Maastricht UMC+ start nieuw onderzoek in kinderneurologie
Hersenaandoeningen bij kinderen, aangeboren of na een ongeluk, zijn moeilijk te verhelpen. In het Maastricht UMC+ werkt neuroloog prof. Jeroen Vermeulen dagelijks hiermee en is hij samen met arts-onderzoeker Brian Martens begonnen aan een onderzoek naar nieuwe therapiemogelijkheden.
Kinderneurologie is eigenlijk een soort van niche binnen de medische zorg, in die zin dat ernstige aandoeningen als hart- en vaatziekten en kanker in de publiciteit vaak veel meer aandacht krijgen. Daar gaat het nodige geld naartoe voor onderzoek ter voorkoming en genezing.
Niet dat hersenaandoeningen bij kinderen als minder ernstig worden gezien. Er is zeker ook overheidsgeld beschikbaar ter verbetering van de behandelmethoden, maar het is toch extra knokken om voldoende budget te krijgen. Via speciale initiatieven, zoals Jonge brein onderzoekfonds van Health Foundation Limburg, worden inspanningen gedaan om tot verdere verbeteringen van de therapieën te komen.
Zo is nu bij het Maastricht UMC+ een functie gecreëerd voor arts-onderzoeker Brian Martens, die onder leiding van prof. Jeroen Vermeulen begonnen is aan een onderzoek om vooruitgang te boeken in de behandeling van kinderen die bewegingsstoornissen hebben als gevolg van een hersenaandoening, in vaktermen dystonie genoemd.
„Weliswaar gaat het niet om een levensbedreigende ziekte, maar het is toch heel vervelend als je als kind bijvoorbeeld te weinig controle hebt over de beweging van je armen die alle kanten uit kunnen zwaaien”, zegt prof. Vermeulen. „Of dat je benen anders bewegen dan je zou willen. Niet alleen fysiek maar zeker ook psychologisch is dat heel belastend, want dat heeft serieuze gevolgen voor je functioneren in de samenleving, zoals naar school gaan en buiten spelen met vriendjes. Wat wij in de eerste plaats beogen, is de kwaliteit van leven te verhogen, dus door te proberen die afwijkende, ongecontroleerde bewegingen meer onder controle te krijgen. Die kinderen en ook hun ouders willen heel graag dat ze er snel vanaf geraken, maar de vooruitgang in onze behandelmogelijkheden gaat maar stapje voor stapje.”
Brian Martens verklaart het onderzoek nader. „Onze spieren worden aangestuurd vanuit de hersenen waar als het ware heel veel computertjes aan het werk zijn die samen voor de beweging van een arm of been zorgen. Bij kinderen met dystonie ontstaat er een fout in deze aansturing. Middels een speciale robot, die we Haptic Master noemen, kunnen we de beweging van ledematen manipuleren om zo te leren hoe deze computertjes werken en te begrijpen wat er fout gaat bij patiënten met dystonie.”
De robot is er, maar nu is er nog speciale software nodig die samen met Tjeerd Boonstra (neuropsychologie) moet worden ontwikkeld. „Hierin werken we onder meer samen met Yvonne Janssen-Potten van Adelante in Hoensbroek, waar ze veel ervaring hebben met revalidatie. Bij het onderzoek is ook de universiteit van Leuven betrokken.”
De route van het onderzoek is uitgestippeld. „We gaan eerst studenten onderzoeken zonder die stoornissen”, vertelt Jeroen Vermeulen. „Dan hebben we een standaard. Vervolgens kijken we naar de patienten die dystonie aan één kant vertonen. Door een hopelijk beter inzicht kunnen we de behandelmethoden nauwkeuriger bepalen. Dat kan bijvoorbeeld door chirurgische interventie, waarbij we met elektroden werken om bepaalde hersendelen te stimuleren. Maar dat is lang niet altijd de gewenste behandeling, bij de een werkt dat beter dan bij de ander.”
Brian Martens geeft de vervolgstappen aan. „Wat wij gaan onderzoeken is internationaal gezien tamelijk uniek, waarbij we heel goed gaan kijken naar die aansturing vanuit de hersenen. Dan kom je natuurlijk tot de vraag hoe je vervolgens kunt ingrijpen. Met het onderzoek zullen we twee tot drie jaar bezig zijn en dan hebben we hopelijk weer een stap gezet.” Hij prijst zich gelukkig dat hij bij het Maastricht UMC+ onderzoek kan combineren met de kliniek. Vier dagen in de week ben ik in het ziekenhuis voor mijn praktijkopleiding neurologie, maar daarnaast kan ik ook nog een dag in het laboratorium aan de slag. Dan kan ik de twee disciplines samenbrengen.”
Speciale software voor robot bij therapie bewegingsstoornissen
Dit onderzoek is zeker niet de enige weg die de afdeling kinderneurologie in Maastricht bewandelt. Jeroen Vermeulen: „We ontwikkelen momenteel een diagnostische straat met onder meer ook een looplab. Ook daar kijken we heel goed naar welke spieren niet onder controle zijn en waar dat vandaan komt, wat je eraan kunt doen. Het komt voor dat bepaalde spieren extreem actief zijn, terwijl ze dat helemaal niet horen te zijn. Dan moet je de simpele keuze maken om je enkel daarop te concentreren in de behandeling, bijvoorbeeld met botuline toxine waarmee we die spieren tijdelijk kunnen verzwakken. Sowieso kiezen we liever eerst voor een tabletje of een medicijn, maar dat volstaat lang niet altijd. In een aantal gevallen heb je toch een chirurgische interventie nodig met als uitgangspunt het dagelijks functioneren te verbeteren.” Het Maastricht UMC+ is het enige ziekenhuis in Zuid-Nederland met een dergelijke specialisatie, waardoor de afdeling kinderneurologie patiënten krijgt uit die hele regio.
Health Foundation Limburg (HFL) werft fondsen voor wetenschappelijk medisch onderzoek in het Maastricht UMC+. Dit onderzoek richt zich onder meer op kinderneurologie en hersenen. Wilt u het onderzoek van Jeroen Vermeulen en Brian Martens steunen? Dat kan door een bijdrage over te maken op rekeningnummer NL11INGB 0657526835 t.n.v. Jonge brein onderzoekfonds. Meer informatie over dit onderzoek, het fonds en steunen vindt u op jongebreinonderzoekfondslimburg.nl
