Overheden en private partners zien grote kansen voor duurzame mobiliteit

Waar staan we? Welke kant gaan we op? En hoe slaagt Limburg erin om nieuwe ambities op het gebied van mobiliteit en duurzaam leven en werken ook na 2018 waar te maken? Vragen die op woensdag 4 juli centraal stonden bij de aangesloten werkgevers van Maastricht Bereikbaar. De jaarlijkse zomerbijeenkomst in Kasteel Limbricht was deze keer gecombineerd met een inspiratiebijeenkomst van de Provincie Limburg over een nieuwe koers voor mobiliteit. Het enthousiasme bij alle partners om ook de komende jaren grote resultaten te bereiken is onverminderd groot, zo bleek.

De Maastrichtse wethouder Gert-Jan Krabben-dam (Duurzaamheid en Mobiliteit) heeft een attente secretaresse die zijn externe afspraken altijd zo plant dat hij alle gelegenheid heeft om met zijn Speed Pedelec tijdig op de plaats van bestemming te komen. Eigenlijk is het niet eens nodig. Of hij nu in Valkenburg moet zijn, in Meerssen of in Margraten; dankzij de maximale trapondersteuning van zijn high speed E-bike tikt Krabbendam in een uurtje tijd zonder enige moeite de 38 kilometer aan. Waar een ander zijn auto nog uit de parkeergarage moet halen is de Maastrichtse wethouder al halverwege.

knipsel-427

Nieuwe uitdagingen
Het had dan ook niet veel gescheeld of Krabbendam, qualitate qua ook voorzitter van de stuurgroep Maastricht Bereikbaar, was begin juli met zijn Speed Pedelec naar Kasteel Limbricht geracet om vertegenwoordigers van onder meer de Provincie Limburg, het Rijk, gemeenten en de 42 grote werkgevers die bij Maastricht Bereikbaar zijn aangesloten te laten zien dat ook aanzienlijke afstanden een makkie kunnen zijn. Helaas liet zijn agenda het niet toe. Het beeld van de vrolijk pedalerende wethouder bleef wel hangen. En daarmee zijn boodschap: laten we op het gebied van duurzame mobiliteit andere, verstandige keuzes blijven maken. Want de grote infrastructurele projecten A2 Maastricht en de Noorderbrug − de reden voor de oprichting van Maastricht Bereikbaar in 2009 – mogen dan goeddeels hun beslag hebben gekregen, er dienen zich elke dag weer nieuwe uitdagingen aan om te komen tot een klimaatneutrale stad.

Kostbare bijproducten
Katya Ivanova, programmamanager van Maastricht Bereikbaar, draagt dit geluid al jaren uit. Volgens haar zijn met het besef dat het ook anders kan nieuwe doelen ontstaan. Doelen op het gebied van slimme logistiek, energietransitie, smart mobility, gezonder leven en anders omgaan met de schaarse openbare ruimte. Onderwerpen waar in de eerste jaren van Maastricht Bereikbaar min-der de focus op lag, want het autoverkeer mocht vooral letterlijk niet stil komen te staan. Maar het pakket aan ‘kostbare bijproducten’ dat zich in de loop der tijd ontwikkelde in de strijd tegen de files en de overbelasting van de Maastrichtse binnenstad (CO2-reductie, energietransitie, vitaliteit) zou weleens een belangrijke blauwdruk in ontwikkeling kunnen zijn voor andere plaatsen en organisaties in het land, en zelfs voor andere landen. „Duurzaamheid is hét thema voor de komende jaren. Dat de wereld anders moet omgaan met zaken als mobiliteit en gezonder leven mag geen punt van discussie meer zijn.”

1-197

Katya Ivanova, programmamanager Maastricht Bereikbaar.

Beleid aanpassen
Voor Eric Geurts, gedeputeerde van de Provincie Limburg met de portefeuilles Mobiliteit, Stedelijke Ontwikkeling en Toerisme is het dat ook niet. Sterker nog: de mobiliteitsvisie die de Provincie de afgelopen jaren heeft ontwikkeld toont nu al sleetse plekken. „Mobiliteit is in beweging,” formuleerde hij het aan het begin van de inspiratiebijeenkomst kernachtig. „Het gaat allemaal erg hard. Zo hard zelfs, dat overheden hun beleid flexibel moeten maken zodat het de technologische ontwikkelingen bij kan houden.”Denis Florack, Director of Facilities bij het Maastricht UMC+ én CEO-lid van Maastricht Bereikbaar weet wat dat betekent. Zijn ziekenhuis, convenantpartner van Maastricht Bereikbaar van het eerste uur, slaagde er de afgelopen jaren in om, onder meer door extra beloningen, 650 mensen meer dan voorheen met de fiets naar het werk te laten komen. Een groot succes, zowel als het gaat over vitaliteit – een onderwerp waarbij het MUMC+ van nature een voortrekkersrol te vervullen heeft – als over het aantal spitsmijdingen en de bijbehorende CO2-reductie die op het conto van het ziekenhuis kan worden geschreven.

