Bas Schoonderwoerd

Als iemand de culturele Werdegang van de regio Parkstad belichaamt dan is het wel de onvermoeibare theaterdirecteur Bas Schoonderwoerd. Vanaf oktober 1994 zwaait de uit Haastrecht afkomstige Schoonderwoerd de scepter in de Parkstad Limburg Theaters. Na Gouda, Cuijk en Tiel wachtte hem de zwaarst denkbare opgave om van twee zieltogende theaters één gezonde organisatie te maken. De regio verkeerde sociaal-economisch in zwaar weer. Kunst en cultuur hadden het zwaar te voorduren gehad.. Drugsproblematiek en algehele lusteloosheid teisterden Heerlen en Kerkrade. Bas Schoonderwoerd pakte de handschoen op. Hij hield onmiddellijk van de stad, het huidige Parkstad, en dat is onverminderd zo gebleven. Parkstad heeft, dankzij mensen als Bas Schoonderwoerd een nieuwe toekomst gekregen. De regio veerde op en maakt een culturele lente door. De zieke man van Nederland werd op cultureel gebied een koploper. Zijn inspanningen zijn daarbij niet onopgemerkt gebleven. ,,Ik mag dankbaar de oogst ophalen van jarenlange vasthoudendheid, geloof in het Euregionale krachtenveld en niet in de laatste plaats: de liefde voor de podiumkunsten. Dat heb ik uiteraard niet alleen uitgedragen en gerealiseerd, maar met een minstens even bevlogen team, grote en continue politieke ondersteuning en dankzij een groot en ‘hongerig’ publiek. Dit theaterbedrijf is het bewijs dat cultuur een regio de vleugels geeft om ambitieus en zelfverzekerd boven zichzelf uit te stijgen.”

Bas Schoonderwoerd is geen man die je spreekt in het voorbijgaan. Hij is bezeten van zijn werk. Bezield, zou je hem kunnen noemen. Een gastheer van de verbeelding die in het theater elke avond weer wordt gevierd. Met Schoonderwoerd praten is ondergedompeld raken in zijn bevlogenheid. Maar het is ook telkens weer een lesje met de voeten op de grond staan. Hij weet waar hij vandaan komt. Wat Bas Schoonderwoerd echter bijzonder maakt, is dat hij ook weet waar het met zijn organisatie naartoe gaat. ,,We komen van ver, we hebben het tij weten te keren in Parkstad. We zijn er nog lang niet, maar we hebben wel ervoor gezorgd dat de geest van het culturele optimisme die hier neerdaalde niet is overgewaaid. De organisatie is gegroeid en heeft mede zorggedragen voor de vruchtbare culturele humuslaag die nu in Parkstad ligt. We kunnen onze kwaliteit nog verder uitbouwen.”

Kerkrade, cultuurcluster
Ambitie kan de theaterdirecteur allerminst worden ontzegd. Over pensioen denkt hij niet na, er altijd weer een volgend seizoen waarin zich de magie van het theater moet ontvouwen. ,,Plannen maken en nadenken over de aard en het wezen van het theater in de samenleving geeft ons, samen met een originele programmering, bestaansrecht. Een theater verhoudt zich idealiter tot de samenleving en het gebied waarin het is gesitueerd. Wijk en wereld vloeien hier samen. We zijn een plek, een warme woonkamer, waarin ons stof tot reflectie, amusement of ontroering wordt geboden. Zo’n plek moet je koesteren. En dat gebeurt ook. De bezoekersaantallen liegen niet.”

In Kerkrade wordt eind van het jaar een nieuw theater, een cultuurcluster, geopend. Het theater zal het slotstuk zijn van een grootscheeps nieuw centrumplan. De stad krijgt een nieuw aangezicht. ,,Ik ben erg optimistisch over het cultuurcluster in Kerkrade. Het wordt een plek voor betekenisvolle ontmoetingen. De architect Aat Vos spreekt in dit verband van een third place, een locatie waar je graag bent en die tussen thuis en werk in zit. Eigenlijk is dat wat theater in zijn wezen ook echt is: het is een tussen-plek, die ergens gesitueerd is tussen de geborgenheid van het thuisfront, de realiteit van het werk en de verbeelding in. Ik verheug me om in die aansprekende omgeving aan de slag te gaan. Het is de bedoeling dat er ontmoetingen plaatsvinden tussen theatermakers en het publiek. Het wordt rauw, puur en uitdagend. We gaan er  lezingen en interviews met muzikanten programmeren. De belevingswerelden van het publiek en kunstenaar brengen we dichter tot elkaar. Dat levert met zekerheid interessante bijeenkomsten op. Toine Sporken gaat in Kerkrade, net als in Heerlen, zijn Luistervinken inwijden in de wereld van de klassieke muziek. Dat zijn steeds inspirerende sessies. Buiten cabaret en comedy, dans en toneel, is er ook ruimte om de plaatselijke cultuur een rol te geven.”

Over grenzen heen
Over de grens kijken zit in de natuur van Bas Schoonderwoerd. Met schrit_tmacher heeft hij samen met Rick Takvorian (Aken) de bakens van de dans verzet. Heerlen telt mee. Maar ook in andere disciplines kijkt hij over de grenzen van zijn eigen theaters heen. ,,Ik zoek altijd naar vruchtbare allianties. Neem de theateralliantie die de zes grootste theaters van Nederland hebben gevormd. Wij zitten daar ook in en kunnen hierdoor kwaliteitsstukken van het hoogste niveau naar de regio brengen. Dat betreft veelal musicals zoals Fiddler on the Roof dat hier te zien zal zijn. We kunnen onze ambities in goede samenwerkingen nóg beter wegzetten. Maar ook in de samenwerking binnen Tripool: Maastricht, Sittard-Geleen en Heerlen zien we veel potentie. We moeten elkaar niet beconcurreren en alles overal willen programmeren. Aanvullen op elkaar zoals ook in Kerkrade en in Heerlen succesvol is gelukt. Het is zaak dat we onze krachten goed inzetten zodat de bevolking er ook daadwerkelijk iets aan heeft. De Tripool de culturele evenknie van de Randstad wordt. Dit is de methode om ons te handhaven, krachten te bundelen en ons sterk Euregionaal te profileren.”

,,Ook hebben we de culturele kaalslag, die er ontegenzeglijk heeft plaatsgevonden, het hoofd weten te bieden door met een aantal collega’s op zoek te gaan naar goede Oost-Europese operagezelschappen. Dit seizoen zullen de Pique Dame van Tsjaikovski en Puccini’s Turandot door zo’n topgezelschappen als de Opera van Odessa hier te zien zijn. Unieke voorstellingen die uitgevoerd worden zonder artistieke concessies te doen, groots gemonteerd en uiterst fijnzinnig gemaakt en muzikaal formidabel vorm gegeven. We bedienen in de voorstellingen alle schaalniveaus. Van grote symfonieorkesten, neem BBC Scottish Symphony Orchestra tot artists in residence, zoals de pianist Hannes Minnaar. Kamermuziek én opera. Moderne dans èn klassiek ballet. Musical en liedrecitals. De gebroeders Jussen komen langs met een zinderende Carmina Burana. Ook onze serie Top Klassiek biedt weer veel moois. Het Concertgebouworkest weet ons inmiddels goed te vinden. Ze voelen zich hier thuis. Maar ook alle grote cabaretiers en popmuziek zullen in Parkstad weer een podium vinden. Dit wordt weer een spannend seizoen.”