Wijnliefhebbers aller landen: verenigt u!
Het lijkt nog erg ver weg, maar toch leeft ergens in mij de vrees dat het er ook in Nederland uiteindelijk van gaat komen: angstaanjagende vermeldingen en afbeeldingen op flessen bier, wijn en sterke drank, bedoeld om consumenten ervan te weerhouden van tijd tot tijd het glas te heffen en ze ervan bewust te maken dat alcohol, zelfs in geringe mate, schadelijk voor je is.
Nu de Europese Unie Ierland – een land waarin ze volkomen terecht prat gaan op de prachtige whiskeys die er worden gemaakt – toestemming heeft gegeven om de afschrikwekkende ‘flessenpost’ per omgaande in te voeren, duurt het vermoedelijk niet lang voordat ook in andere landen de discussie oplaait. ‘De consumptie van alcohol veroorzaakt leverziekten’, is een voorbeeld van een zo’n betuttelende tekst, waarmee de eigentijdse puriteinen ons het glas uit de hand willen slaan. Of: ‘alcohol en dodelijke vormen van kanker staan in directe relatie tot elkaar’.
Wat me in hoge mate stoort aan dergelijke open deuren, is dat de context ontbreekt. De inderdaad confronterende zinnetjes zeggen niets over de hoeveelheden die je moet consumeren om in serieuze mate ziek te worden van een mooie wijn, in veel gevallen een prachtig streekproduct. Een product dat zijn oorsprong vindt in prachtige gebieden met vaak een rijke historie en waar dus veel over te vertellen valt. Hetzelfde geldt voor bier. Met het overbrengen van positieve vormen van educatie – dat wijn en bier cultuurproducten zijn, waarvan je evenzeer kunt genieten als van bijvoorbeeld een bijzonder kunstwerk – kom je als je het mij vraagt veel verder.
Dat je van je brommer kunt vallen als je te veel gedronken hebt, je een oog kunt verliezen als je in zwaar benevelde toestand een rotje aansteekt en je met een stevig stuk in je kraag tijdelijk iets minder handelingsbekwaam bent als het gaat om andere leuke dingen, kan iedereen zich voorstellen. Dát er bepaalde wetenschappelijke verbanden zullen zijn tussen ‘veel’ drinken en je gezondheid, hoef je ook niemand te vertellen. Waarom dan die bevoogdende en in hoge mate irritante – want: ontsierende – teksten op een prachtig etiket? Elke dag anderhalve liter cola als begeleider van je hamburger, zal in de meeste gevallen ook niet bevorderlijk zijn voor je medische toestand. Zelfs topsporters die ogenschijnlijk fit zijn en geen druppel drinken lopen de kans op ernstige hartproblemen. Ik wil maar zeggen: je kunt niet zomaar zeggen dat alcohol – ‘maximaal één per dag en liefst niet elke dag’, luidt een welbekend stukje overheidspropaganda – niet goed voor je is.
In Italië, met een productie van zo’n 55 miljoen hectoliter per jaar en 14 miljard aan omzet ’s werelds grootste wijnproducent, stonden ze meteen op hun achterste benen na het bekend worden van de plannen van de Ierse overheid. Coldiretti, de grootste landbouworganisatie in het favoriete vakantieland van velen, slingerde meteen een persbericht de wereld in. Daarin verklaarde ze het ‘geen bezwaar’ van de Europese Unie – ondanks het protest van een aantal aangesloten landen – als een directe aanval op Italië te beschouwen, meer in het bijzonder als een aanval op de Italiaanse economie en samenleving. ,,Het is volkomen ongepast om de overmatige consumptie van gedistilleerde dranken, typisch voor de noordelijke landen, gelijk te stellen aan de gematigde en bewuste consumptie van kwaliteitsproducten met een lager alcoholgehalte, zoals bier en wijn, die in Italië het embleem zijn geworden van een langzame, aandachtige levensstijl”, aldus de verklaring.
Volkomen terecht wijst Coldiretti op de gevaarlijke precedentwerking die het besluit van de Europese Unie kan hebben voor de communautaire wetgeving. Alles op één hoop gooien – door het voortdurend te hebben over ‘alcohol’ in plaats van over waardevolle landbouwproducten – draagt niet bij aan een betere notie, maar werkt juist desinformatie in de hand. Volgens Coldiretti gaan beleidsmakers stelselmatig voorbij aan het feit dat wijn veelal een ambachtelijk product is. Een product bovendien dat afkomstig is uit een deel van de voedingssector waar honderdduizenden mensen een eerlijke boterham verdienen. ,,Daarnaast is wijn een product dat een geschiedenis van meer dan tienduizend jaar heeft – al in 4100 voor Christus werd in Sicilië wijn gedronken – en een volwaardig onderdeel is van het mediterrane dieet.”
Fijn dat de Italianen in het geweer komen. Want als de beleidsmakers hier te lande niet worden afgeremd, gaan ze nog een paar flinke stappen verder en hebben we binnen de kortste keren te kampen met een situatie die vergelijkbaar is met de afschrikwekkende afbeeldingen op pakjes sigaretten.
Het Nederlandse Trimbos-instituut, officieel een ‘wetenschappelijk instituut’, maar op de keper beschouwd een propagandamachine van de Nederlandse overheid, houdt tientallen mensen aan het werk door volstrekt eenzijdig te hameren op het gevaar van ‘alcohol’. Hun adviezen aan het Nederlandse kabinet met betrekking tot gezondheidsinformatie op bijvoorbeeld wijnetiketten liegen er dan ook niet om. ,,De zichtbaarheid van productinformatie en gezondheidsinformatie en -waarschuwingen op etiketten van alcoholhoudende dranken is belangrijk. Specifiek voor gezondheidsinformatie en – waarschuwingen geldt dat de boodschappen opvallend, gevarieerd en grafisch weergegeven dienen te worden, zodat ze door consumenten opgemerkt, begrepen en herinnerd worden”, luidt de onverholen en drammerige boodschap, die precies weergeeft wat ons te wachten staat.
Kan het nog betuttelender? Ik kan me nauwelijks voorstellen dat er bij het vaak aangehaalde en gerespecteerde instituut – waarom, kun je je afvragen – ook maar iemand werkt die het verschil kan duiden tussen pakweg een Morey-Saint-Denis en een Saint- Estèphe. Laat staan dat de ‘noeste werkers’ bij dit onderzoeksbureau in staat zijn een onvergetelijke Barolo te onderscheiden van een Zuid-Afrikaanse tafelwijn uit de schappen van Albert Heijn en er nog plezier aan beleven ook. Wijnliefhebbers aller landen: verenigt u! Voor je het in de gaten hebt is het een stuk minder gezellig aan tafel.