2-189

Robbertje vechten
Raden van bestuur zijn vaak lastig te overtuigen van duurzame investeringen die gericht zijn op de toekomst, bracht een directeur van een inter-nationaal bedrijf met een vestiging in Maastricht naar voren. „Op het hoogste niveau zijn ze daar helemaal niet mee bezig. De reden daarvoor is simpel: investeringen in duurzame mobiliteit en vitaliteit van de werknemers leiden niet direct tot een verbetering van de winstpositie, ook al is dat op termijn vaak wel het geval.” Hier ligt een mooie taak voor aandeelhouders en raden van commissarissen, betoogde hij. „We zullen de mensen in de raden van bestuur een geweten moeten schoppen.” Het kan ook anders, laat Florack namens het MUMC+ weten: „Onze raad van bestuur geeft juist het goede voorbeeld door zelf elektrisch te rijden. En in de parkeergarage zijn laadpalen geplaatst voor bezoekers en patiënten.” Florack persoonlijk denkt dat elektrisch rijden wel eens veel sneller zou kunnen groeien dan verwacht en dat nog niet iedere organisatie daarop is voorbereid.

3-144

Denis Florack Director of Facilities Maastricht UMC+ én CEO-lid Maastricht Bereikbaar (links) en Gert-Jan Krabbendam wethouder Duurzaamheid en Mobiliteit Maastricht én voorzitter Stuurgroep Maastricht Bereikbaar (rechts).

Kwetsbare samenwerking
Programmamanager Katya Ivanova bleek zich heel goed te kunnen vinden in die opvatting. De wereld heeft de top van het bedrijfsleven hard nodig om successen te kunnen blijven boeken. Een groot misverstand is dat de overheid het allemaal wel even regelt. „De overheid is belangrijk, maar tegelijkertijd moeten we ervoor waken niet te veel op diezelfde overheid te leunen,” hield ze haar gehoor voor. „Verkiezingen bijvoorbeeld kunnen ervoor zorgen dat er periodiek een ander beleid komt. Door verkiezingsuitslagen kunnen samenwerkingsverbanden kwetsbaar worden. We moeten ons dan ook voortdurend blijven afvragen hoe we ervoor kunnen zorgen dat de continuïteit in stand blijft.” Aan Rens Evers, wethouder voor Klimaat, Wijken en Infrastructuur in Roermond, zal het allemaal niet liggen. Als inwoner van Onderbanken reist hij dagelijks in totaal zo’n negentig kilometer van en naar zijn werk. Anders dan zijn Maastrichtse partij- en ambtgenoot Gert-Jan Krabbendam is door de reisafstand de high speed E-bike voor hem geen optie, maar wat niet is dat kan nog komen: ook in Midden- en Noord-Limburg wordt hard gewerkt aan snelfietsroutes. De doelstellingen van Maastricht Bereikbaar, die inmiddels door Roermond geadopteerd zijn onder de naam Roermond Bereikbaar, onderschrijft hij dan ook van harte.

4-113

Pittige opgave
Roermond heeft de afgelopen jaren goed naar de ‘Maastrichtse aanpak’ gekeken, aldus Evers. Het model dat Maastricht Bereikbaar het afgelopen decennium heeft ontwikkeld is voor zijn gemeente de ideale mogelijkheid om de verkeersproblematiek te lijf te gaan. Hij doelt op de wegwerkzaamheden voor groot onderhoud aan de A73 deze zomer, de voorbereidingen voor de vernieuwing van de N280 vanaf volgend jaar (de weg die langs het Designer Outlet loopt en tevens een van de belangrijkste toegangswegen naar het centrum is) en de combinatie met de drukke weekenddagen en Duitse feestdagen. Evers: „We hebben ons in eerste instantie laten leiden door Maastricht Bereikbaar uit de beginjaren. Onze doelstelling is om op de kortst mo-gelijke termijn vijfhonderd auto’s uit de spits te halen. Voor een stad als Roermond een pittige opgave, zeker omdat we te maken hebben met een wat kortere aanlooptijd.”Drie grotere werkgevers, het Laurentius Ziekenhuis, gemeente Roermond en het Waterschap Limburg, hebben zich inmiddels aangesloten als convenantpartner van Roermond Bereikbaar. „We hopen op niet al te lange termijn minimaal acht grotere bedrijven te hebben gevonden die het belang van samenwerking inzien en samen met ons willen kijken hoe je op een duurzame manier tot blijvend resultaat kunt komen.”

Collectiviteit geeft steun
Jan-Bert Dijkstra, als topambtenaar op het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat de afgelopen jaren nauw betrokken bij Maastricht Bereikbaar, hoorde het allemaal met het grootse genoegen aan. „Collectiviteit geeft steun,” stelde hij voor de afsluitende barbecue tevreden vast. „Als ik de discussies beluister kan ik niet anders dan concluderen dat het enthousiasme om in Limburg tot nieuwe resultaten te komen onverminderd groot is, ook al zijn er nog belangrijke uitdagingen. Binnen het systeem dat we kennen zit heel veel ruimte. Andere inventieve oplossingen blijven daardoor mogelijk. Maastricht Bereikbaar heeft de afgelopen jaren een deel van die ruimte ontdekt, doelstellingen geformuleerd en daarop gestuurd. Met een ruime blik vanuit Den Haag kan ik zeggen: dat heeft Maastricht Bereikbaar erg goed gedaan.”

5-65