Culinair

FoodLab Limburg maakt de horeca weer aantrekkelijk

tekst Maarten van Laarhoven

FoodLab Limburg, het initiatief dat in 2018 is gestart om het onderwijs in de food- en hospitality-sector beter aan te laten sluiten bij de praktijk – begint zijn vruchten af te werpen. ,,De afgelopen tijd hebben we heel wat mensen op een succesvolle manier tot leermeester in de horeca kunnen scholen”, vertelt projectleider André Duijghuisen. ,,Daar zijn we erg blij mee, want we hebben deze leermeesters hard nodig om jongeren, maar ook mensen die al wat ouder zijn, te blijven motiveren om hun carrière in de gastronomie door te zetten en niet te snel op te geven. Werken in de horeca moet aantrekkelijker worden.”

Afgaande op de cijfers zou je kunnen concluderen dat het goed gaat met de Nederlandse horeca. Eind mei meldde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) dat van alle sectoren het ondernemersvertrouwen binnen de horeca het grootst is. Ondanks de hoge inflatie zit het aantal mensen dat geregeld uit eten gaat of bij zonnig weer een terrasje pakt, flink in de lift, wat uiteraard ook deels te maken heeft met de beperkingen van de afgelopen jaren.

Belemmering

Intussen is het personeel niet aan te slepen. Tijdens de coronacrisis hebben veel mensen in de sector de overstap gemaakt naar een andere branche. Begin april meldde 43 procent van de Nederlandse horecaondernemers het personeelstekort te beschouwen als de belangrijkste belemmering voor hun bedrijfsvoering, aldus het CBS.

Wie dezer door het centrum van een willekeurige stad loopt en zijn ogen goed de kost geeft, ziet dat bijna overal om personeel gevraagd wordt. Bij vrijwel alle cafés en restaurants kun je – zeker met een beetje ervaring – zo aan de slag.

Toch is het tekort aan goed geschoold binnen de horeca een probleem dat al jaren speelt. Dat heeft niet alleen te maken met het feit dat het werk vaak veeleisend en onregelmatig is, maar komt ook doordat er een frictie zit tussen waar bedrijven naar op zoek zijn en waar de opleidingen in voorzien.

Omdat het aanbod binnen het onderwijs niet goed aansloot op de behoefte binnen de praktijk, bundelden in 2018 tientallen bedrijven in de food- en hospitality-sector, de provincie en het mbo-onderwijs de krachten in het project FoodLab Limburg. Uitgangspunt was het leren in de praktijk anders in te richten, op een duurzame manier en met voldoende oog voor de toekomst. Het onderwijs persoonlijker maken en maatwerk kunnen bieden voor de 16-jarige, maar ook voor de 45-jarige. In navolging van het eerste maatwerktraject in Valkenburg, volgt volgend schooljaar Roermond. De bedoeling is dat iedereen op maat kan worden opgeleid voor een regulier erkend mbo-diploma. Maatwerk in samenwerking met het bedrijfsleven.

Het project loopt in elk geval tot 2023. Daarna wordt bekeken of het initiatief – dat na een wat moeizame opstart vanwege corona inmiddels goed op stoom gekomen is – zonder subsidie kan worden voortgezet, vertelt projectleider André Duijghuisen. ,,We zijn goed op weg, maar er is nog veel meer uit te halen. Als we maar blijven samenwerken tussen onderwijs en bedrijfsleven en op zoek gaan naar nieuwe mogelijkheden.”

Prachtig vak

Is binden en boeien en binnenhouden van talent in veel sectoren al een hele kunst; binnen de horeca is het helemaal een zware opgave, aldus Duijghuisen. Met alleen maar het verhogen van salarissen en het aanpassen van de arbeidstijden kom je er niet, zet hij uiteen. ,,Vaak wordt vergeten dat ‘de horeca’ een vak is. Een prachtig vak, goede mensen nodig hebt en niet alleen maar ‘handjes’. Mensen die zijn geschoold. Dat betekent dat er in het opleidingstraject een belangrijke rol is weggelegd voor leermeesters. Mensen met ervaring, die ook nog eens beschikken over de vaardigheden om hun kennis over te dragen. Om mensen van alle leeftijden te laten zien hoe mooi het kan zijn om binnen de horeca te werken, hebben we de leermeesters hard nodig.”

