De daders en de uitleg

Na nog een hele week van onzekerheid over de gezondheidstoestand van Yoeran Meertens, de 19-jarige jongen uit Mechelen die vorige week in elkaar geslagen werd in Gulpen en sindsdien in coma ligt, zijn we inmiddels heel wat analyses verder over hoe zoiets kan gebeuren in onze maatschappij.

In Dagblad De Limburger doet Johan van de Beek een goede poging om dieper te graven en hij komt uit op een gebrek aan sociale cohesie in de samenleving. Dat zal zeker het geval zijn. Normvervaging, zo zou je het ook kunnen noemen. Blijkbaar zijn bij een grote groep jongeren, en dat zijn inderdaad niet alleen de standaard probleemjongeren, de morele grenzen opgerekt en zelfs nagenoeg verdwenen.

Ze hebben niet meer geleerd wat wel en niet kan. Niet van thuis, niet van school, niet van de vereniging, niet van het werk, laat staan van de kerk. We zijn aanbeland in een tijdperk van alles moet kunnen.

Dat de jongeren in de jaren zestig en zeventig in opstand kwamen tegen de al te strenge en conservatieve spelregels, was op zich een welkome ontwikkeling. Taboes op bijvoorbeeld seksualiteit werden doorbroken en vrouwen kregen eindelijk het recht op zelfbeschikking. Dat laatste is overigens in allochtone kringen in Nederland nog altijd vrij zeldzaam.

We mochten de haren laten groeien, we konden ons kritisch uitlaten over de maatschappij en de politiek. Niet alles werd meer voor zoete koek geslikt. En je werd ook niet langer met de nek aangekeken, als je propaganda maakte voor een andere politieke partij dan de KVP, de Katholieke Volkspartij. De pastoor hoefde niet meer langs te komen om het gezin, dat toch al de dubbeltjes bij elkaar te rapen, aan te sporen om nòg meer kinderen te nemen. Een soort van bevrijding was het wel, velen waren er blij mee, en terecht.

Maar we zijn wel doorgeslagen. Het was niet de bedoeling om respect voor anderen ook op te offeren. Of om de kwaliteit van het onderwijs naar beneden te halen. Een stickie was voor een aantal jongeren dan weliswaar een teken van bevrijding, maar dan toch meer als symbool van love and peace. Niet als een lucratieve handel voor de onderwereld. Het was ook niet de bedoeling dat hele discotheken vol onder de pillen en poeders zouden gaan zitten, met spul waar niemand de uitwerking precies van kan voorspellen.

Het was ook niet het idee dat de ouders hun kinderen niet meer zouden opvoeden. Natuurlijk kun je je geweldig amuseren met je kinderen, maar af en toe hebben ze toch een kompas nodig. Maar als je die als ouder al niet meer in het vizier hebt of er niet zoveel belang aan hecht, hoe moeten de kinderen die dan hanteren?

Jongeren die geen remmen meer voelen, gaan door het lint. Met drank, met pillen, met geweld. En mogelijk ook met seks, waarbij de tederheid en het respect worden ingeruild voor stoere prestaties, zonder genegenheid. De tederheid hebben ze misschien niet meegekregen en dan kunnen ze die dus ook niet overbrengen.

De motorclubs in Nederland zijn beledigd, zo lees ik. ‘We worden allemaal over één kam geschreven, terwijl we gewoon een rondje willen rijden’.  Natuurlijk, niet al die macho-motorrijders zijn criminelen. Maar er zitten er wel verrekte veel tussen, ook al beweren hun goedbetaalde advocaten anders. Handel in drugs en vrouwen, geweld, afpersing, het is business as usual  bij de meest bekende motorclubs.  Van moraal hebben ze daar nog nooit gehoord.

Ik hoorde van de week nogal wat mensen zeggen: ‘Je zult maar de ouders zijn van Yoeran Meertens, maar ook van de daders.’  Jawel, maar dan zie ik toch een groot verschil. De ouders van Yoeran zitten in angst en beven of hun kind het gaat halen of niet.

De ouders van de daders zitten ook in zak en as. Maar is hun belangrijkste vraag ook of Yoeran het gaat redden, of dat hun kinderen er zo goed mogelijk, dus met weinig of geen straf onderuit komen?

De eerste argumenten om de schuldvraag af te zwakken, zijn al op tafel gelegd:  ze hadden gedronken en  het slachtoffer was ‘ongelukkig’ met zijn hoofd op een vensterbank terechtgekomen.  Maar daar heb je als slachtoffer helemaal niks aan. De daders hebben gewoon grof geweld gebruikt, die vensterbank zat er al langer.

Feit is dat die agressieve knapen  geen grenzen kenden. En mogelijk dus ook niet geleerd hebben. Dat is de kern van het huidige probleem.

Jo Cortenraedt