs Helmantel. 
Helmantel is vooral bekend geworden door zijn stillevens en kerkinterieurs. Eenvoudig tafelgerei, bijvoorbeeld een glas, houten nap of versleten mes, gevouwen tafellinnen, vruchten en groentes zijn vaak in een horizontale lijn gegroepeerd. Van rechts strijkt verstild licht op de tafel. Zo nu en dan verschijnt een voorwerp van deze tijd. De stillevens ademen evenwicht, schoonheid en rust. Helmantel schildert naar de werkelijkheid. Hij kan eindeloos lang bezig zijn met het rangschikken van potten, uien of een kweepeer.
Het beschouwelijke en de schoonheid van zijn stillevens keren terug in de interieurs van romaanse en gotische kerken. De gebedsruimten zijn sereen en sober. De kerkinterieurs van Helmantel zijn een geschilderd lofdicht op de sacrale architectuur uit de late middeleeuwen. Alles staat in dienst van de ruimtelijkheid: het perspectief, de kleuren in al hun verfijnde nuances, de vlakken en vormen. De kerkinterieurs hebben ook hun eigen wordingsgeschiedenis. Helmantel bezoekt een kerk en laat de atmosfeer op zich inwerken. Vooral het licht is belangrijk. Vervolgens maakt hij schetsen en gedetailleerde tekening. Pas later leidt het tot een schilderij. 
De werken van Helmantel worden in de tentoonstelling gecombineerd met beelden uit de dertiende tot en met de zestiende eeuw. De sculpturen zijn vervaardigd in de Zuidelijke Nederlanden en het Maas- en Rijngebied. De oorspronkelijke opdrachtgevers waren kloosters, kerken en particulieren. Het zijn voorstellingen van Christus, Maria en heiligen. Opgevoed in een geformeerd gezin, kwam Helmantel tijdens zijn jeugdjaren niet of nauwelijks in aanraking met deze kunst. In de bezoeken die hij later samen met zijn vrouw Babs bracht aan musea en kerken, werd de schilder echter getroffen door de zeggingskracht en puurheid van de beelden.
Henk Helmantel (1945) wordt door een breed, internationaal publiek gewaardeerd. Het overzicht van exposities en publicaties is eindeloos lang. Er waren tentoonstellingen in Taiwan, de USA, Duitsland, Tsjechië, Maleisië, Engeland, Frankrijk en Indonesië en natuurlijk op tal van plaatsen in Nederland en België. Hij was in 2008 Kunstenaar van het Jaar.
Henk Helmantel werd geboren in het Groningse Westeremden als middelste in een gezin van vijf kinderen. Zijn ouders hadden een tuinbouwbedrijf en kwekerij. Groente en fruit zijn al een schildersleven lang een inspiratiebron voor zijn stillevens. Het christendom speelde ook een belangrijke rol binnen het gezin Helmantel. Tussen 1961 en 1965 bezocht hij de kunstacademie Minerva in Groningen. Enkele leraren aan Minerva deelden de liefde die Helmantel koesterde voor de oude schilderkunst. Voor Van Eyck, Rembrandt, Saenredam, Terborgh, de Haagse School en Franse impressionisten.
Het gros van de Minervadocenten had met deze traditie gebroken en gekozen voor de modernen van de twintigste eeuw. Het inspireerde Helmantel. In Mondriaan, Malewitch, Appel en Rothko herkende hij kunstenaars die in hun zoektocht naar nieuwe vormen met boeiende resultaten kwamen.
Limburgs Museum
(recht tegenover het NS-station)
Keulsepoort 5
59121 BX Venlo