De opleiding tot erkend leermeester via FoodLab Limburg vergt een trainingsperiode van acht dagdelen. Cursisten volgen de trainingen, online en fysiek op een bedrijfslocatie. ,,Als een bedrijf geen mensen in huis heeft die het ‘diploma’ leermeester hebben gehaald, kunnen scholen er geen stagiaires of leerlingen naartoe sturen. Want het is heel nadrukkelijk de bedoeling dat toekomstige medewerkers een gedegen praktijkervaring opdoen onder begeleiding van een leermeester en niet worden gezien als goedkope arbeidskrachten. Wil je iemand enthousiast maken voor het vak, dan vergt dat van een bedrijf een investering in tijd en dus ook geld. Begeleiding en ondersteuning van de leerling of stagiaire is belangrijk. Leermeesters, maar ook andere leidinggevenden binnen een bedrijf, moeten daarvoor tijd vrijmaken in hun agenda. Gelukkig zien we vanuit FoodLab Limburg dat dat bij steeds meer bedrijven het geval is.”

Inlevingsvermogen

Begrip en inlevingsvermogen nemen in het scholingstraject een belangrijke rol in, aldus Duijghuisen. ,,Stel je bent vijftig jaar en je gaat mensen van 16 jaar werven. Dan moet je er rekening mee houden dat de belevingswereld van jongeren in de loop der jaren is veranderd en dat ook de maatschappelijke ontwikkelingen niet hebben stilgestaan. Een voorbeeld: tijdens de coronacrisis had je – ook in onze branche – veel mensen met de nodige ervaring die riepen dat ‘de jeugd van tegenwoordig’ zich niet zo aan moest stellen. Die twee jaar, dat was toch goed te overzien? Nou, ik geef het je te doen: als je pas 15 bent is twee jaar een flink deel van je leven, heb daar dan begrip voor.

Belangrijk is ook dat de branche niet vasthoudt aan de traditie dat hard werken er nu eenmaal bij hoort. ,,Jongeren van nu hebben ook recht op een sociaal leven. Werken in de weekenden vinden ze meestal niet zo erg, daar kunnen ze hun leven op instellen. Maar als het steeds later wordt en ze daardoor bepaalde ‘sociale’ zaken missen, wordt het wel een probleem. Bedrijven moeten daarmee rekening houden, anders maken jonge mensen andere keuzes; er is werk genoeg.”

Wat zeker helpt bij het interesseren van nieuwe mensen is ze een warm nest bieden, aldus de FoodLab-projectleider. ,,Wij bepleiten dat bedrijven al in een vroeg stadium laten zien dat stagiaires echt van harte welkom zijn. Dat kan op allerlei manieren. Nodig ze bijvoorbeeld samen met de ouders of partner uit voor een uitgebreide lunch. Leid ze rond en laat ze zien wat een mooi bedrijf je hebt. Maar betrek vooral ook de ouders of partners bij het hele opleidingstraject. Ouders en partners zijn doorgaans zeer begaan met hun naasten en hebben best wel wat invloed. Zijn zij enthousiast, dan is de ander dat vaak ook. Komt er een nieuwe kaart? Nodig nieuwe of aankomende leerlingen of stagiaires alvast uit. Laat ze proeven. Neem ze mee op trainingen. Ze voelen zich dan al serieus genomen en leren tegelijkertijd het team kennen.”

Sociale vaardigheden

Dat schaarste aan gekwalificeerd personeel binnen de horeca – ook met succesvolle initiatieven als FoodLab Limburg – niet van de ene op de andere dag is opgelost, realiseert de projectleider zich ook, zegt hij. ,,Maar we zijn op de goede weg als het gaat om mensen te motiveren. Wat heel vaak wordt vergeten is dat een baan in de horeca voor veel mensen een mooie opstap is voor hun verdere carrière. Ook al weet je nog niet zeker of je je heel leven in de horeca wilt blijven; je leert omgaan met mensen, je traint elke dag opnieuw je sociale vaardigheden én je legt een goede basis voor je verdere professionele ontwikkeling. Genoeg redenen dus om te kiezen voor dit mooie vak.”

 

Deel dit artikel:
Meer artikelen over:
Culinair

Gerelateerd nieuws