De schaduwwaarheid van Hugo Thomassen
Geen toevalshots voor fotograaf Hugo Thomassen. Zijn composities zijn geconstrueerd. Thomassen schiet niet, maar creëert beelden. Hij opereert als een scenograaf en schildert met licht. Op alle locaties waar hij ter wereld ook werkt, zet hij de omstandigheden naar zijn hand. In zijn beelden gebeurt iets, zelfs in hun meest intieme verstilling. Hugo Thomassen (1972) regisseert de setting.
Hugo Thomassen werkt na zijn afstuderen aan de Maastrichtse kunstacademie voor diverse nationale en internationale magazines en opdrachtgevers. Terugkerende thema’s in zijn werk zijn mode, portretfotografie, beeldende kunst en muziek. Binnen Chapeau Magazine drukt de fotografie van Thomassen een stempel op een aantal beeldbepalende onderwerpen. Ook zijn autonome werk speelt zich de laatste jaren steeds beter in de kijker.
Eerder dit jaar is er vanuit het ECC -European Cultural Centre een serie foto’s geselecteerd die tijdens de Biënnale van Venetië te zien zijn in het Palazzo Mora. Het gekozen thema betreft personal structures/ reflections. Met drie werken uit zijn flessenserie Shapes of Significance is Thomassen op een prominente plek aanwezig tijdens de hele expositieperiode van 23 april tot en met 27 november. Op het gebied van de beeldende kunsten is de Biënnale van Venetië onbetwist de meest prestigieuze internationale kunstmanifestatie. Deze tweejaarlijkse expositie beleeft dit jaar haar 59ste editie en geldt met 213 kunstenaars uit 58 landen als een graadmeter voor de stand van zaken in de kunstscene.
In zijn zoektocht naar schaduw vindt Hugo Thomassen het licht. Niet de lichtval is bepalend, maar de schaduwwerking. Neem de serie Shapes of Significance. De flessen zijn wat ze zijn. Onwillekeurig roepen ze echter associaties op. Kijken we naar een nachtelijk stadsdecor met gestalten? Zien we een toevallige ontmoeting, een bevroren moment of enkel een bevallige compositie met een of meerdere flessen in de hoofdrol? De fles als gedaante. Feit is dat het beeld minutieus is geconstrueerd. De associaties mogen dan toevalligheid suggereren, de compositie zelf geeft hiertoe geen enkele aanleiding. Die is laag op laag opgebouwd. Monnikenwerk. Ze is rijk in haar spaarzaamheid. Niets is te veel. Elke lijn moet er zijn. Met weinig is het veelzeggend.
Onverhoeds laat het werk je de leegte in tuimelen – mij althans. De leegte waarin geen tijd aanwezig is en waarin de stilte oorverdovend heerst. Compositorisch heb je geen houvast in plaats en tijd. Dus vaar je op je gevoel en maak je zelf een verhaal. Of je ondergaat het meditatief. Wat voel ik? Is het verlatenheid, grondeloze eenzaamheid? Of ervaar ik stilte, licht en intimiteit? De beeltenis is poëtisch, verstild, weemoedig en tegelijk harmonisch. Geruststelling spreekt uit de strenge ordening. Toeval is uitgesloten.
De betekenis van het werk schuilt in de orde die eruit spreekt. Het lijnenspel van licht en schaduw wordt nooit een labyrint, maar eerder een wegwijzer, het juiste spoor. Geruststellend doch beslist niet gedachteloos werkt de foto op mij. Ik dwaal erdoor af in mezelf, mijn eigen perspectief bepalend. Het werk plaatst me buiten de tijd. Nergens vind ik een aanknopingspunt met een herinnering, iets waar fotografie van oudsher juist heel goed in is. Het beeld is nieuw, terwijl ik toch een schim meen te zien uit de kunstgeschiedenis waarin Giorgio de Chirico, Morandi en ook Night Shadows van Edward Hopper subtiel doorschemert.
De foto reduceert de fles tot pure vorm. Je ziet de essentie van een fles. Een idee. Is het de waarheid die we zien, de werkelijkheid of kijken we naar schaduwen, naar afgeleide vormen? Thomassen speelt hiermee. Is het één foto of is dit een beeld dat samengesteld is uit diverse beelden, meerdere shots? In zekere zin lijkt de foto zijn platheid op papier te willen ontstijgen.
Fotograferend tast Hugo Thomassen de wereld af. Hij legt in chaos een orde bloot of weet juist in de ordening een gebeurtenis te herbergen. Hij is de regisseur van een beeldverhaal. Zijn werk is narratief zonder woorden. Spannend zonder dat er iets plaatsgrijpt. Een ode aan de leegte, de stilte, de vorm. De fles als drager van betekenis.
Alles gegoten in een taal die je niet noodzakelijkerwijs hoeft te begrijpen, maar die je wel voelt. Hij vindt schoonheid in de samenstelling van dingen, objecten. Een fles is inderdaad alleen maar een fles, maar in een compositie en in samenhang met andere flessen ontstaat onwillekeurig een verhaal. Thomassen geeft die compositie licht en schaduw; nuances. In het beeld brengt hij geen hiërarchie aan. De achtergrond, de restvorm, is even belangrijk als de fles. Het werk is zo gecomprimeerd dat er geen bijzaken bestaan. Licht en schaduw zijn even belangrijk, ze hebben elkaar nodig.
Hugo Thomassen voorziet de flessen van een context. Het is aan de beschouwer om er een verhaal van te maken. Of niet, natuurlijk. Want voor de een is het een bekoorlijk beeld, voor de ander een verhaal over het zijn en de schijn.
