Onderzoek naar mentale belastbaarheid

Maastricht UMC+-medewerkers in coronatijden

Nu ons land door corona in een collectieve stress verkeert en met name de medische sector het zwaar te verduren heeft, staan de mentale belastbaarheid en weerbaarheid zwaar onder druk. Als iemand weet wat aanhoudende stress met een mens doet, dan is het wel Bart Rutten, hoofd van de afdeling psychiatrie van het Maastricht UMC+. Hij verricht al jaren onderzoek naar posttraumatische stressstoornissen (PTSS), onder andere onder uitgezonden militairen naar Afghanistan.

,,Net als militairen in vijandig gebied liggen veel zorgmedewerkers momenteel in the line of fire. Dat vergt veel, soms te veel. De geestelijke belastbaarheid is bij ieder mens begrensd. En zeker als je een dergelijke crisis met veel slachtoffers, verdriet en ongekend zware werkbelasting hebt moeten doorstaan. Deze bizarre situatie heeft zeker zijn weerslag op de zorgmedewerkers en specialisten in het Maastricht UMC+. We doen op dit moment onderzoek naar het mentale welbevinden van onze medewerkers. We zijn nog volop bezig maar zien nu al dat de verpleegkundigen het meest voor hun kiezen krijgen.”We spreken prof. dr. Bart Rutten op een locatie van de universitaire vakgroep Psychiatrie en Neuropsychologie in Maastricht. Ook ontmoeten we daar dr. Simone Verhagen. Zij is zowel als psycholoog bij Mondriaan werkzaam als onderzoeker bij de afdeling Psychiatrie en Neuropsychologie van de Universiteit Maastricht. Zij trekken samen op in dit onderzoek. ,,We bieden ook psychische ondersteuning aan zorgmedewerkers”, stelt Bart Rutten.

Stressniveaus

Hij vervolgt: ,,Een organisatie als het Maastricht UMC+ is zeer te prijzen omdat ze oog heeft voor de psychologische en zingevende aspecten die binnen de organisatie een rol spelen. Los van die vraaggerichte hulp bieden we ook een app aan die we speciaal hebben ontwikkeld om stressniveaus in kaart te brengen. Die is eind april gelanceerd. In feite is het een nieuwe versie op basis van een reeds bestaande, interactieve app, de PsyMate™. Dit instrument registreert ervaringen en geeft inzicht in patronen van kwetsbaarheid en weerbaarheid. De app is gedownload door een paar honderd medewerkers in de maanden mei en juni, een periode met zeer hoge belasting.” Simone Verhagen vult aan: ,,De app werkt op drie manieren. Het geeft inzicht in de aard van de klachten, zodat medewerkers leren hun stress-signalen herkennen, er worden mogelijkheden geboden om direct psychosociale hulp te krijgen en tenslotte dient het als een soort ideeënbox waarin medewerkers anoniem ideeën, opmerkingen en suggesties kunnen drop-pen voor de organisatie.”

Krachtbronnen

Inmiddels geven de eerste resultaten aan welke zogeheten krachtbronnen door medewerkers aangeboord kunnen worden, zoals sociale contacten, sporten, puzzelen, naar muziek luisteren. Simone Verhagen legt uit: ,,Natuurlijk ontkent niemand de ernst en de heftigheid van de coronacrisis, maar het heeft er bij sommige medewerkers ook voor gezorgd dat ze trots en voldoening door hun werk ervoeren; een positieve boost zogezegd. Ook heeft het sommige teams hechter gemaakt. Maar er waren natuurlijk ook medewerkers die bijvoorbeeld vanwege een moeilijke thuissituatie onder spanning stonden en dan ook nog eens geconfronteerd werden met deze hevige crisis. Het is goed dat we met al die data en dankzij de app snel kunnen monitoren en gerichte adviezen voor interventies kunnen geven.”

Evaluatiefase

Bart Rutten vat samen: ,,We zijn begonnen met het in kaart brengen van de krachtbronnen. Daarna hadden we contact met de medewerkers en konden we tips and tops doorgeven aan de leidinggevenden. Vervolgens zijn we nu in de evaluatiefase beland. De resultaten zullen we eind oktober presenteren.” ,,Dit onderzoek weerspiegelt hoe deze crisis is verlopen en welke gevolgen deze had en nog heeft op de psychische belastbaarheid van onze mede-werkers”, vertelt Simone Verhagen. Bart Rutten: ,,Ook doen we mee aan een breed opgezet internationaal onderzoek – HEROES – naar de impact van COVID-19 op zorgmedewerkers in meer dan dertig landen. Dat gaat over de ervaringen, de ethische dilemma’s en het psychisch welbevinden tijdens de COVID-crisis. Maastricht UMC+ ondersteunt dit onderzoek zodat we ook internationaal lering uit deze crisis kunnen trekken. Goed ook dat Jonge brein onderzoekfonds Limburg van Health Foundation Limburg ons zowel bij dit onderzoek steunt als bij het onderzoek van de PsyMate™. Hierdoor kunnen we onderzoeken breder oppakken en nieuwe methodieken beschikbaar stellen.”

Waardevolle ervaring

Beide onderzoekers zijn zich ook persoonlijk terdege bewust hoe belangrijk de krachtbronnen in iemands leven zijn. Bart Rutten werd door het werk van zijn vrouw als internist-oncoloog van het VieCuri in Venlo ook in de thuissituatie direct geconfronteerd met de dagelijkse strijd in de frontlinie van de corona-oorlog. ,,Ik weet hoe belangrijk het is om in dit soort heftige situaties af te schakelen en je rust te pakken. Dat doe ik in familiekring met vrouw, kinderen en de hond.” Simone ging midden in de crisistijd met patiënten van een open zorgafdeling wandelen in de natuur. ,,Dat was voor mij een waardevolle ervaring. Mede door eigen gebruik van de PsyMate™ ben ik me meer dan ooit gaan realiseren hoe belangrijk het is om stil te staan bij de eigen mentale gezondheid.”

Zorgpersoneel in line of fire

Wil je graag onze app testen en iets over jezelf leren? Dat kan! Download PsyMate 2 uit de App Store of Google Play Store. Meer informatie over onze basismodule vind je op www.psymate.eu.

Jonge brein onderzoekfonds Limburg steunt medisch wetenschappelijk onderzoek van het Maastricht UMC+ door fondsen te werven voor onderzoek naar neurologische en psychiatrische aandoeningen. Wilt u onze zorgmedewerkers tijdens deze coronacrisis een hart onder de riem steken en het onderzoek van het Maastricht UMC+ over de impact van COVID19 op zorgpersoneel steunen? Dat kan door een gift over te maken op rekening-nummer NL11INGB 0657526835 t.n.v. Jonge brein onderzoekfonds Limburg.nl. Of kijk op www.jongebreinonderzoekfonds.nl/doneer-online