Frans Verhey, hoofd Alzheimer Centrum Limburg: Dementie heeft onze brede aandacht nodig
In de optiek van Frans Verhey hebben mensen recht op het eerlijke verhaal. Dat geldt niet alleen voor dementerende patiënten, maar ook voor hun naasten die te maken krijgen met dementie. Hij is er de man niet naar om ze een rad voor ogen te draaien en ze hoop te geven dat een medicijn deze progressieve en ongeneeslijke ziekte, die in Nederland inmiddels al 300.000 patiënten telt, binnenkort voor genezing gaat zorgen.„We moeten realistisch zijn. Er is geen wondermiddel. Aan valse hoop doen we niet. Dat neemt niet weg dat we belangrijke stappen zetten in zowel het begrijpen van de oorzaken van deze mensonterende ziekte als in het stimuleren van een levenswijze die inzet op preventie en levenskwaliteit. Die befaamde wonderpil is er, ondanks het tromgeroffel en trompetgeschal in de media, niet. Wij kiezen met ons Alzheimer Centrum Limburg een andere aanvliegroute.”
Geen gas terugnemen
Frans Verhey bevindt zich na een lange carrière als professor in de neuro- en ouderenpsychiatrie en als hoofd van het Alzheimer Centrum Limburg dichtbij zijn emeritaat. Toch wekt Verhey geenszins de indruk gas terug te nemen. Zijn gedrevenheid blijkt in het zicht van het eind van zijn wetenschappelijke loopbaan zelfs nog een boost te krijgen. „De urgentie in dit vakgebied is zo ontzettend groot dat ik me niet kan en wil permitteren om het rustig aan te doen. Bovendien zal ik ook na mijn afscheid op een bepaalde manier betrokken blijven bij het Alzheimer Centrum Limburg. We vieren dit jaar ons twintigjarig jubileum en lanceren in september tijdens de Wereld Alzheimer Dag de campagne ‘Samen Vooruit Met Dementie’. Die titel geeft precies aan wat er nodig is: wij willen vooruit, stappen zetten.”In de vijfendertig jaar dat Frans Verhey in dienst is als neuropsychiater heeft hij het drama dat dementie en Alzheimer heet zich al ontelbare keren zien voltrekken. Het went nooit, zo vertelt Frans Verhey als hij koffie neerzet in zijn werkkamer op Maastricht UMC+ in Randwyck. „De ziekte raakt niet alleen de patiënt, maar ook de naasten, de mantelzorgers, worden meegezogen in dat zwarte gat. ‘Een heeft het, twee lijden eraan’, luidt de slogan van Alzheimer Nederland. Dat is zeker waar. Maar in de praktijk lijden zelfs veel meer mensen dan twee. Het legt een druk op hele families. Om die dramatische kant van de ziekte te verbeelden gaan we in dit jubileumjaar een oratorium uitvoeren dat geschreven is door Jos Frusch.”
Bewustwording bij een breed publiek
Frans Verhey vervolgt: „De verbeeldende kracht van muziek en teksten slaagt er vaak nog het beste in om de pijn die de ziekte veroorzaakt invoelbaar te maken. Het kwijtraken van je geheugen betekent het kwijtraken van controle. De pijn van lichaam en ziel grijpt ons altijd naar de keel en is juist daarom niet zelden het materiaal voor de kunsten. Jos Frusch heeft er een prachtig stuk van gemaakt. Hij heeft zelf met zijn moeder meegemaakt hoe die ziekte toeslaat en het leven beïnvloedt. Het is bijzonder dat we ook de kunsten in stelling brengen om mensen te bereiken. We zetten breed in om dit drama voor het voetlicht te brengen en bewustwording bij een breed publiek te bewerkstelligen. Van samen Teeke zingen tot filmpjes via L1 en diverse webinars. We brengen alle geschut in stelling.
In feite kun je stellen dat wat goed is voor het hart ook goed is voor de geest
Complexe problematiek
De problematiek van Alzheimer is complex. Buiten de medisch-wetenschappelijke aspecten van de ziekte zijn er ook sociaal-psychologische factoren die een rol spelen. De ziekte raakt veel mensen midscheeps in hun autonome bestaan. Met het ouder worden van de populatie – zeker in het sterk vergrijsde Zuid-Limburg – heeft de ziekte behoorlijk de wind in de zeilen, aldus Frans Verhey. „Leeftijd is en blijft het grootste risico voor het krijgen van welke ziekte dan ook. In onze regio hebben we als het ware de demografische ontwikkeling tegen. Toch is het niet zo dat we bij de pakken gaan neerzitten. De laatste jaren is er steeds meer wetenschappelijk bewijs gevonden voor de preventieve maatregelen die men kan nemen om de ziekte langer buiten de deur te houden. Zo is een gezonde en actieve leefstijl van essentieel belang. In feite kun je stellen dat wat goed is voor het hart ook goed is voor de geest.”„Wie vanaf zijn veertigste investeert in een gezonde leefstijl zal daar op latere leeftijd, zo heeft onderzoek uitgewezen, de vruchten van dragen. Maar het mysterie van de ziekte openbaart zich steeds vaker op jongere leeftijd, voor het 65e levensjaar al. We doen daar veel onderzoek naar en willen ook dit hartverscheurende onderwerp meer onder de aandacht brengen. Bij ons is Stevie Hendriks als jonge promovenda met dit onderwerp bezig. En ook mijn collega Marjolein de Vugt weet op dat terrein goed de mediale trom te roeren en doet goed wetenschappelijk werk. We beschikken over een groot internationaal netwerk en werken nauw samen met andere wetenschappelijke centra. Zelf combineer ik onderwijs, onderzoek en patiëntenzorg. Juist met die combinatie van activiteiten en domeinen valt terreinwinst te boeken, denk ik. In feite is het hele Maastricht UMC+ juist geënt op die combinatie. We leren van elkaar en groeien.”
Na aan het hart
Frans Verhey gaat dus niet op zijn lauweren rusten. Het thema waar hij decennialang met hart en ziel aan heeft gewerkt ligt hem na aan het hart. „Ik heb aan hobby’s geen gebrek. Buiten tennis, fietsen, bridge en een haast levenslange fascinatie voor The Beatles blijft mijn werk een bron van inspiratie. Actief blijven is van groot belang, niet in de laatste plaats voor lijf en geest. Ik blijf betrokken. De ziekte heeft onze brede aandacht nodig.”
Meer informatie: Health Foundation Limburg (HFL) werft fondsen voor wetenschappelijk onderzoek in het Maastricht UMC+. Dat onderzoek richt zich op alzheimer, geestelijke gezondheidszorg, hart- en vaatziekten, kanker en kindergeneeskunde. Wilt u Limburgs onderzoek naar alzheimer steunen? Dat kan door een bijdrage over te maken op bankrekeningnummer NL72 INGB 0005 0739 58 t.n.v. Alzheimer onderzoekfonds Limburg. Of kijk op www.alzheimeronderzoekfondslimburg.nl