Kunst in Vrede
Al wandelend in het MECC terwijl de opbouw van de kunstbeurs TEFAF Maastricht in volle gang is, schieten mij een aantal tegenstellingen te binnen.
De afgelopen dagen stonden de media vol van de historische kunstschatten in Syrië en Irak, die doelbewust vernietigd worden door de woestelingen van IS. En op TEFAF betaal je vermogens om bijvoorbeeld gelijkwaardige cultuurschatten aan te kunnen schaffen.
Volgens de vechters van IS moet de kunst- en cultuur uit de oude tijd vernietigd worden, omdat ze niet ‘rein’ zijn volgens hun extreme opvattingen van de islam. Daarmee geven deze strijders er andermaal blijk van geen enkele vorm van respect te kennen. Niet voor mensenlevens en niet voor kunst. En ook dat ze zelf wel erg onderontwikkeld zijn. Bij uitstek is kunst een teken van vrede, een teken van schoonheid.
Gelijkertijd doemen er berichten op dat ze niet alle eeuwenoude kunst vernietigen, in een aantal gevallen zouden ze via tussenhandelaren miljoenen dollars hebben opgestreken voor wat ze uit de musea en archeologische vindplaatsen gestolen hebben.
Als het grote geld in het geding is, dan willen ook in het kalifaat de principes wel eens smelten. En ondanks alle internationale afspraken om de handel zuiver te houden, zou het me niet verbazen als dit soort gestolen kunst vroeg of laat een keer opduikt op een veiling of kunstbeurs. Dat soort wegen zijn tamelijk ondoorgrondelijk.
Dat is nog altijd beter dan het simpelweg vernietigen van zulk waardevol erfgoed, hetgeen maar weer eens de barbaarsheid van dit terreurleger aangeeft.
De mens is tot de gruwelijkste daden in staat, en gelijkertijd tot het creëren van het allermooiste, het meest verhevene. Dat laatste zie je dan op TEFAF. Voor mij is het niet alleen een plezier om daar elke dag te vertoeven, het is ook een soort troost voor alle ellende die de mens veroorzaakt. Kennelijk zijn we ook tot hele mooie dingen in staat.
Natuurlijk, alles wat er op de beurs staat en hangt, is te koop. De reden waarom sommige puristen wegblijven van een dergelijke beurs, want geld is in hun ogen vies en kapitalistisch. Merkwaardig, want juist in de tijd van de oude meesters was kunst een ambacht, een manier om de kost te verdienen. Mannen als Rembrandt en Frans Hals werkten vaak in opdracht en in ieder geval vingen ze geld voor hun werk. Dat ze zich nooit zullen hebben kunnen voorstellen, dat hun werk nu enorme vermogens waard zijn, dat is een ander verhaal, maar nagenoeg alle kunst is niet alleen gemaakt vanwege de schoonheid, maar ook vanwege de waarde die het opbrengt. Het bracht brood op de plank. En wie wel naar een museum gaat maar niet naar een kunstbeurs, omdat de kunst in een museum niet te koop is, die moet zich bedenken dat die musea de kunst zelf ook voor vaak veel geld hebben aangeschaft. Waar? Nou, bijvoorbeeld op TEFAF. Want de directies van zowat alle belangrijke musea uit heel de wereld zijn de komende dagen in Maastricht te vinden. Wees welkom.
Zolang ze het maar mooi conserveren en aan het publiek tonen, en zeker niet in stukken hakken, heb ik er geen probleem mee.
Jo Cortenraedt
