Cartoon Hiddema
De kranten zijn zeer verbaasd over de uitspraak van de rechter in Maastricht dat tekenaar Ruben Oppenheimer zijn cartoon over advocaat Theo Hiddema moet rectificeren. Want, ‘we leven toch in een land van persvrijheid?’
Gezien mijn beroep behoor ik uiteraard tot de categorie die de persvrijheid een heel groot goed vindt. In veel landen waar die persvrijheid er niet is – en dat zijn er nogal wat – daar heerst veelal misère. Vooral dictators, geestelijken en andere machthebbers hebben dan vrij spel.
Toch ben ik niet helemaal verbaasd over de uitspraak. Want ik vind ondanks het heilige principe van de persvrijheid, dat niet alles gezegd en geschreven mag worden. Het wordt soms onbetamelijk, mensen worden vaak bewust beschadigd door media. Daar zou ik vele voorbeelden van kunnen geven, maar dat is in dit stuk nu even niet de essentie. Cartoons kunnen vaak heel treffend zijn. En dat is mooi, ook al is het voor de persoon in kwestie niet altijd even plezierig.
Maar in dit geval ging het niet om de cartoon op zich, maar om de tekst erbij: ‘louche advocaat’. En Hiddema zegt heel simpel: ‘ik ben niet louche’. De tekenaar in kwestie velt hier duidelijk een oordeel met woorden, hij vindt waarschijnlijk dat Hiddema inderdaad louche is. En Ruben Oppenheimer is iemand met een bepaalde mening, zit qua gedachten in een bepaalde hoek. Dat is op zich prima. Dat is niet alleen de persvrijheid, het is ook nog de algemene vrijheid van meningsuiting. Maar de tekenaar speelt wel duidelijk voor eigen rechter. Dat blijkt ook uit zijn toelichting dat Hiddema de advocatuur ‘beschadigt’. Nou, ik hoor juist van niet de minste rechters dat zij in ieder geval respect hebben voor deze strafpleiter vanwege zijn kennis, argumentatie en taalgebruik. Onder meer oud-rechtbankpresident Wortmann zei dat onlangs nog in onze microfoon. Die heeft in deze meer gezag dat Oppenheimer.
In ieder geval, ‘louche’ betekent in feite dat je een oplichter bent. Dat is nogal een zware aanklacht. En als dat als feitelijke mededeling wordt afgedrukt, zelfs boven een cartoon, dan kan dat wel degelijk als schadelijk ondervonden worden door ‘het slachtoffer’. Nu hoeven we de Maastrichtse strafpleiter niet zielig te vinden. Hij zit goed in het pak, heeft twee mooie panden in Maastricht en Amsterdam, en een bloeiende praktijk. Mede doordat hij de pers goed weet te bespelen, als hij weer eens een spraakmakende zaak heeft met een of andere boef. Want strafpleiters hebben nu eenmaal niet de plezierigste gasten in hun praktijk. Doorgaans zijn het mannen en vrouwen die verdacht worden van onaangename dingen zoals moord, diefstal, verduistering, oplichting, drugshandel enzovoorts.
Vaak zitten ze wel goed bij kas, dat is dan weer het voordeel van de strafpleiter die zodoende zijn uren kan schrijven en declareren.
En de opmerking van Hiddema dat die cartoon een vorm van broodroof zou zijn, omdat hij daardoor mogelijk minder zaken en cliënten zou krijgen, och, dat zal allemaal wel meevallen. Een tikje overdrijving, daar is deze advocaat niet vies van. Hij weet het spel te spelen.
Maar toch, ik vind inderdaad wel dat als iemand in de media over je beweert dat je louche bent, terwijl daar feitelijk geen enkele aanwijzing voor bestaat, dan ga je over een bepaalde grens. Nu is het in Nederland ‘bon ton’ geworden om elkaar voor rotte vis uit te schelden. Wat dat betreft heeft onze beschaving de laatste decennia heel wat moeten inleveren.
Maar het gaat soms te ver, niet in deze maar ook in andere kwesties. Iets meer respect, ook vanuit de media, zou ik niet verkeerd vinden. Sterker nog, de verruwing in de media heeft ook een effect op de maatschappij. In die zin zouden journalisten ook een bepaalde verantwoordelijkheid moeten voelen.
Hoe dan ook, die rectificatie vind ik dus wél begrijpelijk. En ook dat een schadevergoeding van 15.000 euro niet is toegewezen. Het gaat meer om het signaal dat niet alles kan, niet om de daadwerkelijke schade.
Ruben Oppenheimer gaat, met steun van de Nederlandse Vereniging van Journalisten in hoger beroep. Is uiteraard zijn goed recht en het vervolg kan nog interessant worden. Hij kondigt zelfs aan mogelijk door te gaan tot aan het Europees Hof. Het commentaar dat de cartoonist daarbij geeft, toont enige valsheid en zuurheid: ‘Ik weet niet of Hiddema überhaupt nog in leven is als dat vonnis wordt uitgesproken, maar ik in ieder geval wel.’ Een niet erg doordachte opmerking. En Hiddema kan sowieso niet tegen zurige mensen.
Jo Cortenraedt
