Investerend uit de crisis: koopman in plaats van dominee
Het is van groot belang dat we investerend uit de crisis komen in plaats van dat de overheid grootschalig gaat bezuinigingen. Daarbij zou het handig zijn als er één Europese aanpak komt. Het zou bovendien verstandig zijn als Nederland zich bij deze aanpak aansluit.
We kunnen deze crisis mijns inziens alleen in Europees verband oplossen en wel door anticyclisch te investeren. Er is één gezamenlijke markt. Het Nederlands Bruto Nationaal Product wordt voor 35 procent verdiend met export, met name naar andere Europese landen. Ik zou dan ook graag willen dat de Nederlandse regering eerder de houding van koopman aanneemt, dan die van dominee. Daarbij zouden we beter kunnen kijken naar wat de samenwerking met de overige Europese landen ons netto opbrengt, dan dat we kijken naar wat de bijdrage van elk afzonderlijk land is ten opzichte van Nederland.
Investeringen, overheid
In Nederland zouden de overheden nu al voorbereidingen moeten treffen om in 2021 flink te kunnen investeren. Onder andere in woningbouw (waarbij het te kort aan woningen drastisch verkleind zou moeten worden), in energietransitie (en dan met name in de aanleg van de daarvoor noodzakelijke infrastructuur), in digitalisering, in artificial Intelligence en in infrastructurele zaken, zoals snelle spoorverbindingen.
Ook regionale overheden – de gemeenten en de provincie – zouden de investeringen in de vier Brightlands-campussen en de investeringen in het kader van de Regionale Energie Strategie tot topprioriteit moeten verheffen. Dit soort investeringen leiden immers tot belangrijke bedrijfsinvesteringen.
Investeringen, bedrijven
Vanwege de enorme snelheid waarmee de economie tot stilstand is gekomen, heeft de overheid ervoor gekozen om bedrijven te steunen met noodmaatregelen. De NOW (Tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging voor Werkgelegenheid) is bedoeld om circa twee miljoen werknemers aan het werk te houden, doordat een deel van de loonkosten wordt vergoed door de Rijksoverheid. Daarnaast mag de afdracht van belastingen door bedrijven worden opgeschort, vooralsnog tot 1 oktober. Dit betekent een opgebouwde belastingschuld van 60 miljard euro van bedrijven aan de overheid.
Om bedrijven in staat te stellen om in het post-coronatijdperk investeringen mogelijk te maken, zou de belastingschuld over meerdere jaren moeten kunnen worden afgelost, minimaal 5 jaar. Het zou daarnaast goed zijn als elementen als investeringsaftrek, de WBSO (een fiscale regeling voor research en development) en het innovatiefonds (‘Wopke-Wiebes-fonds’) op korte termijn worden opgetuigd. Investeer hierbij ook aanzienlijk in de (om)scholing van werknemers van verdwijnende beroepen naar nieuwe beroepen. Digitalisering en artificial intelligence vragen om andere competenties en bekwaamheden. We moeten nu de tijd benutten om ruimhartig te gaan investeren in scholingsmogelijkheden van medewerkers.
Investeringen, consumptieve bestedingen
Bovengenoemde investeringen leiden tot veel extra werkgelegenheid en dat zou een zegen zijn voor de samenleving. Niets is zo fnuikend voor ons en onze consumptieve bestedingen/investeringen dan onzekerheid met betrekking tot de werksituatie. Ik ben in dit kader dan ook geen voorstander in de discussie die op dit moment – links en rechts – gevoerd wordt over de vraag of van werknemers een verlaging van het loon gevraagd mag worden. Dit maakt ons allen nog onrustiger en onzekerder met als gevolg dat we de hand op de knip houden. Funest in deze zware tijden!
Zorg dus voor voldoende koopkracht. Laten we bovendien werken aan beleid dat het ook voor consumenten aantrekkelijk maakt om te investeren. Ik denk hierbij aan verduurzaming van woningen (van fossiel naar CO2-neutraal), aan elektrisch rijden én rijden op waterstof en niet te vergeten aan voldoende scholingsaanbod.
Groei van consumptieve besteding en investeringen zorgen voor toename van de vraag naar producten, die op hun beurt weer geproduceerd kunnen worden bij Nederlandse bedrijven. En zo is de cirkel rond en komen we met zijn allen, hopelijk snel, uit de economische crisis.
Giel Braun is voorzitter van de Limburgse Werkgevers Vereniging (LWV)
