Opleiding Zorgtechnicus

Als gevolg van bezuinigingen op de verpleeghuiszorg moeten ouderen met een beperking of een chronische ziekte vaak langer thuis blijven wonen. Technische aanpassingen in de woning of zorg op afstand kunnen helpen dit mogelijk te maken. Maar technische voorzieningen moeten vaak op maat worden gemaakt. Bovendien zijn er mensen nodig die ze onderhouden. In Heerlen en Roermond kan sinds een paar jaar de gespecialiseerde opleiding Zorgtechnicus worden gevolgd. Chapeau sprak met een paar enthousiaste leerlingen. En met hun leraar.

,,Liever LEGO dan Barbies”, klinkt het resoluut. Een van de twee vrouwelijke leerlingen van de opleiding Zorgtechnicus die komen vertellen wat hun drijft, reageert gevat op een terloopse opmerking van de verslaggever dat het op deze school kennelijk is toegestaan om tijdens de lessen met (technisch) LEGO te spelen. Daarmee is de toon gezet, want even later zal ook haar klasgenootje met de bekentenis komen dat  de belangstelling voor techniek er al inzit sinds haar prilste kindertijd. ,,Ik deed niets liever dan de hoofden van de Barbies van mijn zus af trekken. Als ze dan begon te huilen, ging ik lekker zitten spelen met de DUPLO.”

Spontaan
We bevinden ons in een van de klaslokalen van het vroegere MTS-gebouw aan de Schandelermolenweg in Heerlen, waar tegenwoordig het Techniekcollege van het Arcus College en Leeuwenborgh Opleidingen is ondergebracht. Op een stellage midden in de ruimte staan allerlei apparaten opgesteld. Ertussen liggen werkstukken van leerlingen: vernuftige apparaatjes met ingewikkelde schakelingen waaraan soms weken is gesleuteld. Het zijn de praktisch uitgewerkte antwoorden op ‘technische’ zorgvragen zoals die zijn geformuleerd door een van de docenten. Soms ook komt een leerling met een vinding waarvoor in een later stadium een (theoretische) bestemming wordt gezocht.

Snijvlak
Zorgtechnicus (een samenwerking tussen Gilde Opleidingen, Leeuwenborgh en Arcus) is een vierjarige mbo-opleiding op niveau 4. Dat laatste houdt in dat leerlingen na het behalen van hun diploma in staat zijn zelfstandig specialistische, uitvoerende taken te  verrichten. Niveau 4 is tevens het hoogste niveau dat in het mbo kan worden gevolgd. Het geeft vaak aanleiding tot doorstroming naar het hbo, maar echt nodig is dat niet. Zeker niet in dit geval.

Wie de opleiding Zorgtechnicus heeft afgerond – de eerste lichting doet volgend jaar eindexamen – is zo goed als zeker van een baan: de markt staat te trappelen om goed opgeleide zorgtechnici en de behoefte daaraan wordt alleen maar groter. Stages worden gelopen bij de partners in het project, waaronder bijvoorbeeld Sevagram, Medireva en Adelante. Bedrijven die gespecialiseerd zijn in apparatuur die het leven op oudere leeftijd draaglijker kunnen maken, staan eveneens te springen. Het aantal ouderen neemt toe en daarmee ook het aantal orders. 

Analyserend
Dennis Defauwes (18) uit Geleen, Kelsey von Lümich (17) uit Gulpen en Linda Marin (18) uit Born – allen tweedejaars – vinden het leuk om in de praktijk te werken, maar genieten tegelijkertijd van de vele dingen die ze op school leren. Ze maken deel uit van een generatie voor wie ‘smart living’ de gewoonste zaak van de wereld is. Ze zijn opvallend goed ontwikkeld en formuleren niet alleen zorgvuldig, maar ook analyserend. ,,Dat laatste is heel essentieel”, zegt docent Pascal Gielen. ,,Wij dagen onze leerlingen uit.

om na te denken, om zelf met oplossingen te komen, want dat moeten ze straks ook. Dat betekent dat ze zelf op zoek moeten naar de juiste schakelingen. Met behulp van internet kom je een heel eind. Programmeren doen ze vanaf hun laptop.”

Medische kennis
Het saamhorigheidsgevoel onder de leerlingen is groot. ,,Ze komen overal vandaan kennen elkaar niet en zijn zoekende. Maar een ding hebben ze met elkaar gemeen: ze houden van techniek en zijn geïnteresseerd in zorg.”

Het vakkenpakket zit behoorlijk stevig in elkaar. Behalve dat ze technisch onderlegd zijn, wordt van Dennis, Kelsey en Linda verwacht dat ze na hun opleiding sociaalvaardig zijn en beschikken over een degelijke medische basiskennis. Mede daarom staan er vakken als anatomie en fysiologie op het programma, legt Gielen uit. ,,Soms is het nodig om met artsen, verpleegkundig personeel of specialisten te kunnen overleggen. Ook bij het ontwerpen of installeren van apparatuur dien je rekening te houden met de specifieke noden van een patiënt of bewoner. Daarnaast kan enig begrip van een ziektebeeld in bepaalde situaties goed van pas komen.”

Verlichten
De verwarming bedienen op afstand, de jaloezieën open en dicht doen zonder uit je bed te komen en het bedienen van de lichtinstallatie in je huis door middel van een kastje. Kleine dingen, die mensen met een beperking langer thuishouden, maar ook zaken die het dagelijks leven van ouderen behoorlijk kunnen verlichten.

De opleiding – een kwart tot een derde van de leerlingen is meisje – ligt op het snijvlak tussen twee disciplines: het harde van de techniek en het zachte van de zorg. Goed met mensen kunnen omgaan en je kunnen inleven in hun situaties, is een voorwaarde om te kunnen slagen.

Sociaal vaardig
De opleiding staat open voor jongeren die geen moeite hebben met wis- en natuurkunde, en tegelijkertijd beschikken over de nodige sociale vaardigheden. ,,Soms krijg je te maken met familieleden die iets willen of met artsen die op een andere manier tegen zaken aankijken. Dan moet je daarover in gesprek kunnen gaan en desnoods een arts of een familielid ervan kunnen overtuigen dat een bepaalde aanpak in technisch opzicht wellicht beter is”, zegt Kelsey.

Soms kan het ook gebeuren dat iemand die je met de allerbeste bedoelingen wilt helpen kwaad wordt als iets niet meteen functioneert zoals het zou moeten, weet Linda. ,,Ik zo’n geval moet je rustig blijven en begrip kunnen opbrengen voor degene die plotseling met iets nieuws geconfronteerd wordt. Soms weten ze er niet meteen mee om te gaan. Dat kan leiden tot paniek en frustraties. Wat niet zo vreemd is, want iemand is soms heel erg afhankelijk van een apparaatje.”

Alle drie vinden ze het leuk om mensen te helpen, maar in de verpleging zelf zouden ze nooit willen werken, zo geven ze aan. ,,Het is zwaar en niet altijd even gemakkelijk”, weet Dennis, die van huis uit het nodige meekrijgt omdat zijn moeder in de verpleging werkzaam is. ,,Maar op deze manier dragen we toch iets bij.”

Kijk voor meer informatie op www.zorgtechnicus.nu